THEPOWERGAME
Οι Ευρωπαίοι θα προσέλθουν στις κάλπες σε έναν χρόνο από τώρα, για να εκλέξουν το νέο νομοθετικό σώμα της ΕΕ, το οποίο και θα διαμορφώσει την ενεργειακή και κλιματική πολιτική στα κρίσιμα χρόνια μέχρι το 2030, όταν και θα πρέπει να έχουν επιτευχθεί οι πρώτοι στόχοι της «πράσινης» μετάβασης. Με τη στρατηγική της Πράσινης Συμφωνίας, για να καταστήσει την Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η θητεία της οποίας λήγει σε μερικούς μήνες, έβαλε ψηλά τον πήχη για την Ευρώπη σε σχέση με την κλιματική αλλαγή.
Σύμφωνα με το Clean Energy Wire, ενώ οι ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή ήταν βασικό στοιχείο για τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2019 και συνέβαλαν στην επίτευξη σημαντικών κερδών για τα κόμματα των Πρασίνων σε αρκετές χώρες, οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο πληθωρισμός, οι υψηλές τιμές ενέργειας και το κόστος ζωής γενικότερα θα μπορούσαν να συγκινήσουν τους ψηφοφόρους το επόμενο έτος.
«Δεν θα περίμενα το κλίμα και η ενέργεια να είναι μεμονωμένα θέματα γι’ αυτές τις εκλογές, γιατί σπάνια έχουμε δει εθνικές εκλογές που να αποφασίζονται σε αυτό το ζήτημα», λέει η Laura-Kristine Krause, διευθύνουσα σύμβουλος της πρωτοβουλίας More in Common Germany, που ερευνά την κοινωνική συνοχή και ερευνά τακτικά άτομα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Ο Krause λέει ότι οι αγωνιστές για τις εκλογές του 2024 θα πρέπει να δείξουν πώς η ενεργειακή και κλιματική πολιτική είναι συνυφασμένη με άλλες πτυχές που ενδιαφέρουν τους Ευρωπαίους. «Υποθέτω ότι η κρίση κόστους ζωής θα συνεχιστεί και το επόμενο έτος», είπε στο Clean Energy Wire.
Ωστόσο, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πως οι πολίτες αισθάνονται όλο και περισσότερο ότι οι αλλαγές που απαιτούνται για την αποτροπή των χειρότερων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής επηρεάζουν την καθημερινή τους ζωή, ενώ η συζήτηση για το κλίμα έχει πολιτικοποιηθεί περισσότερο και πρόκειται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις προεκλογικές εκστρατείες του 2024 σε ολόκληρη την ΕΕ. Σύμφωνα με το Clean Energy Wire, έπειτα από περισσότερο από έναν χρόνο μαχών στην Ουκρανία, η Ευρώπη εξακολουθεί να παλεύει με τις συνέπειες της ενεργειακής κρίσης, καθώς οι υψηλές τιμές πιέζουν τους ηγέτες να θωρακίσουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Οι αναλυτές λένε ότι υπάρχει πιθανότητα οι πρόσφατες κρίσεις, συμπεριλαμβανομένης της πανδημίας του κορονοϊού, να οδηγήσουν σε μια πιο εξευρωπαϊσμένη προεκλογική εκστρατεία, η οποία συνήθως καθοδηγείται από εθνικά θέματα στα κράτη-μέλη.
Συνεπώς, σε έναν χρόνο από τώρα οι πολίτες απ’ όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση θα προσέλθουν στις κάλπες για να εκλέξουν ένα νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στη μεγαλύτερη διακρατική ψηφοφορία στον κόσμο. Η Ένωση των 27 μελών θεωρείται εδώ και καιρό ηγέτιδα στις παγκόσμιες προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, καθώς στοχεύει να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050, μέσω της στρατηγικής της για την Πράσινη Συμφωνία. Ωστόσο, τα φιλόδοξα σχέδια επηρεάζουν όλο και περισσότερο την καθημερινή ζωή των ψηφοφόρων, καθιστώντας δυσκολότερη την εφαρμογή τους, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι ανησυχούν ότι χάνουν λόγω των αλλαγών. Επιπλέον, η ενεργειακή κρίση ανέβασε τις τιμές για τους καταναλωτές και πίεσε τους ηγέτες να θωρακίσουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Αυτό διαμορφώνει το σκηνικό για ένα ταραχώδες έτος για την ευρωπαϊκή πολιτική για το κλίμα εν όψει των εκλογών στις 6-9 Ιουνίου 2024.
Οι επιπτώσεις της γίνονται όλο και περισσότερο αισθητές και στην Ευρώπη, πλήττοντας μια ήπειρο που μέχρι στιγμής δεν είναι καλά προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει τις συνέπειες, οι οποίες αναδείχθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022 από την άνοδο των θερμοκρασιών, τις ξηρασίες-ρεκόρ, τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες. Σε αυτά προστίθεται και ένας χειμώνας που άφησε «ρεκόρ ζέστης και τις καρδιές των σκιέρ ραγισμένες», όπως ανέφερε ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός του ΟΗΕ. Η Ευρώπη και ο κόσμος βγαίνουν αργά από μια ενεργειακή κρίση, που τροφοδοτείται από τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Η ετυμηγορία δεν έχει ακόμη αποφανθεί αν δημιούργησε άλλο ένα εμπόδιο στην απεξάρτηση από τον άνθρακα ή αν στην πραγματικότητα επιταχύνει τη μετάβαση της Ευρώπης σε καθαρές μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050, καθώς οι κυβερνήσεις τονίζουν το διπλό όφελος από την επέκταση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας: μετριασμός της κλιματικής αλλαγής και ταυτόχρονη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης.
Εν όψει της διάσκεψης του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή COP28 στο Ντουμπάι, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι χώρες με περισσότερο ή λιγότερο φιλόδοξα σχέδια για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων βρίσκονται απέναντι σε εκείνους των οποίων το επιχειρηματικό μοντέλο εξακολουθεί να βασίζεται στην εξόρυξή τους και οι οποίοι επιθυμούν μόνο τη «σταδιακή κατάργηση των εκπομπών ορυκτών καυσίμων» -ποντάροντας στις τεχνολογίες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα για την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Πάντως, πίσω από όλα αυτά κρύβεται η ανάγκη της Ευρώπης να επανατοποθετηθεί, καθώς η γεωπολιτική τράπουλα ανακατεύεται και χώρες πλούσιες σε ήλιο και άνεμο θα μπορούσαν να αναδειχθούν σε νέους μεγάλους ενεργειακούς παίκτες, ενώ περιοχές πλούσιες σε κρίσιμες πρώτες ύλες έχουν γίνει περιζήτητοι εταίροι.
Η «πράσινη» παύση
Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παρουσίασε το 2019 το σχέδιό της να καταστεί η ΕΕ η πρώτη «κλιματικά ουδέτερη» ήπειρος στον κόσμο έως το 2050. Έκτοτε, μια σειρά νομοθετικών μεταρρυθμίσεων, όπως ένας πιο φιλόδοξος στόχος για το κλίμα για το 2030, ένα αυστηρότερο σύστημα εμπορίας εκπομπών (EU ETS) και η ημερομηνία λήξης του 2035 για τα νέα βενζινοκίνητα και πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα, έχουν αποφασιστεί από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Ωστόσο, άλλα στοιχεία της Πράσινης Συμφωνίας δεν έχουν ακόμη προταθεί ή παραμένουν κολλημένα στις διαπραγματεύσεις, όπως οι υψηλότεροι στόχοι για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Είναι αβέβαιο αν η ΕΕ είναι σε θέση να ολοκληρώσει το μεγαλύτερο μέρος της ατζέντας της Πράσινης Συμφωνίας, καθώς τα σημερινά εκτελεστικά και νομοθετικά όργανα εισέρχονται στην τελική ευθεία της θητείας τους. Οι εκλογές απέχουν ακόμη έναν χρόνο, αλλά οι παρατηρητές συμφωνούν ότι ήδη ρίχνουν σκιά στη χάραξη πολιτικής της ΕΕ. «Με τις επόμενες εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να έχουν οριστεί για το 2024, ορισμένοι ηγέτες και νομοθέτες ανησυχούν μήπως ανταγωνιστούν τους εργαζομένους και τους ψηφοφόρους με νέα δεσμευτική νομοθεσία και περιοριστικά μέτρα και παροτρύνουν το μπλοκ των 27 χωρών να πατήσει φρένο», έγραψε ο Samuel Petrequin για το Associated Press.
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, ζήτησε μια «παύση» στις ευρωπαϊκές ρυθμίσεις, με στόχο την προστασία των εταιρειών που ανταγωνίζονται τις εταιρείες σε χώρες με λιγότερο αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανόνες ή με ευνοϊκότερους όρους, για παράδειγμα μέσω του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ (IRA). «Δεν θέλουμε απλώς να είμαστε μια “πράσινη” αγορά, αλλά να παράγουμε “πράσινα” προϊόντα στο έδαφός μας», δήλωσε. «Έχουμε ήδη περάσει πολλούς κανονισμούς στην Ευρώπη, περισσότερους από οποιονδήποτε από τους γείτονές μας», πρόσθεσε ο Γάλλος ηγέτης. «Ζητώ μια ευρωπαϊκή ρυθμιστική παύση».
Στο διά ταύτα, το Clean Energy Wire αναφέρει πως οι ευρωπαϊκές ψηφοφορίες είναι οι λεγόμενες εκλογές δεύτερης τάξης, οι οποίες θεωρούνται λιγότερο σημαντικές από τις εθνικές εκλογές. Παραδοσιακά, η συμμετοχή είναι πολύ χαμηλότερη απ’ ό,τι στις εγχώριες ψηφοφορίες και είχε μειωθεί σταθερά, έως ότου σημειώθηκε μια ανοδική στροφή το 2019, όταν περίπου οι μισοί από τους έχοντες δικαίωμα ψήφου όντως ψήφισαν. Πρόσφατη έρευνα της ΕΕ δείχνει ότι η συμμετοχή στις επόμενες εκλογές θα μπορούσε να είναι ακόμη υψηλότερη: τα δύο τρίτα των πολιτών (67%) δήλωσαν ότι είναι πιθανό να ψηφίσουν το επόμενο έτος, όταν το 2018 το 58% δήλωσε το ίδιο.
Σημειώνεται πάντως πως και οι εκλογικοί κανόνες διαφέρουν. Υπάρχουν ορισμένες κοινές διατάξεις, για παράδειγμα η αρχή της αναλογικής εκπροσώπησης, αλλά το ακριβές εκλογικό σύστημα εναπόκειται στα επιμέρους κράτη-μέλη. Το 2019 το Βέλγιο ήταν μία από τις πέντε χώρες όπου η ψηφοφορία ήταν υποχρεωτική, το κατώτατο όριο ηλικίας των υποψηφίων στη Γερμανία ήταν τα 18 έτη, στη Ρουμανία τα 23 και στην Πολωνία τα 21, ενώ το εκλογικό όριο κυμαινόταν από κανένα έως το 5%. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι δεν ψηφίζουν όλοι την ίδια ημέρα. Οι εκλογές του 2024 θα διεξαχθούν σε τέσσερις ημέρες, από τις 6 έως τις 9 Ιουνίου.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
