Τα τελευταία χρόνια και κυρίως μετά το Brexit, η Ιρλανδία φιλοξενεί έναν συνεχώς αυξανόμενο αριθμό πολυεθνικών εταιρειών, με αποτέλεσμα τα φορολογικά έσοδα από αυτές να υπολογίζεται ότι μπορεί να αγγίξουν το 6,3% του ΑΕΠ. Έτσι, η κυβέρνηση της Ιρλανδίας εξετάζει το ενδεχόμενο να δημιουργήσει ένα Ταμείο Κρατικής Περιουσίας, που θα λειτουργήσει ως αποθεματικό του κράτους, καθώς θα διοχετεύεται σε αυτό μέρος των πολύ μεγάλων φορολογικών εσόδων που εισπράττει από τις πολυεθνικές που εδρεύουν στη χώρα. Μια τέτοια κίνηση θα είναι μια προσπάθεια να στηριχθούν τα δημόσια οικονομικά της χώρας στο μέλλον, όταν τα ετήσια έσοδα μπορεί να είναι λιγότερο αξιόπιστα απ’ ό,τι τώρα.
Σε μια έκθεση που θα κατατεθεί στο ιρλανδικό κοινοβούλιο την Τετάρτη από τον υπουργό Οικονομικών της χώρας, Μάικλ ΜακΓκράθ, θα εξετάζονται τα οφέλη από τη δημιουργία ενός νέου «μακροπρόθεσμου δημόσιου αποταμιευτικού “οχήματος”, στο οποίο θα μπορούσαν να διοχετευθούν τα έκτακτα έσοδα».
Σημειώνεται ότι προηγούμενες εκθέσεις έχουν προτείνει το νέο ταμείο να δημιουργηθεί για τη συνέχιση της αποπληρωμής του δημόσιου χρέους, καθώς και για τις συντάξεις και τις δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης.
Ράλι των φορολογικών εσόδων μετά την πανδημία
Τα έσοδα της Ιρλανδίας από τη φορολογία των επιχειρήσεων έχουν εκτοξευθεί την τελευταία δεκαετία και έχουν φτάσει σε υψηλά επίπεδα μετά την πανδημία, με αύξηση 30% σε ετήσια βάση το 2021 και αύξηση 48% το 2022, σημειώνοντας ρεκόρ 22,6 δισ. ευρώ.
Τα ταμεία της χώρας γέμισαν από τα έσοδα από πολυεθνικές εταιρείες, όπως η Pfizer και η Johnson & Johnson, και τεχνολογικούς γίγαντες, όπως η Alphabet, η Meta, η Intel, η LinkedIn και η Amazon.
Οι τομείς οικονομικής δραστηριότητας της Ιρλανδίας που κυριαρχούνται από πολυεθνικές εταιρείες αντιπροσωπεύουν πλέον περισσότερο από το μισό του ΑΕΠ και αποτελούν περίπου το ένα τέταρτο των φορολογικών εσόδων στη χώρα των μόλις 5 εκατομμυρίων κατοίκων, ενώ πολλές επιχειρήσεις προσελκύονται και από τον χαμηλό συντελεστή εταιρικού φόρου που υπάρχει στη χώρα, στο 12,5%.
Από την κρίση του 2008, στο πλεόνασμα του 2023
Το πλεόνασμα της Ιρλανδίας ήταν 8 δισεκατομμύρια ευρώ πέρυσι, παρά τις δαπάνες της για πακέτα στήριξης της ενέργειας και άλλα μέτρα, 1,6% του ΑΕΠ –μία από τις λίγες χώρες της ΕΕ που κατέγραψαν πλεόνασμα. Η κυβέρνηση αναμένει ότι το πλεόνασμα αυτό θα διογκωθεί περαιτέρω τα επόμενα χρόνια, φθάνοντας ενδεχομένως το 6,3% του ΑΕΠ μέχρι το 2026, δηλαδή συνολικά 65 δισ. ευρώ σε τέσσερα χρόνια.
Η Ιρλανδία έχει επίσης μειώσει την αναλογία χρέους προς το ΑΕΠ της κατά την τελευταία δεκαετία, παρ’ ότι έφτασε σε υψηλό επίπεδο-ρεκόρ μετά το 2008, όταν η χώρα επλήγη από την οικονομική κρίση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ιρλανδία κατάφερε να μειώσει την ανεργία σε επίπεδα-ρεκόρ. Ωστόσο, συνεχίζονται οι προκλήσεις που αφορούν την αναβάθμιση των υποδομών της χώρας και τη χρόνια έλλειψη κατοικιών.
Ο υπουργός Οικονομικών, Μάικλ ΜακΓκραθ, υπογραμμίζει τους «σημαντικούς δημοσιονομικούς κινδύνους μεσοπρόθεσμα» γύρω από τη φροντίδα του γηράσκοντος πληθυσμού της Ιρλανδίας. Οι άνθρωποι που θα γεννηθούν στην Ιρλανδία από το 2020 και μετά θα έχουν ένα από τα υψηλότερα προσδόκιμα ζωής στην ΕΕ και το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι οι δαπάνες που σχετίζονται με τη γήρανση θα αυξηθούν κατά 7-8 δισεκατομμύρια ευρώ μεταξύ 2020 και 2030.
