THEPOWERGAME
Ως κεραυνός εν αιθρία αντιμετωπίστηκε η απόφαση της Fitch να υποβαθμίσει το χρέος των ΗΠΑ στην βαθμίδα ΑΑ+, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του Λευκού Οίκου και του υπουργείου Οικονομικών της χώρας, καθώς οι επιδόσεις της ισχυρότερης οικονομίας του κόσμου είναι υψηλότερες απ’ ό,τι αναμενόταν. Αν και χρηματιστήρια και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού παρουσίαζαν απώλειες την Τετάρτη, οι τάσεις ήταν ήπιες στις αγορές δημοσίου χρέους.
Η στέρηση του τριπλού Α από την Fitch θα μπορούσε να εκληφθεί σαν μια παραδειγματική υποβάθμιση σε όσες χώρες θεωρούνται εκ των πραγμάτων θωρακισμένες από τέτοιας φύσεως αξιολογήσεις. Διότι τα δύο βασικά επιχειρήματα της Fitch στην υποβάθμιση του αξιόχρεου των ΗΠΑ είναι η εκτίμηση για επιδείνωση της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας την επόμενη τριετία και η «διάβρωση της διακυβέρνησης» την τελευταία 20ετία. Μια διάβρωση που οδηγεί σε επανειλημμένες διαμάχες για την αύξηση του ορίου του χρέους και συμβιβασμούς της τελευταίας στιγμής, τόνισε η Fitch.
Ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης είχε προειδοποιήσει για μια υποβάθμιση τον περασμένο Μάιο αλλά εν συνεχεία βρέθηκε συναίνεση μεταξύ Κογκρέσου και Λευκού Οίκο για την αύξηση του ορίου στο χρέος των ΗΠΑ.
Μια εποχή μεγάλων δημοσιονομικών δαπανών
Κάτω από τη συγκεκριμένη συγκυρία, οι ισχυρότερες οικονομίες προσπαθούν να ορθοποδήσουν κάτω από αντίξοες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες. Οι προϋπολογισμοί είναι υπέρμετρα διογκωμένοι.
Ποιος θα φανταζόταν έως και μια πενταετία πριν πως η Γερμανία, μια χώρα που εκπροσωπεί τη δημοσιονομική ορθότητα, θα αναλογούσε σε πάνω από το ήμισυ των κρατικών επιδοτήσεων που έχει εγκρίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Από τον Μάρτιο του 2022, η Κομισιόν έχει δώσει το πράσινο φως σε κρατικές επιδοτήσεις 733 δισ. ευρώ λόγω των αναγκών της πράσινης μετάβασης και του πολέμου στην Ουκρανία, προσεγγίζοντας τα ιστορικά ποσά που δόθηκαν επί πανδημίας.
Σε ανάλογο μήκος κύματος πάνω από 20 δισ. δολάρια έχει παραχωρήσει μέχρι σήμερα η Ουάσιγκτον για τη στρατιωτική και οικονομική στήριξη των Ουκρανών, ενώ η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική των Bidenomics με κονδύλια εκατοντάδων δισ. δολαρίων εκτιμάται πως ήδη θέτουν τα θεμέλια για την αναγέννηση της αμερικανικής βιομηχανίας. Όμως, ο υψηλός πληθωρισμός οδηγεί σε αγανάκτηση τους πολίτες, μια μεγάλη μερίδα των οποίων εκτονώνεται με ακραίες πολιτικές θέσεις.
Το πολιτικό κλίμα σε αρκετές χώρες του πολιτισμένου κόσμου είναι οξυμένο εάν όχι πολωμένο. Με διαφορά λίγων ωρών από την υποβάθμιση του αξιόχρεου των ΗΠΑ από τη Fitch ανακοινώθηκε η άσκηση δίωξης εις βάρος του πρώην προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, για «συνωμοσία εναντίον του αμερικανικού κράτους» την ώρα που συγκεντρώνει ανάλογο ποσοστό με τον νυν πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις.
Ήπιες οι αντιδράσεις στις αγορές των ομολόγων
Οικονομικοί αναλυτές τονίζουν πως η υποβάθμιση από την Fitch δεν θα έχει μόνιμο αρνητικό αντίκτυπο στο προφίλ της οικονομίας. Η αρνητική αναθεώρηση της βαθμολογίας των ΗΠΑ από την S&P τον Ιούνιο του 2013, η πρώτη στην ιστορία της οικονομίας, τέθηκε στο περιθώριο. Μολονότι, όμως, η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν, χαρακτήρισε την απόφαση της Fitch «αυθαίρετη και βασισμένη σε ξεπερασμένα στοιχεία», οι χρηματιστηριακές αγορές βυθίστηκαν στο κόκκινο την Τετάρτη τόσο στην Ευρώπη, όσο και στις ΗΠΑ.
Οι επενδυτές στις αγορές μετοχών αποκαρδιώθηκαν από την πρόβλεψη της Fitch πως επίκειται ύφεση στις ΗΠΑ το δ’ τρίμηνο του 2023 και το α’ τρίμηνο του 2024. Όμως, οι αντιδράσεις δεν ήταν δραματικές στην αγορά ομολόγων των ΗΠΑ, με το 10ετές κόστος δανεισμού να υποχωρεί 0,03 ποσοστιαίες μονάδες στο 4,03%. «Θεωρούμε πως η πρόσφατη υποβάθμιση δεν αντανακλά νέα δημοσιονομικά στοιχεία και μάλλον θα έχει περιορισμένη επίδραση» σχολίασε ο Μαρκ Χάιφελ, επικεφαλής επενδύσεων στην UBS Global Wealth Management, στους Financial Times.
Εκτός των άλλων, η Fitch στήριξε την υποβάθμιση της σε προβλέψεις για αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 6,3% του ΑΕΠ έως τα τέλη του 2023 από το 3,7% το 2022, «αντικατοπτρίζοντας την αποδυνάμωση των εσόδων του ομοσπονδιακού κράτους, την πρωτοβουλία για νέες δαπάνες και τα βάρη από την αύξηση των επιτοκίων», όπως αναφέρεται στην έκθεση της.
Από την άλλη πλευρά, ο Έντουαρντ αλ Χουσένι, αναλυτής στην Columbia Threadneedle, τονίζει πως «η βαθμολογία του αξιόχρεου των ΗΠΑ είναι ιδιαίτερη περίπτωση – δεν υπάρχει μια γενική μεθοδολογία για την βαθμολογία του επικρατέστερου επενδυτικού καταφυγίου». Ο Λευκός Οίκος εξέφρασε την έκπληξη του από την απόφαση της Fitch σε μια περίοδο που μια μεγάλη μερίδα αναλυτών θεωρεί πως η αμερικανική οικονομία έχει καταφέρει να διαφύγει τον κίνδυνο της ύφεσης και πορεύεται σε ομαλή προσγείωση καθώς επιβραδύνεται ο πληθωρισμός και φαίνεται να ολοκληρώνεται σύντομα ο κύκλος των ανοδικών επιτοκίων.
Ο νομπελίστας οικονομολόγος και αρθρογράφος των New York Times, Πολ Κρούγκμαν, έγραψε πως η υποβάθμιση αυτή ήταν «αλλόκοτη». Εντονότερη ήταν η αντίδραση του Λάρι Σάμμερς, υπουργού Οικονομικών επί προεδρίας του Μπιλ Κλίντον. «Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν σοβαρές δημοσιονομικές προκλήσεις. Αλλά η σημερινή απόφαση ενός οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης, δεδομένου ότι η οικονομία φαίνεται να είναι πιο εύρωστη από ό,τι αναμενόταν, είναι περίεργη και ανάρμοστη», έγραψε ο πρώην αξιωματούχος στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Χ που μέχρι πρότινος αποκαλούνταν Twitter.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
