THEPOWERGAME
Ο πλανήτης απέφυγε πέρυσι μια διατροφική κρίση λόγω Ουκρανίας, ενός από τους μεγαλύτερους προμηθευτών σιτηρών διεθνώς, αλλά πολιτικοί, επιχειρηματίες και αναλυτές δηλώνουν πως θα χρειαστούν νέες πρωτοβουλίες για να αποφύγουμε φέτος μια αντίστοιχη κρίση.
Η κατάσταση έδειχνε να χειροτερεύει τις τελευταίες ημέρες εξαιτίας των πρωτοβουλιών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ώστε να προστατευθούν οι δικοί τους αγρότες από το φθηνό ουκρανικό σιτάρι. Η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Σλοβακία απαγόρευσαν τις εισαγωγές ουκρανικών σιτηρών. Για αντίστοιχες απαγορεύσεις πιέζουν και οι αγρότες σε άλλες χώρες, όπως η Τσεχία οι οποίοι υποστηρίζουν πως ουκρανικό σιτάρι που προορίζονταν για Ασία και Αφρική απλά γεμίζει τις ευρωπαϊκές αποθήκες! Η απαγόρευση εισαγωγών από τις τρεις χώρες προκάλεσε πάντως σοβαρότατες αντιδράσεις εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς Ουγγαρία και Πολωνία βρίσκονται στο στόχαστρο της Κομισιόν λόγω παλαιότερων διαφωνιών σε άλλους τομείς.
Η Πολωνία αποφάσισε πριν από λίγες ώρες να επιτρέψει εκ νέους τις εισαγωγές σιτηρών από Ουκρανία, ώστε στη συνέχεια να επανεξαχθούν. Όμως, η Μόσχα ανακοίνωνε σχεδόν την ίδια στιγμή πως η Ουκρανία και τα Ηνωμένα Έθνη απειλούν να τινάξουν στον αέρα τη συμφωνία εξαγωγής ουκρανικών σιτηρών μέσω των οποίων τρέφονται περίπου 400 εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη. Η Ρωσία δεν έχει ανανεώσει τη συμφωνία μέχρι το Νοέμβριο της φετινής χρονιάς όπως πιέζουν παράγοντες του τομέα τροφίμων ώστε να καλυφθεί η φετινή περίοδος καλλιέργειας και να νιώσουν πιο σίγουρες οι αγορές.
Μέχρι στιγμής, η συμφωνία σιτηρών μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, δυο εχθρικές χώρες που μαζί αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο της παγκόσμιας αγοράς σιταριού, που επιτεύχθηκε με τη διαμεσολάβηση του ΟΗΕ και της Άγκυρας έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποκλιμάκωση των ανατιμήσεων σε βασικά τρόφιμα ανά τον κόσμο. Αλλά ακόμη και σήμερα η Ουκρανία κάνει λόγο για καθυστερήσεις από τους Ρώσους με εξονυχιστικές επιθεωρήσεις των φορτίων στα σημεία ελέγχου.
Ως εκ τούτου, μεγάλες ποσότητες σιτηρών διοχετεύονται από την Ουκρανία στην κεντρική Ευρώπη, και γι’ αυτό, η Πολωνία και η Ουγγαρία απαγόρευσαν τις εισαγωγές στη χώρα τους λόγω του ελκυστικού κόστους τους. Οι αντιδράσεις των Ούγγρων και των Πολωνών αγροτών δεν άφησαν άλλη επιλογή στους κυβερνώντες παρά να παγώσουν τις εισαγωγές από την Ουκρανία στα μέσα Απριλίου, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι κρίσιμο να συντονίζονται και να ευθυγραμμίζονται όλες οι αποφάσεις εντός της ΕΕ», ανακοίνωσε εκπρόσωπος της Κομισιόν την περασμένη Κυριακή.
Τα άλλα μέτωπα
Η παράταση της αγωνίας για το ουκρανικό σιτάρι είναι μόνο μία πλευρά της διεθνούς μάχης για τα εμπορεύματα. Σε πρώτο πλάνο, βρέθηκε τους τελευταίους μήνες η επίδραση από την κατάρρευση των σχέσεων της Μόσχας με τη Δύση στην τροφοδοσία της ΕΕ με φυσικό αέριο. Με τις ροές από την Gazprom να έχουν μειωθεί δραματικά, το κόστος ενέργειας είναι μεγαλύτερο στον ανεπτυγμένο κόσμο. Αν και οι τιμές του φυσικού αερίου υποχώρησαν από ιστορικά υψηλά επίπεδα μέσα στους τελευταίους μήνες, ο πληθωρισμός δεν έχει ακόμη δαμαστεί παρά την επιθετική αύξηση των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες.
Με μια δεύτερη και αναλυτικότερη ματιά γίνεται αντιληπτό πως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία -καθώς άνοιξε το μεγαλύτερο πολεμικό μέτωπο στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο- κρατά διαρκώς και ποικιλοτρόπως πάσης φύσεως εμπορεύματα στο προσκήνιο από το πετρέλαιο και το ουράνιο μέχρι το σιτάρι. Ενδεικτικό είναι πως οι φόβοι για μια εκ νέου άνοδο των τιμών στα σιτηρά επανήλθαν στις αρχές του μήνα διότι η αμερικανική Cargill, η καναδική Viterra και γαλλική Louis Dreyfus ανακοίνωσαν πως αποσύρονται από τη Ρωσία.
Δεδομένου ότι η Δύση δεν έχει συμπεριλάβει στις κυρώσεις εις βάρος του καθεστώτος του Κρεμλίνου τον αγροτικό κλάδο της Ρωσίας, οι τρεις εταιρείες είχαν διατηρήσει τη θέση τους ως διαμεσολαβητές στο εμπόριο σιτηρών. Αποφάσισαν, όμως, να σταματήσουν τις παραγγελίες σιτηρών από τη Ρωσία, με τα στελέχη τους να εκφράζουν φόβους για το ενδεχόμενο ασάφειας στον καθορισμό των τιμών. Επειδή η Ρωσία βρίσκεται στην κορυφή των χωρών με τις μεγαλύτερες εξαγωγές σιταριού, δεν έπαψε να παίζει πρωτεύοντα ρόλο στις τιμές και έτσι «τίθεται μια πρόσθετη δυσκολία για διαπραγματευτές σιταριού σε όλον τον κόσμο», επεσήμανε στέλεχος της Cargill.
Ο Χάμπεκ των Πρασίνων μιλά για κυρώσεις στο ρωσικό ουράνιο
Από την πλευρά του, το Κίεβο εξέφρασε την απορία του στη Γερμανία για την απουσία κυρώσεων στο ρωσικό ουράνιο. Ύστερα από την επίσκεψη του στο Κίεβο, ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας και Προστασίας του Κλίματος, Ρόμπερτ Χάμπεκ, δήλωσε πρόσφατα στο Der Spiegel πως «δεν πιστεύω πως υπάρχει κατάλληλη απάντηση» σε αυτό το ερώτημα. Πρότεινε την επιβολή κυρώσεων ακόμα και αν αυτό σημαίνει πως «οι χώρες που εξακολουθούν να χρησιμοποιούν ουράνιο πρέπει να προσαρμοστούν».
Η αιφνίδια απόφαση του ΟΠΕΚ+, όπου τα ισχυρότερα μέλη είναι η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία, για την μείωση της ημερήσιας παραγωγής κατά πάνω από ένα εκατομμύριο βαρέλια είναι ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα των αλυσιδωτών αντιδράσεων που έχει προκαλέσει στις ισορροπίες των αγορών εμπορευμάτων η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η κίνηση αυτή καταδεικνύει πόσο πολωμένος είναι ο ανεπτυγμένος από τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Έτσι περιπλέκεται, επίσης, η χάραξη στρατηγικής όχι μόνον των κυβερνήσεων αλλά και των κεντρικών τραπεζών για να τιθασεύσουν την άνοδο του κόστους διαβίωσης στη Δύση. Με τους αναλυτές της αγοράς να διαβλέπουν πως οι τιμές του πετρελαίου μπορεί και να φθάσουν τα 100 δολάρια το βαρέλι, η χαλιναγώγηση του πληθωρισμού γίνεται ακόμη πιο δύσκολη για τις κυβερνήσεις του ανεπτυγμένου κόσμου.