Πριν από μερικά χρόνια, η πρωτοβουλία EU Asia Connectivity Strategy δεν κατάφερε να φέρει τα αποτελέσματα που ήλπιζε η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο να προβάλει δηλαδή έναν αξιόμαχο ανταγωνιστή στην μεγάλη διείσδυση που έχει αποκτήσει η Κίνα στον Τρίτο Κόσμο την τελευταία δεκαετία, μέσω προγραμμάτων ανάπτυξης υποδομών στα πλαίσια του κινεζικού «Μία Ζώνη, ένας Δρόμος», του λεγόμενου νέου Δρόμου του Μεταξιού. Όμως με την Κίνα να επιβραδύνει τις επενδύσεις, καθώς πολλές χώρες δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους, η Ευρώπη συμπληρώνει πλέον αισίως τον ένα χρόνο της νέας της πρωτοβουλίας, του λεγόμενου Global Gateway (GG) initiative, και αναγγέλλει πως το 2023 θα είναι η χρονιά που θα βάλει -επιτέλους- για τα καλά μπροστά.
Συγκεκριμένα στις 16 Δεκεμβρίου, το εκτελεστικό συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη + (EFSD+) γνωμοδότησε υπέρ 6,05 δισ. ευρώ σε εγγυήσεις για την υποστήριξη 40 επενδυτικών προγραμμάτων στην Υποσαχάρια Αφρική, τη Λατινική Αμερική και την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, τα οποία αναμένεται να αποφέρουν 50 δισ. ευρώ σε επενδύσεις σε βασικούς τομείς του Global Gateway, όπως είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι ψηφιακές υποδομές, η κλιματική ανθεκτικότητα και η υγεία. Το πακέτο αυτό περιλαμβάνει επίσης πρόγραμμα για ένα νέο πράσινο ομόλογο.
Να σημειωθεί πως η βάση για το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη είχε τεθεί το Σεπτέμβριο του 2016, με την κατάρτιση ενός νέου ευρωπαϊκού Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου, με σκοπό την ενθάρρυνση των επενδύσεων στην Αφρική και τις λεγόμενες χώρες «Γειτονίας» της ΕΕ στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης, με εισροές τότε 3,35 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης.
Τα προγράμματα εφαρμόζονται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB), την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), μεταξύ είκοσι οικονομικών εταίρων. Το EFSD+ είναι έτσι το χρηματοδοτικό εργαλείο της στρατηγικής Global Gateway.
Οι επενδύσεις μέχρι σήμερα
Στον πρώτο χρόνο εφαρμογής, συγκεντρώθηκαν 342 εκατ. ευρώ για το υποθαλάσσιο καλώδιο οπτικών ινών Medusa (μεταξύ αυτών 40 εκατ. σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση) το οποίο θα συνδέει την Αλγερία, την Αίγυπτο, το Μαρόκο και την Τυνησία με την Κύπρο, την Γαλλία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία. Επίσης, το υποθαλάσσιο και επίγειο καλώδιο οπτικών ινών BELLA προς την Κεντρική Αμερική και την Καραϊβική.
Στον ενεργειακό τομέα, περιλαμβάνει τον Διαβαλκανικό Ηλεκτρικό Διάδρομο που συνδέει τη Σερβία, το Μαυροβούνιο, και τη Βοσνία Ερζεγοβίνη με την Κροατία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία και την Ιταλία, καθώς και εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών στην Αλβανία, το Κόσοβο και τη Βόρεια Μακεδονία και αιολικά πάρκα στη Β. Μακεδονία και τη Σερβία. Επίσης έδωσε το πράσινο φως για συνεργασίες στον τομέα του πράσινου υδρογόνου και πρώτες ύλες με τη Ναμίμπια και το Καζακστάν και μία συνεργασία πράσινου υδρογόνου με την Αίγυπτο.
Στις μεταφορές, οι επενδύσεις περιλαμβάνουν πρότζεκτ ανακαίνισης σιδηροδρόμων στη Β. Μακεδονία, την Βουλγαρία και τη Σερβία, ενώ στον τομέα της υγείας, επενδύσεις ενός δισεκατομμυρίου για την παρασκευή εμβολίων, φαρμάκων και ανάπτυξη τεχνολογιών υγείας στη Ρουάντα, τη Σενεγάλη, την Γκάνα και τη Νότια Αφρική. Τέλος στον τομέα της υγείας, η ΕΕ επενδύει σε 25 έργα με τη συμμετοχή 26 Αφρικανικών κρατών.
Το επαναλανσάρισμα στην φετινή Σύνοδο G20
Στη Σύνοδο της ομάδας G20 στο Μπάλι η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν παρέλειψε να προμοτάρει το Global Gateway, επαναλανσάροντας μαζί με τον Αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, την Συνεργασία για Παγκόσμιες Υποδομές και Επενδύσεις, έναν σχεδιασμό συνολικά 600 δισ. δολαρίων για να ανταγωνιστεί η Δύση τον κινεζικό «Δρόμο του Μεταξιού». Ήδη η συνεργασία, που περιλαμβάνει από ευρωπαϊκής πλευράς το Global Gateway, είχε προαναγγελθεί κατά τη Σύνοδο των G7 στη Βρετανία το 2021 και εγκαινιαστεί επίσημα τον Ιούνιο.
