THEPOWERGAME
Ο πόλεμος στο Σουδάν ξέσπασε έπειτα από μια 10ετή ύφεση, που επιδείνωσε δραματικά το βιοτικό επίπεδο των πολιτών στη χώρα. Παρά τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου, τις μεγάλες εκτάσεις σε γόνιμη γη και την αφθονία σε χρυσό και χαλκό, ποτέ δεν δόθηκε στην οικονομία του Σουδάν μια ευκαιρία για να καρποφορήσει σε ένα περιβάλλον σταθερότητας και ασφάλειας.
Εκτός από τη μεγάλη πολιτική αστάθεια και τις πολεμικές συρράξεις, η οικονομία του Σουδάν υπέστη μεγάλα σκαμπανεβάσματα. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 χρωστούσε τα μεγαλύτερα δάνεια στην Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 ξεκίνησε, ωστόσο, τις εξαγωγές πετρελαίου που έφθασαν τα 500.000 βαρέλια την ημέρα μέχρι το 2008. Εντούτοις, η ημερήσια παραγωγή συρρικνώθηκε στα 170.000 βαρέλια έως το φθινόπωρο του 2022, παρά τα αποδεδειγμένα αποθέματα των 3,5 δισ. βαρελιών αλλά και των 3 τρισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου.
Ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού καλύπτει βασικές ανάγκες από τη γεωργία παρά το ότι η χώρα διαθέτει έως και 200 εκατ. έικρ (ένα ισούται με τέσσερα στρέμματα) γόνιμης γης. Το 2016, η Σαουδική Αραβία μίσθωσε ένα εκατομμύριο εκτάρια, αναφέρει το Bloomberg. Λίγο μετά, το Μπαχρέιν πλήρωσε για το δικαίωμα αξιοποίησης 100.000 έικρ. Ήταν μια έκταση τόσο μεγάλη όσο το ίδιο το Μπαχρέιν.
Οι γειτονικές χώρες αναγνωρίζουν την προνομιακή θέση του Σουδάν για να παράσχει τροφή σε άλλες περιοχές της Μέσης Ανατολής. Έχει μεγάλη εγγύτητα με το λιμάνι της Τζέντα στη Σαουδική Αραβία και πρόσβαση στο 25% των υδάτινων πόρων του Νείλου, σύμφωνα με το αμερικανικό πρακτορείο. Εκτός των άλλων, η σημερινή πολεμική σύγκρουση απειλεί την παγκόσμια προσφορά σε αραβικό κόμι, μια ουσία που χρησιμοποιείται στην παρασκευή τροφίμων, ποτών, καλλυντικών και φαρμάκων.
Η εξόρυξη χρυσού ξεπέρασε πέρσι τους 18 εκατ. τόνους, με την Εταιρεία Ορυκτών Πόρων του Σουδάν (Sudanese Mineral Resources Company) να επιβεβαιώνει πως ήταν η μεγαλύτερη παραγωγή στην ιστορία της χώρας. Όμως, υπολογίζεται πως πάνω από το 50% του χρυσού στο Σουδάν καταλήγει στο λαθρεμπόριο, με τη Ρωσία να είναι ένας από τους βασικούς αποδέκτες.
Ο χρυσός του Σουδάν και τα μοιραία παιχνίδια εξουσίας
Το πολύτιμο μέταλλο ήταν πάντα στο επίκεντρο των μαχών που δίνονταν για την πολιτική εξουσία της χώρας. Πριν από τον Απρίλιο του 2019, δηλαδή πριν την επανάσταση που οδήγησε στην ανατροπή του καθεστώτος του προέδρου Ομάρ αλ Μπασίρ, είχαν παραχωρηθεί μέσα σε μια ημέρα 50 άδειες για την εκμετάλλευση ορυχείων, ενώ συνάπτονταν συνεργασίες με ρωσικές εταιρείες χωρίς καμία εμπειρία στην εξόρυξη, σύμφωνα με την ενημερωτική ιστοσελίδα The Africa Report.
Η παραστρατιωτική οργάνωση Wagner Group απέκτησε παρουσία στη χώρα από το 2017, κτίζοντας επαφές με τον Μοχάμαντ Χαμντάν Ντάγκαλο, γνωστό και ως Χεμεντί. Αργότερα, ο Χεμεντί, όσο ήταν αντιπρόεδρος της μεταβατικής κυβέρνησης, βρέθηκε καταχωρημένος επικεφαλής της Al Gunade, η οποία δραστηριοποιείται στην εξόρυξη και εμπορία χρυσού, σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση Global Witness. Μέλη της οικογενείας του λέγεται πως διατηρούν μερίδια.
Πληροφορίες των New York Times αποκάλυψαν πως τον Φεβρουάριο του 2022, όταν ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο Χεμεντί ταξίδεψε στη Ρωσία για να συζητήσει τη δημιουργία ναυτικής βάσης στην Ερυθρά Θάλασσα, μεταφέροντας και ράβδους χρυσού. Ο στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ Μπουρχάν -ως πρόεδρος της μεταβατικής κυβέρνησης εκείνη την περίοδο- ήταν αντίθετος με την προσέγγιση αυτή. Σήμερα ο Χεμεντί είναι επικεφαλής των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης(RSF), με αντίπαλο τον στρατηγό Μπουρχάν. Είναι οι δυο άντρες που πρωταγωνιστούν στη νέα πολεμική σύρραξη με εκατοντάδες νεκρούς και πάνω από τρία εκατομμύρια τραυματίες.
Ιστορικοί αναλυτές τονίζουν πως η μετάβαση στη δημοκρατία, την οικονομική σταθερότητα και την ευημερία γίνεται πολλές φορές μέσα από αιματηρές συγκρούσεις και ανέχεια καθώς όσοι βρίσκονται σε θέση ισχύος διστάζουν να μοιραστούν τα προνόμια και τον πλούτο της χώρας τους. Ο Ντέιβιντ Πίλινγκ των Financial Times γράφει πως παρήλθαν εκατοντάδες χρόνια για να το πετύχουν αρκετές ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης. Ορισμένες χώρες της Αφρικής εξελίχθηκαν σε κράτη λιγότερο από μια 60ετία και μόνον η Γκάνα, η Μποτσουάνα και ο Μαυρίκιος έχουν σημειώσει πρόοδο.