THEPOWERGAME
Την ώρα που η ευρωπαϊκές χώρες σιγά σιγά περνούν στην τελική φάση κατάρτισης του προγράμματος Next Gen EU, του ευρωπαϊκού ταμείου ανάκαμψης για να αντιμετωπιστούν οι πληγές της κρίσης του κορoνοϊού ο Τζο Μπάιντεν, έχοντας ήδη μόλις περάσει από το Κογκρέσο ένα δημοσιονομικό πακέτο 1,9 τρισ. δολ. αναμένεται να ανακοινώσει σήμερα νέο πακέτο ύψους 2 τρισ. δολ για χρηματοδότηση δημόσιων υποδομών.
Το επιτελείο του Αμερικάνου Προέδρου διαφημίζει την πρωτοβουλία ως το μεγαλύτερο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων από το την εποχή της κατασκευής του δικτύου των διαπολιτειακών αυτοκινητοδρόμων, ή την κούρσα για την κατάκτηση του διαστήματος της δεκαετίας του 1960.
Ο Λευκός Οίκος διέρρευσε τους άξονες του προγράμματος – στο οποίο αναμένεται να αναφερθεί απόψε ο Αμερικανός Πρόεδρος σε ομιλία που θα κάνει στο παρηκμασμένο οικονομικά Πίτσμπουργκ, την άλλοτε καρδιά της αμερικανικής βιομηχανίας. Το πρόγραμμα αναμένεται να δημιουργήσει άμεσα εκατομμύρια θέσεις εργασίας σύμφωνα με τους Financial Times.
Ανάλογο πρόγραμμα είχε ανακοινώσει και ο Ντόναλντ Τραμπ όταν εξελέγη πρόεδρος. Η ανακοίνωση εκείνη είχε προκαλέσει χρηματιστηριακή – και όχι μόνο ευφορία – αλλά χάθηκε στα χαοτικά μονοπάτια της προεδρίας Τραμπ, ενώ στη συνέχεια περιορίστηκε στο – σήμερα ημιτελές – χτίσιμο του φράχτη με το Μεξικό.
Το νέο πρόγραμμα θα έχει ορίζοντα 8ετίας, αλλά οι αυξήσεις φόρων θα ολοκληρωθούν τα ερχόμενα 15 χρόνια: ουσιαστικά δηλαδή θα καλυφθεί και με δανεισμό.
Τι περιέχει
Το σχέδιο προϋπολογίζει, μεταξύ άλλων, 621 δισ. δολ για παραδοσιακά δημόσια έργα και συντήρηση σε δρόμους, γέφυρες, λιμάνια και αεροδρόμια.
Επίσης προβλέπει 100 δισ. για την ανανέωση του ηλεκτρικού δικτύου, 313 δισεκ. για την αμερικανική έκδοση του “εξοικονομώ κατ’ οίκον” σε ιδιωτικές οικίες και δημόσια σχολεία.
Στην έρευνα και τεχνολογία αιχμής θα κατευθυνθούν 180 δισ. ενώ 300 δισ. θα πάνε σε επιδοτήσεις στρατηγικής σημασίας εταιρειών, όπως οι κατασκευαστές επεξεργαστών.
Πώς θα χρηματοδοτηθεί
Σύμφωνα με το Tax Policy Center το πρόγραμμα μπορεί να χρηματοδοτηθεί
- με 740 δισ. δολ από αυξημένους φόρους στο εισόδημα υψηλόμισθων υπαλλήλων (σε βάθος 10ετίας).
- με 730 δισ. από αυξημένο συντελεστή στον εταιρικό φόρο από 21% στο 28%.
- με 440 δισ. από την εισαγωγή ελάχιστου φόρου 21% επί των διεθνών κερδών αμερικανικών επιχειρήσεων.
- με 370 δισ. από αυξημένους φόρους στο κεφάλαιο και τα μερίσματα των πολύ πλούσιων αμερικανών.
- με 310 δισ. από αύξηση ατομικού φόρου των εισοδηματιών.
Σοκ και Δέος
Η νέα πρωτοβουλία Μπάιντεν, που έρχεται αμέσως μετά την έγκριση από το Κογκρέσο του δημοσιονομικού πακέτου των 1,9 τρισ., αναμένεται να χρηματοδοτηθεί με αύξηση κατά 2 τρισ. της φορολογίας.
Αυτό έρχεται σε κόντρα με τη ρεπουμπλικανική θέση για χαμηλότερους φόρους, με την οποία συμφωνούν και αρκετοί οικονομικά φιλελεύθεροι Δημοκρατικοί. Η αριστερή πτέρυγα των Δημοκρατικών ωστόσο διαμαρτύρεται ότι το πακέτο δεν είναι αρκετά μεγάλο.
Ο Λευκός Οίκος πάντως διαμηνύει ότι έρχεται και άλλο ένα πακέτο δημόσιων δαπανών με στόχευση την εκπαίδευση και την υγεία που αναμένεται να είναι ύψους 1 τρισ. δολαρίων
Crash Test ΗΠΑ-ΕΕ
Τα πακέτα δημοσίων δαπανών αποτελούν σημεία των καιρών: Αποτελούν το απαραίτητο κρατικό δεκανίκι για να ξεπεραστεί η τεράστια καταστροφή που προκάλεσε ο εκτροχιασμός των οικονομιών λόγω πανδημίας.
Η καταστροφή δε συνίσταται μόνο στη μείωση του τζίρου, που αργά ή γρήγορα θα αυξηθεί, αλλά κυρίως στην μόνιμη εξαφάνιση επιχειρήσεων, θέσεων εργασίας, αλλά και ολόκληρων τομέων, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την μόνιμη υποχώρηση του τζίρου της οικονομίας. Είναι το λεγόμενο «κενό παραγωγής» που στις ΗΠΑ υπολογίζεται σε λίγο λιγότερο από ένα τρισ. δολάρια, ενώ στην ΕΕ εκτιμάται σε ένα τρισ. ευρώ.
Αυτή είναι η “τρύπα” που προσπαθούν να καλύψουν τα πακέτα τόνωσης, αφενός και αφετέρου, φιλοδοξούν να δώσουν αναπτυξιακό καύσιμο για την αύξηση του τζίρου της οικονομίας της επόμενη μέρα:
- ΗΠΑ: Το πακέτο του 1,9 τρισ. δολ όχι μόνο φτάνει για να καλύψει το αμερικανικό κενό παραγωγής αλλά και περισσεύει, αφήνοντας καύσιμο για ανάπτυξη και μέσω αυτής για επούλωση των μόνιμων πληγών της πανδημίας, σύμφωνα με την ανάλυση του Ερικ Νίλσεν της Unicredit. Τα πακέτα των 3 τρισ. θα προστεθούν σε αυτό.
- ΕΕ: Στην Ευρώπη το πακέτο των 750 δισ., ευρώ όσο σημαντικό κι αν είναι οικονομικά και θεσμικά για την ΕΕ, δεν φτάνει να κλείσει καν την “τρύπα” του παραγωγικού κενού του ενός τρισ. ευρώ.
Συμπέρασμα, οι ΗΠΑ για άλλη μια φορά αντιδρούν άμεσα και με μεγάλη δύναμη πυρός για να ξεπεράσουν την κρίση και να δημιουργήσουν διαφορά δυναμικής σε σχέση με το άλλο μεγάλο δυτικό μπλοκ, την ΕΕ.
Ακόμα και αν τα προτεινόμενα πακέτα “κουρευτούν” ελαφρώς από το πολιτικό παζάρι στο Κογκρέσο, το κρατικό χρήμα που θα ζεσταίνει την οικονομία θα είναι τόσο πολύ, που θα κάνει τις ΗΠΑ πιο ελκυστικές επενδυτικά στην επόμενη φάση της παγκόσμιας οικονομίας.