H υπεροχή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον πρώτο γύρο των εκλογών στην Τουρκία διέψευσε αρχικές προσδοκίες για τον τερματισμό μιας ανορθόδοξης οικονομικής πολιτικής και τη διαλεύκανση της θολής εικόνας που απορρέει, κυρίως, από τα στοιχεία για τον πληθωρισμό. Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, βασικός αντίπαλος του Ερντογάν, είχε δηλώσει σε πρόσφατη συνέντευξη στο Bloomberg πως εάν εκλεγεί θα εξετάσει τη ζημιά που έχει υποστεί η οικονομία καθώς τα στοιχεία «δεν είναι διαφανή, δεν είναι ακριβή».
Μετά τη μεγάλη αναταραχή που επικράτησε στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης την επομένη των εκλογών, δηλαδή τη Δευτέρα, οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης προχώρησαν σε μια σειρά προειδοποιήσεων για την πορεία της τουρκικής οικονομίας. «Μια ακόμη θητεία του προέδρου Ερντογάν πιθανότατα να σημάνει την παράταση των υφιστάμενων αντισυμβατικών και μη βιώσιμων πολιτικών και μέτρων με αυξημένο τον κίνδυνο ενός επίμονου πολύ υψηλού πληθωρισμού και σοβαρών πιέσεων εις βάρος του νομίσματος», ανέφερε η Moody’s Investors Service. Για τον Έρικ Άρισπ, υψηλό στέλεχος της Fitch Ratings, «μεγάλο ζήτημα» είναι το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Αν και δεν παρατηρήθηκαν μεγάλες διακυμάνσεις στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης την Τρίτη, με τον δείκτη BIST 100 να κινείται ενδοσυνεδριακά σε θετικό έδαφος, το κόστος ασφάλισης από τον κίνδυνο χρεοκοπίας της Τουρκίας έχει αυξηθεί μέσα στο τελευταίο 48ώρο, με το spread στα πενταετή συμβόλαια να φθάνει τις 646 μονάδες βάσης έναντι των 506 μ.β. την περασμένη Παρασκευή.
Ανάχωμα στη σταθεροποίηση της τουρκικής οικονομίας είναι ο πληθωρισμός που υπερβαίνει το 40%, σύμφωνα με τα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας της χώρας. Ανεξάρτητοι οικονομολόγοι έχουν κάνει λόγο για μεγαλύτερες ανατιμήσεις. Πέρυσι τον Οκτώβριο, παραδείγματος χάριν, το ινστιτούτο ερευνών ENAG Inflation Group υπολόγιζε τον πληθωρισμό στο 185,34% αντί του 85,1% που έδειχναν τα επίσημα στοιχεία.
Η διολίσθηση της τουρκικής λίρας οδηγεί σε αδιέξοδο την τουρκική οικονομία
Σε κάθε περίπτωση, το κόστος διαβίωσης έχει αυξηθεί κατακόρυφα με την αξία του νομίσματος να έχει υποχωρήσει 60% έναντι του δολαρίου κατά τη διάρκεια της τελευταίας διετίας. Εντούτοις, το καθεστώς Ερντογάν, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία πάνω από μια 20ετία, μειώνει τα επιτόκια αντί να τα αυξήσει -από το 14% στο 8,5% μέσα σε περίπου ένα 12μήνο- καθώς έτσι θεωρεί ο Τούρκος πρόεδρος πως θα δαμαστεί ο υψηλός πληθωρισμός.
Μετά το αδιέξοδο αποτέλεσμα της περασμένης Κυριακής, με τον Ερντογάν να αποκτά ένα ποσοστό 49,51% και όχι άνω του 50% που απαιτείται για την εκ νέου ανάληψη της εξουσίας, η τουρκική λίρα προσεγγίζει πια το ιστορικό χαμηλό του 19,67 ως προς το δολάριο. Πηγές του Bloomberg θέλουν τις κρατικές τράπεζες να καταβάλλουν προσπάθειες για να αποτρέψουν μια περαιτέρω πτώση, εξαντλώντας πολύτιμα συναλλαγματικά αποθέματα. Απευθυνόμενος στους Financial Times, o Άρισπ της Fitch υπογραμμίζει πως η Τουρκία θα πρέπει να «αναζητήσει… δισεκατομμύρια δολάρια» για να χρηματοδοτήσει το τεράστιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο έφθασε στο ρεκόρ των 24 δισ. δολαρίων το α’ τρίμηνο του 2023.
«Αχίλλειος πτέρνα» το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών
Υπολογισμοί των Financial Times με βάση στοιχεία της κεντρικής τράπεζας προσδιορίζουν τα καθαρά περιουσιακά στοιχεία από το εξωτερικό, ένα σημείο αναφοράς για τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας, στα μείον 13 δισ. δολάρια από τα 1,4 δισ. δολάρια έναν χρόνο πριν. Μόλις τον περασμένο Μάρτιο, έναν μήνα μετά τον καταστροφικό σεισμό που στοίχισε τη ζωή περίπου 50.000 ανθρώπων στην Τουρκία, τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας αυξήθηκαν κατά 6 δισ. δολάρια στα 25 δισ. ύστερα από μια «ένεση» πέντε δισ. από τη Σαουδική Αραβία. Η Bloomberg Economics εκτιμά πως η κεντρική τράπεζα έχει δαπανήσει περίπου 177 δισ. δολάρια εδώ και 16 μήνες για να σταθεροποιήσει το νόμισμα της χώρας.
Η HSBC επίσης επεσήμανε πως αχίλλειος πτέρνα της τουρκικής οικονομίας είναι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, εκτιμώντας πως το νόμισμα της χώρας θα έχει διολισθήσει στις 24 τουρκικές λίρες ως προς το δολάριο έως τα τέλη του έτους εάν η οικονομία συνεχίσει αυτήν την πορεία. Η Barclays θεωρεί πως μια επιλογή της Τουρκίας είναι να στραφεί στα αποθέματα χρυσού αλλά το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών εκτιμάται πως θα κινηθεί περίπου στα 40 δισ. δολάρια μέσα στο επόμενο 12μήνο. Μέχρι τον δεύτερο γύρο των εκλογών στις 28 Μάιου αναμένεται να κλιμακωθεί η αβεβαιότητα για την οικονομική προοπτική της Τουρκίας, με τους επενδυτές να αναγνωρίζουν στο πρόσωπο του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου μια πιο σταθερή προοπτική σε σχέση με την προηγούμενη 20ετία.
