THEPOWERGAME
Η συμβολή των κρατικών τραπεζών της Ουκρανίας στη σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας εν καιρώ πολέμου ενισχύει την πεποίθηση πως οι δημόσιοι φορείς παίζουν θεμελιώδη ρόλο σε περιόδους μεγάλων εθνικών κρίσεων. Έχοντας σταθερή ρευστότητα, οι κρατικές τράπεζες εξασφαλίζουν την ομαλότητα σε μια χώρα που αντιστέκεται με κάθε μέσο στις σφοδρές επιθέσεις των Ρώσων.
Παλαιότερα, δηλαδή πριν από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, το τραπεζικό σύστημα δεχόταν κριτική για ανεπαρκή διακυβέρνηση και διαφάνεια σε αρκετές περιπτώσεις. Πολλαπλές δε ήταν οι συστάσεις για την ιδιωτικοποίηση των κρατικών τραπεζών της Ουκρανίας.
Κάτω από την τρέχουσα συγκυρία, όμως, ο ρόλος τους είναι πολύτιμος ως πηγή χρηματοδότησης της οικονομίας, η οποία έχει υποστεί συρρίκνωση του ΑΕΠ της τάξεως του 30% από την αρχή του πολέμου, στις 24 Φεβρουαρίου του 2022. Έκτοτε η Oschadbank, μία εκ των τεσσάρων κρατικών τραπεζών της Ουκρανίας, αύξησε την παροχή δανείων κατά 11%. Η ζήτηση, όμως, για πιστώσεις είναι χαμηλή, σε μια χώρα που βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση και τα επιτόκια είναι υψηλά.
Τον Ιούλιο η κεντρική τράπεζα μείωσε το βασικό επιτόκιο κατά 300 μονάδες βάσης, στο 22%. Ήταν η πρώτη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής από τον Ιούλιο του 2022. Όλο το προηγούμενο διάστημα καταβάλλονταν προσπάθειες για τη συγκράτηση του πληθωρισμού, που τελικά επιβραδύνθηκε τον Ιούνιο στο 12,8%, από 15,3% τον Μάιο.
Παρά την απώλεια περιουσιακών στοιχείων από τις περιοχές που έχουν καταλάβει οι Ρώσοι, οι κρατικές τράπεζες της Ουκρανίας δεν έχουν χάσει μαζικά καταθέσεις. Πηγές του Bloomberg αποκαλύπτουν πως ο σταθμισμένος μέσος όρος της κεφαλαιακής επάρκειας ιδίων κεφαλαίων του κλάδου έχει ενισχυθεί κατά 3%, στο 14,3%, δηλαδή αρκετά υψηλότερα από το 10% που απαιτείται από την κεντρική τράπεζα της Ουκρανίας. Έχοντας μια εύρωστη ρευστότητα, οι Privatbank, Oschadbank, Ukreximbank και Ukrgazbank μπορούν να πραγματοποιούν τοποθετήσεις σε ομόλογα της χώρας.
Βέβαια, η παρατεταμένη αξιοποίηση του τραπεζικού συστήματος της Ουκρανίας για τη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού ήταν ένα από τα ακανθώδη θέματα που είχε θέσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την παροχή οικονομικής στήριξης. Τελικά, οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ συμφώνησαν στην παραχώρηση πακέτου 15,4 δισ. δολαρίων τον περασμένο Μάρτιο. Σε συνέντευξη που είχε δώσει τότε ο κεντρικός τραπεζίτης της Ουκρανίας, Άντρι Πίσνι, στους Financial Times, είχε πει πως το ΔΝΤ έκανε μια «επαναστατική στροφή» στην πολιτική του, συναινώντας στη δανειοδότηση μιας οικονομίας που επισκιάζεται από μεγάλη αβεβαιότητα.
Σκοπός της κεντρικής τράπεζας και του υπουργείου Οικονομικών της χώρας είναι να ιδιωτικοποιηθούν οι κρατικές τράπεζες. Σήμερα, ωστόσο, η διαρκής λειτουργία τους αποτελεί έναν από τους πυλώνες ομαλότητας στην οικονομική ζωή της χώρας. Εντούτοις, με το κόστος ανοικοδόμησης να εκτιμάται στα 411 δισ. δολάρια, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, ακόμη και το τραπεζικό σύστημα παραμένει εκτεθειμένο σε αστάθμητους παράγοντες. Αυτή ήταν, εξάλλου, και η προειδοποίηση του ΔΝΤ, συστήνοντας «διαρκή εγρήγορση», καθώς επιμένουν οι «κίνδυνοι για νέα σοκ».