Λίγες μέρες μετά τους φονικούς σεισμούς στην Τουρκία, ο Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ στεκόταν μπροστά από τα συντρίμμια, μοιράζοντας υποσχέσεις μέσω Twitter ότι θα χτίσει 1.000 νέα σπίτια για τους σεισμόπληκτους και θα προσφέρει άμεσα χιλιάδες λυόμενα σπίτια για τη στέγασή τους. Ο συνιδιοκτήτης της τουρκικής αμυντικής εταιρείας Baykar απολαμβάνει ήδη αρκετή φήμη εντός και εκτός Τουρκίας, καθώς είναι δημιουργός των φιλόδοξων τουρκικών drones, σε βαθμό να τον αποκαλούν «Τούρκο Έλον Μασκ». Αυτό που δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς στο βιογραφικό του είναι ότι είναι παντρεμένος με την κόρη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Σουμεγιέ. Μια σχέση, που, όπως επισημαίνει σε αφιέρωμά του το γερμανικό Spiegel, κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι θα μπορούσε να τον οδηγήσει να διεκδικήσει προσεχώς το αξίωμα του πεθερού του, ως επόμενος ηγέτης της Τουρκίας.
Οι κρίσιμες κάλπες της 14ης Μαΐου στην Τουρκία φέρνουν τον Ερντογάν για πρώτη φορά αντιμέτωπο με το ενδεχόμενο να χάσει την εξουσία έπειτα από 20 χρόνια. Ανεξαρτήτως του αποτελέσματος, ο Ερντογάν έχει ήδη ανακοινώσει ότι αυτή θα είναι η τελευταία φορά που θα είναι υποψήφιος και οι παρατηρητές πιστεύουν ότι ψάχνει για διάδοχο, στον οποίο μπορεί να παραδώσει τα ηνία της εξουσίας. Με τα παιδιά του να είναι «εκτός πλάνου», ο γαμπρός του εμφανίζεται όλο και πιο συχνά σε δημοσιεύματα ως πιθανός διάδοχος. Ο ίδιος έχει αρκεστεί να σχολιάσει τις πληροφορίες αυτές ως «κουτσομπολιά». Το γεγονός είναι ότι η δημοτικότητά του στο εσωτερικό έχει αυξηθεί θεαματικά τα τελευταία χρόνια. Η Baykar αποτελεί τον μεγαλύτερο εξαγωγέα όπλων της Τουρκίας, με ετήσιες πωλήσεις 664 εκατ. δολαρίων το 2021, ενώ η θέση της ενισχύθηκε λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Μόνο πέρυσι η Baykar παρέδωσε drones και τεχνολογικό υλικό αξίας 1,18 δισ. δολαρίων σε 18 χώρες.
Τουρκικό drone Bayraktar TB2 © EPA/Wojtek Jargilo POLAND OUT
Οι εγκαταστάσεις της Baykar στα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης θυμίζουν περισσότερο πανεπιστημιούπολη, παρά μια αμυντική βιομηχανία, στα πρότυπα αυτών μεγάλων αμερικανικών κολοσσών, με τους υπαλλήλους να περιφέρονται με κάζουαλ περιβολή και να παίζουν βόλεϊ στα γήπεδα της εταιρείας. Ο ίδιος έχει διακοσμήσει το γραφείο του με μοντέλα αεροπλάνων και ένα σακάκι πιλότου.
Ο 43χρονος επιχειρηματίας, με το παρουσιαστικό που θυμίζει σταρ του σινεμά, από μικρός ένιωθε ιδιαίτερη γοητεία για τα αεροπλάνα. Ο πατέρας του και ιδρυτής της εταιρείας Οζντεμίρ ήταν προμηθευτής της αυτοκινητοβιομηχανίας, ενώ η μητέρα του, Κανάν, οικονομολόγος και επιστήμονας υπολογιστών. Ο ίδιος σπούδασε στις ΗΠΑ, μηχανικός στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), και επέστρεψε στην Τουρκία το 2007, βοηθώντας στη δημιουργία του τμήματος drones στο Baykar. Το 2014 τα drones του βοήθησαν τον τουρκικό στρατό στις μάχες κατά του κουρδικού PKK, με τον Μπαϊρακτάρ να ταξιδεύει αυτοπροσώπως στην «πρώτη γραμμή», στα βουνά της Νοτιοανατολικής Τουρκίας, για να αναπτύξει περαιτέρω τα δημιουργήματά του.
Σήμερα η Baykar είναι η ναυαρχίδα της αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας, η οποία έχει δεκαπλασιαστεί από τότε που ο Ερντογάν ανέβηκε στην εξουσία το 2003. «Δεν είμαστε πλέον ζητιάνοι», ανέφερε πρόσφατα σε ομιλία του ο Τούρκος πρόεδρος, ενώ, αναφερόμενος ειδικά στα drones, τόνισε ότι «όλοι τα θέλουν από εμάς».
Στιγμιότυπο από τον γάμο του Σ. Μπαϊρακτάρ και της Σ. Ερντογάν © EPA/TURKISH PRESIDENT PRESS OFFICE
Κι ενώ τα φιλόδοξα σχέδια της εταιρείας περιλαμβάνουν και τη δημιουργία πολεμικού πλοίου για τη μεταφορά και εκτόξευση των drones, πληθαίνουν και οι προειδοποιήσεις ότι η ανεξέλεγκτη χρήση τους μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες. Παράλληλα, τα τουρκικά drones έχουν κατηγορηθεί και για θανατηφόρα χτυπήματα κατά αμάχων σε πολλές εμπόλεμες ζώνες, όπως στη Συρία. Κατηγορίες τις οποίες ο ίδιος απορρίπτει κατηγορηματικά, υπεραμυνόμενος της απόλυτης ακρίβειας και τεχνολογικής υπεροχής των drones που κατασκευάζει.
Το επόμενο βήμα του Έλον Μασκ της Τουρκίας
Ο Μπαϊρακτάρ αυτοσαρκάζεται ως «σπασικλάκι» της τεχνολογίας, που ενδιαφέρεται περισσότερο για κώδικες και αλγορίθμους, παρά για την πολιτική. Όπως παρατηρεί το Spiegel, όμως, μετά τον γάμο του με τη Σουμεγιέ Ερντογάν το 2016 έχει αρχίσει να διαμορφώνει ένα διαφορετικό προφίλ. Στο πλαίσιο αυτό, δημοσιεύει τακτικά ισλαμικές προσευχές στο Instagram και στο Twitter, όπου έχει περίπου 2,5 εκατ. ακόλουθους, στηρίζει εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες και στις δημόσιες εμφανίσεις του φοράει συχνά το αγαπημένο τζάκετ πιλότου… Παρά τις λεπτές ισορροπίες που διατηρεί ο πεθερός του μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, ο ίδιος έχει ταχθεί ανοιχτά υπέρ της Ουκρανίας.
Αλλά και ο πατέρας του διατηρούσε δεσμούς με την πολιτική, ως σύμβουλος του πρώην Ισλαμιστή πρωθυπουργού Νεχμετίν Εμπαρκάν, το όνομα του οποίου φέρει το drone Bayraktar TB2.
Προς το παρόν, επισήμως, δηλώνει ότι μοναδικό μέλημά του είναι η Baykar. Ωστόσο, με μια λαμπρή πορεία στον χώρο των ιδιωτικών επιχειρήσεων και πρόσβαση στους κύκλους εξουσίας στην Άγκυρα λόγω του γάμου του, όλο και περισσότεροι στη χώρα τον χαρακτηρίζουν «Έλον Μασκ της Τουρκίας». Η νεαρή ηλικία του αποτελεί ένα ακόμη πλεονέκτημα για τις πιθανές μελλοντικές βλέψεις του, πολύ περισσότερο αφού οι επικείμενες κάλπες θα καθορίσουν την πολιτική «κληρονομιά» του Ερντογάν.
