THEPOWERGAME
«Έπρεπε να είχα διαβάσει Πλάτωνα πιο πολύ» είχε δηλώσει προ 13ετίας ο Γκλέμπ Παβλόφσκι , πρώην σύμβουλος του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν. Απευθυνόμενος στην καναδική εφημερίδα The Globe and Mail είχε πει τότε πως «το σύστημα υποτίθεται πως θα ήταν προσωρινό». Αναφέρονταν στο καθεστώς της «ελεγχόμενης δημοκρατίας» που ο ίδιος βοήθησε να θεμελιωθεί όταν ο Πούτιν ανέλαβε την πολιτική ηγεσία της Ρωσίας μετά τον Μπόρις Γιέλτσιν. Έκτοτε ο αυταρχισμός βαθμιαία εξελίχθηκε ξανά στον κύριο μοχλό για την άσκηση εξουσίας στη Ρωσία.
Η πορεία του Γκλέμπ Παβλόφσκι ως στενός σύμβουλος και μετέπειτα επικριτής του Κρεμλίνου επανέρχεται στο φως της δημοσιότητας καθώς στην ηλικία των 71 ετών απεβίωσε τέλη Φεβρουαρίου σε κέντρο περίθαλψης της Μόσχας. Ο θάνατος του λαμβάνει χώρα σε μια περίοδο που η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει κλονίσει τις γεωπολιτικές ισορροπίες μεταξύ των ισχυρότερων παικτών του ανεπτυγμένου και του αναπτυσσόμενου κόσμου, οδηγώντας σε μια πόλωση που θυμίζει αλλά δεν είναι πανομοιότυπη με τον Ψυχρό Πόλεμο.
Θεμελιώνοντας το προφίλ του Πούτιν
Τα χρόνια που ανήκε στην ομάδα αξιωματούχων με επιρροή στο Κρεμλίνο θεωρούνταν «πολιτικός τεχνολόγος». Ο Παβλόφσκι ήταν ο άνθρωπος που οικοδόμησε το προφίλ του Πούτιν για να ικανοποιεί τις προδιαγραφές ενός σύγχρονου πολιτικού. Φωτογραφικά στιγμιότυπα με τον Ρώσο πρόεδρο, γυμνό από τη μέση και πάνω, να ιππεύει άλογο το καλοκαίρι στη Σιβηρία ή να κολυμπά σε ποτάμι της Τίβα ήταν μέρος μιας στρατηγικής για την καθιέρωση του Πούτιν ως του απόλυτου ηγέτη της Ρωσίας σε δύσκολες εποχές. Υπήρξε, επίσης, παρουσιαστής μιας εβδομαδιαίας εκπομπής με τίτλο «Real Politics» στη ρωσική τηλεόραση από το 2005-2008
Ο Παβλόφσκι εργάστηκε στενά με τον Πούτιν από το 1999 έως το 2011. Έπειτα απολύθηκε από το Κρεμλίνο διότι άσκησε κριτική στις κινήσεις του Πούτιν που είχαν ως στόχο την τρίτη υποψηφιότητά του στην προεδρεία της Ρωσίας, ανοίγοντας έτσι το δρόμο στις απαραίτητες νομοθετικές αλλαγές ώστε να παραμείνει στην εξουσία έως το 2036. Απαλλαγμένος από τα καθήκοντα του, ο Παβλόφσκι μετατράπηκε σε έναν από τους δριμύτερους επικριτές του καθεστώτος.
Αφού παραδέχτηκε ως έσφαλε στις εκτιμήσεις του για τον Πούτιν, ο Παβλόφσκι είχε υπογραμμίσει το 2018 στην Washington Post πως «επίτηδες προωθήσαμε ένα μυστήριο» γύρω από το πρόσωπο του. «Πρέπει να δημιουργήσεις μια εικόνα ισχύος». Είχε δε παρομοιάσει τον εαυτό του με σχεδιαστή όπλων. «Αυτά τα όπλα μπορεί να πέσουν στα λάθος χέρια ή να χρησιμοποιηθούν με τον λάθος τρόπο. Είσαι, άραγε, υπεύθυνος που κατασκεύασες το όπλο αυτό;»
Πέραν της μεταμέλειας του για τον ρόλο που είχε διαδραματίσει όσο ήταν σύμβουλος του Πούτιν, ο Παβλόφσκι χαρακτήριζε το νέο καθεστώς στη Ρωσία ως ένα «τζαζ κράτος», εννοώντας πως «οι κανόνες και οι στόχοι του βρίσκονται σε μια μόνιμη κατάσταση αυτοσχεδιασμού». Λίγο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, είχε πει πως «ο προηγούμενος Πούτιν δεν θα το είχε κάνει», προσθέτοντας πως ο Ρώσος πρόεδρος απέκτησε τελευταία εμμονή για τη χώρα.
Ένας επαναστάτης επί Σοβιετικής Ένωσης
Γεννημένος στην Οδησσό της Ουκρανίας τον Μάρτιο του 1951, ο Γκλέμπ Παβλόφσκι υπήρξε αντιδραστική φωνή στο κομμουνιστικό καθεστώς σε αντίθεση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν που είχε ενσωματωθεί και αναδύονταν μέσα από τους δαιδαλώδεις μηχανισμούς της Σοβιετικής Ένωσης, με αφετηρία την Κα Γκε Μπε. Ο πατέρας του Παβλόφσκι ήταν μηχανικός σχεδιασμού και η μητέρα εργάζονταν ως μετεωρολόγος στον κρατικό μετεωρολογικό σταθμό.
Σπούδασε ιστορία στο πανεπιστήμιο της Οδησσού, όπου συμμετείχε σε μαρξιστικά κινήματα. Έπειτα στη Μόσχα ήταν μέλος ομάδων αντιφρονούντων και βοήθησε στην έκδοση παράνομης εφημερίδας. Το 1982 συνελήφθη αφού πέταξε μια πέτρα σε παράθυρο δικαστηρίου κατά τη ακροαματική διαδικασία ενός συναδέλφου από την ομάδα σύνταξης. Καταδικάστηκε σε τριετή εξορία στο Κόμι, μια περιφέρεια της Ρωσίας στον Αρκτικό Κύκλο. Η ποινή του, όμως, θεωρήθηκε επιεικής διότι κατέθεσε εις βάρος κοντινών του ανθρώπων.
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, ο Παβλόφσκι άλλαξε ρότα. Το 1996 χάραξε με επιτυχία τη στρατηγική για την εκλογή του Γιέλτσιν. Λίγα χρόνια έπρεπε να βρεθεί ο επόμενος ηγέτης της Ρωσίας. Σύμφωνα με τους Financial Times, ο Παβλόφσκι μαζί με υψηλούς αξιωματούχους του Κρεμλίνου αναγνώρισαν στο πρόσωπο του Πούτιν τον επόμενο πρόεδρο της χώρας. Μετά τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές του 2000, ο Παβλόφσκι εργάστηκε μαζί με τον Βλαντισλάφ Σουρκόφ, τότε επικεφαλής του πολιτικού γραφείου (του Πούτιν), για να θεμελιώσουν την «ελεγχόμενη δημοκρατία», ένα πλαστό πολιτικό σύστημα όπου το Κρεμλίνο ασκούσε έλεγχο ακόμη και στα κόμματα της αντιπολίτευσης, αναφέρουν πηγές της βρετανικής εφημερίδας.
Παραδόξως, ο Πούτιν ουδέποτε καταδίωξε τον Παβλόφσκι επειδή ο τελευταίος γνώριζε ποια όρια δεν έπρεπε να υπερβεί, αναφέρει η Washington Post. Ο ίδιος ο Παβλόφσκι είχε σχολιάσει πρόσφατα τους Financial Times πως ο Ρώσος πρόεδρος «δεν απλά η φρόντμαν ενός συστήματος, αλλά μεταλλαγμένος». «Το σύστημα τους απορροφά όλους. Ο Πούτιν είναι θύμα του συστήματος όσο και οποιοσδήποτε άλλος».