Η Ευρώπη γλίτωσε παρά τρίχα την ύφεση και η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου πάτησε απότομα φρένο. Αυτό είναι το συμπέρασμα από τα στοιχεία για την οικονομική δραστηριότητα στο πρώτο τρίμηνο του 2023, με το ΑΕΠ της Ευρωζώνης να ενισχύεται οριακά κατά 0,1% σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2022 και το ΑΕΠ των ΗΠΑ να μεγεθύνεται κατά 1,1% σε ετήσια βάση, έναντι 2% που ανέμεναν οι αναλυτές και 2,6% στο προηγούμενο τρίμηνο.
Δεδομένου ότι τα αναθεωρημένα στοιχεία έδειξαν ότι στο δ’ τρίμηνο του 2022 το ΑΕΠ της Ευρωζώνης συρρικνώθηκε κατά 0,1%, η ευρωπαϊκή οικονομία παραλίγο να καταγράψει δύο συνεχόμενα τρίμηνα πτώσης, που είναι ο ορισμός της τεχνικής ύφεσης. Η Γερμανία ήταν και πάλι ο μεγάλος αρνητικός πρωταγωνιστής καθώς βρίσκεται σε πλήρη οικονομική στασιμότητα. Μετά το -0,5% του δ’ τριμήνου 2022, το γερμανικό ΑΕΠ έτρεξε με 0% στο α’ τρίμηνο 2023. Στα τελευταία τέσσερα τρίμηνα, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης έχει αναπτυχθεί μόνο στο ένα (γ’ τρίμηνο 2023: +0,5%).
Απογοητευτική είναι και η επίδοση της Γαλλίας. Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης έχει καταφέρει να αναπτυχθεί κατά μόλις 0,3% σωρευτικά στα τελευταία τρία τρίμηνα. Παράλληλα, η κατανάλωση παραπαίει. Τα στοιχεία για την κατανάλωση αποδεικνύουν ότι η εσωτερική ζήτηση επηρεάστηκε αρνητικά σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ενεργειακή κρίση και τις αυξήσεις των επιτοκίων. Η κατανάλωση των νοικοκυριών της Ευρωζώνης είχε ήδη σημειώσει πτώση κατά 0,9% στο δ’ τρίμηνο 2022, που ήταν η χειρότερη τριμηνιαία επίδοση στην ιστορία της Ευρωζώνης, με εξαίρεση την πανδημία.
Παρά τις αρνητικές επιδόσεις, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η οικονομία της Ευρωζώνης εμφανίζεται τελικά πιο ανθεκτική απ’ ότι αναμενόταν. Στην πραγματικότητα η ευρωπαϊκή οικονομία απέφυγε μία ύφεση που πριν από μερικούς μήνες θεωρούνταν σίγουρη. Οι καλύτερες των προβλέψεων καιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια του χειμώνα, η πτώση των ενεργειακών τιμών, η επανεκκίνηση της Κίνας και τα μέτρα στήριξης που εφαρμόστηκαν από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, είναι οι παράγοντες που απέτρεψαν την ύφεση.
Στις ΗΠΑ, η εικόνα είναι παρόμοια αν και ξεκινώντας από άλλη φάση του κύκλου. Το ΑΕΠ αναπτύχθηκε κατά 1,1% αλλά επιβράδυνε σημαντικά από το 2,6% στο τελευταίο τρίμηνο του 2022 και το 2,1% στο σύνολο του έτους. Ο δείκτης προσωπικής κατανάλωσης, ένα εργαλείο μέτρησης του πληθωρισμού που παρακολουθεί στενά η Fed, αυξήθηκε κατά 4,2%, πάνω από το 3,7% που περίμεναν οι αναλυτές.
Η καταναλωτική δαπάνη ενισχύθηκε κατά 3,7% και οι εξαγωγές κατά 4,8%, ενώ οι ακαθάριστες εγχώριες ιδιωτικές επενδύσεις μειώθηκαν σημαντικά κατά 12,5%. Σύμφωνα με τις σχετικές μετρήσεις, οι Αμερικανοί συνεχίζουν και ξοδεύουν παρά τις αυξημένες τιμές και παρά την επιμονή του πληθωρισμού. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η εσωτερική ζήτηση παραμένει ισχυρή και οι τιμές συνεχίζουν να κινούνται ανοδικά.
Οι αναλυτές που παρακολουθούν τις εξελίξεις στην αμερικανική οικονομία υποστηρίζουν ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Εκτιμούν ότι οι επιπτώσεις από τις επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων θα γίνουν ακόμη πιο αισθητές αργότερα μέσα στο 2023 και κάποια στιγμή η οικονομία θα υποχωρήσει σε ύφεση. Σημειώνουν ότι οι Αμερικανοί μπορεί να ξόδευαν αρκετά στις αρχές του έτους, όμως μετά την τραπεζική κρίση του Μαρτίου μαζεύτηκαν αρκετά και έγιναν πιο απαισιόδοξοι για το μέλλον, κάτι που θα καταγραφεί στις μετρήσεις του επόμενου τριμήνου.
