THEPOWERGAME
Καθώς οι πλούσιες σοδιές του βορείου Καυκάσου κατοχυρώνουν τον ρόλο της Ρωσίας ως παγκόσμια αγροτική δύναμη σε έναν διχασμένο κόσμο, η ΕΕ εξετάζει να κάμψει ένα σκέλος των κυρώσεων εις βάρος του καθεστώτος του Βλαντίμιρ Πούτιν, ώστε να εγκρίνει το Κρεμλίνο μια ακόμη παράταση της συμφωνίας για τα σιτηρά που είχε επιτευχθεί με την Ουκρανία έναν χρόνο πριν. Στη Σύνοδο Κορυφής της περασμένης εβδομάδας, οι ηγέτες της ΕΕ συζήτησαν το ενδεχόμενο να δώσουν πρόσβαση σε θυγατρική της Russian Agricultural Bank στο διεθνές σύστημα συναλλαγών Swift.
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πέρυσι τον Φεβρουάριο, η Δύση επέβαλε μια σειρά κυρώσεων εις βάρος της Μόσχας και έτσι τα μεγαλύτερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ρωσίας αποκλείστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τον παγκόσμιο τραπεζικό κλάδο και τις διεθνείς αγορές. Από τις κυρώσεις εξαιρέθηκε ο αγροτικός κλάδος της Ρωσίας προκειμένου να μην υπάρξουν δραματικές στρεβλώσεις στην παγκόσμια προσφορά τροφίμων.
Αυτός ήταν, εξάλλου, και ο στόχος της Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας, μια συμφωνία μεταξύ Κιέβου και Μόσχας που επιτεύχθηκε με τη διαμεσολάβηση του ΟΗΕ και της Άγκυρας. Στόχος της συμφωνίας ήταν η επανεκκίνηση των εξαγωγών σιτηρών από τις θαλάσσιες διόδους της Μαύρης Θάλασσας και τα λιμάνια της νότιας Ουκρανίας. Ο πόλεμος στη χώρα ενέτεινε δραματικά τις ανοδικές τάσεις στις τιμές βασικών τροφίμων, δεδομένου ότι η Ρωσία μαζί με την Ουκρανία αντιπροσωπεύαν το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής σιτηρών προ του πολέμου.
Η Μόσχα, ωστόσο, διαμαρτύρεται πως δεν επωφελείται ισάξια από την Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας, παρεμβάλλοντας συστηματικά εμπόδια για την ανανέωση της συμφωνίας όσο κλιμακώνονται οι συγκρούσεις στην ανατολική Ουκρανία. Κατά τα μέσα Μάιου δόθηκε δίμηνη παράταση που, όμως, λήγει στις 17 Ιουλίου.
Πληροφορίες των Financial Times αποκάλυψαν πως οι ηγέτες της ΕΕ θεωρούν πως η δημιουργία θυγατρικής της Russian Agricultural Bank που θα έχει πρόσβαση στο σύστημα πληρωμών Swift είναι η «λιγότερο επιβλαβής επιλογή», προκειμένου ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, να συμφωνήσει σε νέα παράταση της συμφωνίας. Εντούτοις, ένα μεγάλο εμπόδιο σε αυτήν την πρόταση είναι πως η Russian Agricultural Bank ελέγχεται από το Κρεμλίνο.
USDA: Ένα στα πέντε φορτία σιταριού θα προέρχεται από τη Ρωσία
Αυτές οι ανεπίσημες διαβουλεύσεις στην ΕΕ γίνονται σε μια περίοδο που η αγροτική παραγωγή της Ουκρανίας έχει πληγεί λόγω του πολέμου, ενώ η Ρωσία διευρύνει τη σφαίρα επιρροής της στο παγκόσμιο αγροτικό κλάδο. Εκτιμήσεις θέλουν τη Ρωσία να αντιπροσωπεύει ένα στα πέντε φορτία των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού το 12μήνο που ξεκινά αρχές Ιουλίου, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA). Αντίθετα, το μερίδιο της Ουκρανίας αναμένεται να έχει μειωθεί κατά το ήμισυ μετά τη ρωσική εισβολή στο 5% της παγκόσμιας αγοράς επειδή ένα μεγάλο τμήμα των καλλιεργήσιμων εκτάσεων καταστράφηκε από νάρκες, την επέλαση τανκς και βομβαρδισμούς.
Σε μια περίοδο που η πολιτική ισχύς του Κρεμλίνου έχει κλονιστεί λόγω της απόπειρας πραξικοπήματος του Γιεβγκένι Πριγκόζιν και γίνεται αισθητό το αποτύπωμα του πολέμου στη ρωσική κοινωνία, η Μόσχα σκοπεύει να εκμεταλλευτεί πολιτικά την πλούσια αγροτική παραγωγή της. Αφενός για να αποκομίσει πολύτιμα έσοδα ώστε να μπορεί να συνεχίσει να χρηματοδοτεί τις ένοπλες δυνάμεις της. Αφετέρου για να παγιώσει την παρουσία της στις διεθνείς αγορές τροφίμων, ενισχύοντας συμμαχίες με χώρες που τηρούν ουδέτερη στάση απέναντι στον πόλεμο της Ουκρανίας και είναι ταυτόχρονα επισιτιστικά ανεπαρκείς.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του ΟΗΕ, πάνω από το ήμισυ των εισαγωγών σιταριού σε 15 αφρικανικές χώρες προέρχονταν από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Έξι από αυτές τις χώρες (Ερυθραία, Αίγυπτος, Μπενίν, Σουδάν,, Τζιμπουτί και Τανζανία) εισήγαγαν το 70% του σιταριού από τη Ρωσία και την Ουκρανία. «Σκοπός της Ρωσίας είναι να έχει τον Παγκόσμιο Νότο στο πλευρό της» δηλώνει ο Σκοτ Ρέινολντς Νέλσον, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Τζόρτζια στο Bloomberg.