THEPOWERGAME
Μία ανάσα πριν από τις κρίσιμες εκλογές της 14ης Μαΐου στην Τουρκία, μια δημοφιλής σαπουνόπερα με το όνομα «Cranberry Sherbet» (…Σερμπέτι Κράνμπερι) βρίσκεται στο επίκεντρο των προεκλογικών συζητήσεων, φτάνοντας στο σημείο να προκαλεί «πονοκέφαλο» στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που παλεύει για την πολιτική του επιβίωση, όπως μεταδίδει σε ανάλυσή του το Politico.
Και αν κανείς απορεί πώς γίνεται μια σαπουνόπερα να έχει τέτοια δύναμη, ο λόγος είναι πολύ απλός: Η τραγική μοίρα ενός από τους πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες, της «Νουρσεμά», ωθεί όλο και πιο πολλούς Τούρκους να θέσουν το δύσκολο ερώτημα: Ποιον θα ψήφιζε την ερχόμενη Κυριακή; Τα μέχρι τώρα συμπεράσματα, είναι μάλλον ανησυχητικά για το «στρατόπεδο» Ερντογάν.
Η Νουρσεμά είναι μια δυνατή, λαμπερή και αφοσιωμένη μουσουλμάνα, κάνοντας εκατομμύρια Τουρκάλες να ταυτιστούν μαζί της. Σε μία βίαιη σεναριακή ανατροπή, παντρεύτηκε έναν καταχρηστικό σύζυγο από τη συντηρητική οικογένειά της, ο οποίος προσπάθησε να τη βιάσει και έφτασε στο σημείο ακόμη και να την σπρώξει από το παράθυρο όταν εκείνη αντιστάθηκε, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή της.
Οι ραδιοτηλεοπτικές αρχές στην Τουρκία αντέδρασαν άμεσα, επιβάλλοντας πρόστιμο στους δημιουργούς αλλά και προσωρινή απαγόρευση μετάδοσης της σειρά τον προηγούμενο μήνα. Επισήμως, η αιτιολογία ήταν η αποτροπή της σκληρής απεικόνισης της βίας κατά των γυναικών. Σύμφωνα με αναλυτές, το αληθινό πρόβλημα για την κυβέρνηση ήταν η σκληρά επικριτική απεικόνιση μιας βαθιά θρησκευόμενης οικογένειας, στην οποία οι γυναίκες δεν έχουν καθόλου φωνή.
Μία απεικόνιση που μπορούσε να «τσαλακώσει» το… αφήγημα Ερντογάν, που «πάτησε» σε ισλαμικές αξίες κατά την άνοδο και την παραμονή του στην εξουσία. Τα τελευταία χρόνια, ήταν ζωτικής σημασίας για τη διακυβέρνηση Ερντογάν η υποστήριξη θρησκευτικά συντηρητικών γυναικών. Για πολλούς, ήταν ένα απελευθερωτικό πρότυπο σε σχέση με όσα ίσχυαν προηγουμένως, καθώς στο παρελθόν κοσμικές κυβερνήσεις είχαν αποκλείσει αυτές τις γυναίκες από τα πανεπιστήμια, τους δημόσιους χώρους και τους χώρους εργασίας, αν φορούσαν μαντίλα.
Αν και θεωρητικά, ο Ερντογάν θα έπρεπε να υπολογίζει στη στήριξη μιας γυναίκας σαν την Νουρσεμά, η απάντηση «τι θα ψήφιζε» δεν είναι τόσο απλή, καθώς η ιστορία της ακουμπά σε μερικά από τα πιο πυρετώδη κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα στη χώρα.
Μεταξύ των γυναικών που στήριξαν τον Ερντογάν να αναρριχηθεί στην εξουσία, κάποιες έχουν πλέον αμφιβολίες σε θέματα που κυμαίνονται από την κακοδιαχείριση της οικονομίας μέχρι τα δικαιώματα των γυναικών. Η συζυγική βία αποτελεί ένα ακόμη «αγκάθι». Το πρόβλημα για τον Ερντογάν πολιτικά είναι ότι έχει εγκαταλειφθεί από πρώην συμμάχους και χρειάστηκε να συμμετάσχει σε συνασπισμό με ολοένα και πιο ακραίους ισλαμιστές εταίρους για αυτές τις εκλογές, εγείροντας φόβους ότι η Άγκυρα θα μπορούσε να ανακαλέσει τα μέτρα προστασίας κατά της ενδοοικογενειακής βίας. Κάπως έτσι, η Νουρσεμά έφτασε να γίνει ένα πολιτικό σύμβολο σε αυτή την προεκλογική εκστρατεία. Η σειρά αποτέλεσε το θέμα πάνελ, συζητήσεων και άρθρων και μάλιστα έδωσε την έμπνευση για ένα σλόγκαν στους φετινούς εορτασμούς για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου.
Χάνοντας την πίστη
Η Αϊσέλ, η οποία ζήτησε να μην αναφερθεί το επίθετο της οικογένειάς της όπως μεταδίδει το Politico, είναι μεγάλη θαυμάστρια της Νουρσεμά. Εργάζεται ως οικιακή βοηθός στην Κωνσταντινούπολη και υποστήριζε το κυβερνών Κόμμα ΑΚP του Ερντογάν από την αρχή. Ωστόσο, αυτή τη φορά δεν σκοπεύει να τον ψηφίσει…
«Οι γυναίκες που φορούν μαντίλα περιφρονήθηκαν και περιορίστηκαν σε αυτή τη χώρα. Παλιότερα δεν μπορούσαμε να μπούμε σε συγκεκριμένους χώρους. Γι’ αυτό τους ψηφίσαμε. Αλλά έχασα την πίστη μου σε αυτούς», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Οι βασικοί λόγοι για την απογοήτευσή της είναι κυρίως οικονομικοί, ενώ σχετίζονται και με την ευρύτερη νοοτροπία στη χώρα. Οι τέσσερις ενήλικοι γιοι της έχουν καλές πανεπιστημιακές σπουδές, αλλά δυσκολεύονται πολύ να προχωρήσουν στην καριέρα τους. «Όπου κάνουν αίτηση, τους ρωτούν: «Έχεις κάποιον από μέσα;» είπε, αναφερόμενη στα δίκτυα νεποτισμού που συχνά βοηθούν άτομα με επαφές στα σωστά μέρη να βρουν δουλειά και να κερδίσουν προαγωγές. «Δεν έχουμε επαφή πουθενά. Νομίζαμε ότι ένα θρησκευτικό κόμμα θα έφερνε ισότητα και δικαιοσύνη, αλλά όσο περνούσε ο καιρός είδαμε ότι δεν έκαναν κάτι τέτοιο».
Η ίδια αποκαλύπτει ότι τα μέλη της οικογένειάς της, όλοι θερμοί υποστηρικτές του Ερντογάν, διαφωνούν έντονα για το ποιον θα ψηφίσουν σε αυτές τις εκλογές. Οι γιοι της έχουν ήδη αποφασίσει να ψηφίσουν την αντιπολίτευση.
Σύμφωνα με το Ίδρυμα Σοσιαλδημοκρατίας, μια τουρκική ΜΚΟ, περισσότερες από το ένα τρίτο των υποστηρικτριών του AKP σκέφτονται να του γυρίσουν την πλάτη αυτή την Κυριακή. Η υποστήριξη για το AKP από τις Τουρκάλες το 2018 ξεπερνούσε το 38%, αλλά αυτή τη φορά θα μπορούσε να μειωθεί σε λιγότερο από 27%, σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλούνται.
Αυτό που παραμένει αβέβαιο είναι αν αυτή η αποστροφή σημαίνει αναγκαστικά και ψήφο «διαμαρτυρίας» προς όφελος του συνασπισμού της αντιπολίτευσης.
Συμβιβαστική συμμαχία
Ο Ερντογάν θα μπορούσε ωστόσο να αποτελέσει και φέτος σημαντικό παράγοντα ώστε αυτές οι γυναίκες ψηφοφόροι να του δώσουν μια τελευταία ευκαιρία. για αυτές τις γυναίκες να ψηφίσουν το Κόμμα ΑΚ για μια τελευταία φορά. Και είναι γεγονός ότι οι συντηρητικές Τουρκάλες έχουν αποκτήσει μια θέση που δεν θέλουν να χάσουν και αυτό μπορεί να εμπνεύσει μια αίσθηση πίστης.
Τα πράγματα είναι πιο πιθανό να πάρουν διαφορετική πορεία για τις νεαρές γυναίκες που είναι καχύποπτες για τη συμμαχία του Ερντογάν με το Ισλαμιστικό Κόμμα Νέας Ευημερίας και το κουρδικό ισλαμιστικό HÜDA-PAR, μια επέκταση μιας βίαιης ομάδας γνωστής ως Κουρδική Χεζμπολάχ, γνωστή για εγκληματικές δραστηριότητες, όπως βασανιστήρια και δολοφονία. Το Νέο Κόμμα Ευημερίας εμφανίζει τα ονόματα και τις φωτογραφίες ανδρών υποψηφίων στο προεκλογικό του λεωφορείο — αλλά μια γυναίκα υποψήφια εμφανίζεται μόνο ως σκοτεινή σιλουέτα. Αυτά τα δύο κόμματα επιδιώκουν να φέρουν έναν πιο ισλαμικό τρόπο ζωής στην Τουρκία, να ποινικοποιήσουν τη μοιχεία, να απαλλαγούν από τους νόμους που τιμωρούν τη βία κατά των γυναικών και να αλλάξουν τους νόμους του αστικού κώδικα που διέπουν την ηλικία γάμου για νεαρά κορίτσια.
Γεγονός που σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές μπορεί να ενισχύσει την καχυποψία κατά του Ερντογάν.
«Οι γυναίκες πρέπει να είναι δυνατές σαν τη Νουρσεμά»
Η συζήτηση που άνοιξε δεν άφησε ανεπηρέαστες τις γυναίκες πολιτικούς του AKParty. Η Οζλέμ Ζενγκίν, αντιπρόεδρος της ομάδας του AKP στη Βουλή, έχει στοχοποιηθεί και απειληθεί επειδή υπερασπίστηκε το νόμο που προστατεύει τις γυναίκες και αποτρέπει τη βία κατά των γυναικών. Η Ζενγκίν είπε ότι ο νόμος ήταν μια κόκκινη γραμμή όταν το Νέο Κόμμα Πρόνοιας ζήτησε την ακύρωσή του κατά τις διαπραγματεύσεις με τον Ερντογάν.
«Χρειαζόμαστε περίπου 29 εκατομμύρια ψήφους για να εκλεγεί ο αξιότιμος πρόεδρος μας στις επερχόμενες εκλογές. Τουλάχιστον 10 εκατομμύρια από αυτούς είναι γυναίκες. Σε ένα τόσο σημαντικό θέμα, υπάρχει κάποιο άλλο θέμα που ενοχλεί τόσο τις γυναίκες; Είμαστε τόσο μόνες», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Όπως σημειώνει το Politico, o Ερντογάν αποχώρησε από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης που αποτρέπει και καταπολεμά τη βία κατά των γυναικών τον Ιούλιο του 2021 με το επιχείρημα ότι διευκολύνει την ομοφυλοφιλία και υπονομεύει τις οικογενειακές αξίες. Σύμφωνα με την πλατφόρμα «Σταματάμε τις Γυναικοκτονίες στην Τουρκία», 21 γυναίκες σκοτώθηκαν από άνδρες μόνο τον Απρίλιο και άλλες 23 βρέθηκαν νεκρές κάτω από ύποπτες συνθήκες.
Εν μέσω αυτής της διαμάχης, το «Σερμπέτι Κράνμπερι» παραμένει πολύ δημοφιλές. Η επιτυχία του έγκειται στο γεγονός ότι πολλές συντηρητικές γυναίκες βλέπουν τον εαυτό τους στο χαρακτήρα της Νουρσεμά, της οποίας οι φιλοδοξίες και τα όνειρα συγκρούονται με καθιερωμένες συντηρητικές οικογενειακές αξίες. Και όπως υποστηρίζει η Αϊσέλ, η σειρά έχει πολλά κρυφά μηνύματα και αυτό ενόχλησε ορισμένες συντηρητικές οικογένειες. «Αυτοί οι άνθρωποι βλέπουν τη γυναικεία ελευθερία ως αυθάδεια. Αλλά μια γυναίκα πρέπει να σταθεί στα πόδια της. Οι γυναίκες πρέπει να είναι δυνατές σαν τη Νουρσεμά. Λατρεύω τις δυνατές γυναίκες της σειράς. Πολλές γυναίκες το κάνουν», όπως επισημαίνει.