THEPOWERGAME
Μια ανανέωση της Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας θα ενίσχυε το προφίλ του προέδρου της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην παγκόσμια σκηνή λίγες ημέρες πριν την έναρξη της συνόδου των G20, των είκοσι ισχυρότερων χωρών του ανεπτυγμένου και του αναπτυσσόμενου κόσμου, στο Νέο Δελχί, που είναι δρομολογημένη για αυτό το Σαββατοκύριακο.
Θα εκλαμβάνονταν, επίσης, ως μια θετική εξέλιξη για τον Τούρκο πρόεδρο στο εσωτερικό της χώρας του, όπου ο διψήφιος πληθωρισμός όχι μόνον δεν υποχωρεί αλλά κορυφώθηκε στο 58,9% τον Αύγουστο. Η άνοδος των τιμών τροφίμων, ειδικότερα, έφθασε στο 72,9%, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.
Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, δήλωσε τη Δευτέρα πως είναι «ανοικτός στις διαπραγματεύσεις» στο πλαίσιο κοινών δηλώσεων με τον Τούρκο ομόλογο του στο Σότσι. Αλλά θα είναι δύσκολο να εξασφαλιστεί η συναίνεση του Πούτιν για την επανέναρξη των εξαγωγών σιτηρών από τη νότια Ουκρανία, οι οποίες έχουν παγώσει από τον περασμένο Ιούλιο. Τότε έληξε η προθεσμία για την παράταση της Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας που επιτεύχθηκε περίπου προ 14μήνου με τη διαμεσολάβηση του ΟΗΕ και της Τουρκίας.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, η Ρωσία έχει εντείνει τους βομβαρδισμούς εναντίον της Ουκρανίας, θέτοντας ως στόχο και τις εναλλακτικούς οδούς που αναπτύχθηκαν για τη διοχέτευση της αγροτικής παραγωγής της Ουκρανίας μέσα από την Ε.Ε. Λίγες ώρες πριν την άφιξη του Ερντογάν στη θερινή κατοικία του Πούτιν, οι ρωσικές δυνάμεις συνέχισαν τους βομβαρδισμούς στην ευρύτερη περιοχή της Οδησσού για δεύτερο διαδοχικό 24ώρο. Η κυβερνήτης της Οδησσού έκανε λόγω για 17 επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη που αναχαιτίστηκαν παρά το ότι «δυστυχώς υπήρξαν και πλήγματα».
Οι εκτιμήσεις για την αγροτική παραγωγή της Ρωσίας
Η Ουκρανία μαζί με τη Ρωσία αντιπροσώπευαν το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής σιταριού πριν κηρύξει η Μόσχα πόλεμο στο Κίεβο τον Φεβρουάριο του 2022. Τα προηγούμενα χρόνια, οι δυο χώρες είχαν εξελιχθεί σε κρίσιμους προμηθευτές τροφίμων ιδίως στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Αν και σήμερα έχουν υποχωρήσει οι τιμές των σιτηρών από τα υψηλά επίπεδα που ίσχυαν έναν χρόνο πριν, μια περαιτέρω πτώση είναι απαγορευτική όσο επικρατεί αβεβαιότητα για τη διοχέτευση της αγροτικής παραγωγής της Ουκρανίας στις διεθνείς αγορές.
Παρόλα αυτά, η τιμή του σιταριού κινείται στα 5,7 δολάρια το μπούσελ, δηλαδή κοντά στο χαμηλό τριετίας, καθώς οι προβλέψεις του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (WΑSDE) για την παγκόσμια προσφορά είναι θετικές. Και η Ρωσία παίζει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτές τις προβλέψεις του WASDE. Η παραγωγή της αναμένεται να φθάσει τους 85 εκατ. τόνους για την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο και οι εξαγωγές τους 48 εκατ. τόνους. Εάν το WASDE επαληθευτεί τότε οι ρωσικές εξαγωγές θα αποτελέσουν παγκόσμιο ρεκόρ.
Οι διακυμάνσεις στις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας
Εκτός της κλιμάκωσης των πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών και του συγκριτικού πλεονεκτήματος της Ρωσίας στην αγροτική παραγωγή, το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων για την ανανέωση την Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας εξαρτάται και από μια άλλη παράμετρο. Έχουν υπάρξει διακυμάνσεις στις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας.
Ο Πούτιν έχει ωφελήσει τον Ερντογάν με την παροχή προμηθειών φυσικού αερίου σε ευνοϊκούς όρους, βοηθώντας έως έναν βαθμό την επανεκλογή του εν μέσω οικονομικής κρίσης στην Τουρκία. Από την πλευρά του, ο Τούρκος πρόεδρος έχει αρνηθεί να θέσει σε εφαρμογή κυρώσεις της Δύσης εις βάρος της Μόσχας που δρομολογήθηκαν μετά τη ρωσική εισβολή στην Τουρκία.
Εντούτοις, το Κρεμλίνο δεν έκρυψε τη δυσαρέσκεια του για την απόφαση της Τουρκίας να προμηθεύσει με όπλα την Ουκρανία και τη στήριξη των προθέσεων του Κιέβου να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Ο Ρώσος πρόεδρος είχε ενοχληθεί ιδιαιτέρως με την επίσκεψη του Ουκρανού ομολόγου του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στην Τουρκία τον περασμένο Ιούλιο. Μάλιστα, ο Ζελένσκι συναντήθηκε και με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στην Κωνσταντινούπολη.
Οπότε το αποτέλεσμα της συνάντησης Πούτιν-Ερντογάν παραμένει αβέβαιο, με τις χώρες της Αφρικής και της Ασίας να επωμίζονται κυρίως τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία. Η Μόσχα έχει δηλώσει πως προτίθεται να αποστείλει δωρεάν τρόφιμα στην Αφρική και σιτηρά στην Τουρκία έναντι χαμηλότερου αντίτιμου, σύμφωνα με το γαλλικό ειδησεογραφικό δίκτυο France 24. Δίχως αμφιβολία, τα τρόφιμα αποτελούν σήμερα ισχυρό γεωπολιτικό όπλο εν μέσω ενός πολέμου που συνεχίζεται στην ανατολική Ευρώπη.