Μέσα σε λιγότερο από ένα δεκαήμερο, ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τάχθηκε υπέρ της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και αποδέχτηκε την είσοδο της Σουηδίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, ενώ είχε μια μακρά συνομιλία με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, Κυριάκο Μητσοτάκη, σε λίαν θετικό κλίμα.
Αν και πριν αποχωρήσει για το Βίλνιους της Λιθουανίας εξομοίωσε αιφνιδίως την προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ με την άρση του βέτο της Άγκυρας για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, η στάση του Τούρκου προέδρου στη Σύνοδο Κορυφής της Συμμαχίας εξέπεμπε μια ήπια διπλωματία, με σκοπό τη γεφύρωση και όχι τη διεύρυνση του χάσματος με τη Δύση.
Στην καρδιά αυτής της μεταστροφής κρύβεται, μεταξύ άλλων, η ανάγκη για την τόνωση των ξένων επενδύσεων στην τουρκική οικονομία. Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έφθασε το ρεκόρ των 37,7 δισ. δολαρίων κατά τη διάρκεια του α’ πενταμήνου του 2023. Η Τουρκία χρειάζεται άμεσα μια τονωτική ένεση με εισροές κεφαλαίων από το εξωτερικό, καθώς το υπουργείο Οικονομικών και η κεντρική τράπεζα εγκαταλείπουν την ανορθόδοξη πολιτική που ασκούνταν τα προηγούμενα χρόνια υπό την καθοδήγηση του προέδρου της χώρας.
Η απόφαση του νέου υπουργού Οικονομικών, Μεχμέτ Σίμσεκ, και της Χαφιζέ Γκαγέ Ερκάν, επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, να μη χρησιμοποιούνται συναλλαγματικά αποθέματα και να ματαιωθούν σιγά-σιγά μέτρα για τη σταθεροποίηση της τουρκικής λίρας σημαίνει πως η επιστροφή σε μια ορθόδοξη οικονομική πολιτική δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Αυτές τις ημέρες το νόμισμα της χώρας κινείται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, διολισθαίνοντας στις 26,2 τουρκικές λίρες ως προς το δολάριο, παρά την αύξηση του βασικού επιτοκίου κατά 650 μονάδες βάσης στο 15%.
«Η εξωτερική πολιτική επηρεάζεται απευθείας από τις οικονομικές σχέσεις. Οπότε εάν η Δύση και η Τουρκία μπορούν να γυρίσουν σελίδα, η οικονομία θα είναι το κορυφαίο ζήτημα στην ατζέντα τους», σχολιάζει ο Μουράτ Γιέσιλτας, διευθυντικό στέλεχος στο Seta, ένα ερευνητικό κέντρο που διατηρεί στενές επαφές με τον Ερντογάν και την κυβέρνησή του. Απευθυνόμενος στους Financial Times, ο ίδιος τόνισε πως ο Τούρκος πρόεδρος προχώρησε σε μια αναθεώρηση της εξωτερικής πολιτικής αφού κέρδισε τις εκλογές στα τέλη Μαΐου.
Αν και η Ρωσία μαζί με τα κράτη του Περσικού Κόλπου παρείχαν στήριξη στην οικονομία της Τουρκίας όσο το καθεστώς Ερντογάν αποστασιοποιούνταν από τη Δύση, η νέα κυβέρνηση προσδοκά μια αύξηση των επενδύσεων από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Η αλλαγή πλεύσης της Άγκυρας δεν αποσκοπούσε μόνον στη συναίνεση του Λευκού Οίκου να παράσχει F-16 στην Τουρκία, αν και η απόκτηση των μαχητικών αεροσκαφών βρισκόταν προ πολλού στην κορυφή της ατζέντας της Άγκυρας.
Σκοπός σήμερα φαίνεται να είναι η δημιουργία πολύπλευρων προοπτικών για την οικονομία. Ο Τσαρλς Μισέλ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είχε υπογραμμίσει στον Ερντογάν πως ήταν κρίσιμο να κινηθεί στο ζήτημα της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Έτσι, ανοίγεται «μια ευκαιρία για τη δημιουργία θετικής ατμόσφαιρας μεταξύ ανθρώπων που θέλουν να σας βοηθήσουν», είπε ο Μισέλ.
Όπως δήλωσε ανεπίσημα Ευρωπαίος αξιωματούχος, «για τον Ερντογάν όλα επικεντρώνονται στην οικονομία», αναφερόμενος σε οφέλη από μια εμβάθυνση της τελωνειακής ένωσης με την ΕΕ και την παράταση της συμφωνίας για τη μεταναστευτική κρίση. Ο Ερντογάν αναφέρθηκε σε αυτά τα θέματα εν μέσω της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, αναφέρουν πηγές.
Αναλυτές επιβεβαιώνουν στη Wall Street Journal πως μετά τη βραχύβια εξέγερση της Wagner Group, η οποία εξέθεσε τριγμούς στο Κρεμλίνο, και τα τεράστια ελλείμματα της οικονομίας σε συνάλλαγμα κατέδειξαν την ανάγκη να προσανατολιστεί η Τουρκία προς τη Δύση. Απομένει να αποσαφηνιστεί πώς η Άγκυρα θα τηρήσει ισορροπίες με το Κρεμλίνο από αυτό το σημείο και έπειτα, δεδομένης της στήριξης που είχε τελευταία ως προς την παροχή φυσικού αερίου υπό ευνοϊκούς όρους από τη Ρωσία. Πάντως, επί του παρόντος υπάρχει μια «αναγνώριση πως το μεσοπρόθεσμο μέλλον της Τουρκίας συμβαδίζει με τη Δύση», δήλωσε ο Αϊντίν Σέζγκιν, πρώην πρέσβης της Τουρκίας στη Ρωσία και νυν κοινοβουλευτικό μέλος της αντιπολίτευσης, στη Wall Street Journal.
