THEPOWERGAME
Έναν «σκιώδη» στόλο από δεξαμενόπλοια για να εξυπηρετήσει τις πωλήσεις των πετρελαϊκών της αποθεμάτων, μετά την εφαρμογή του ευρωπαϊκού εμπάργκο τη Δευτέρα, φέρεται να έχει συσσωρεύσει η Ρωσία. Ο επικεφαλής έρευνας της ναυλομεσιτικής Braemar Ανούπ Σινγκ, ανέφερε στους Financial Times πως η Μόσχα μέσα από άμεσες ή έμμεσες αγορές, έχει προσθέσει τουλάχιστον 100 δεξαμενόπλοια στον στόλο της φέτος, ενώ κατά την συμβουλευτική ενέργειας Rystad, συνολικά ο αριθμός των νέων ρωσικών τάνκερ ανέρχονται σε 103 το 2022 μέσα από αγορές, αλλά και την ανακατεύθυνση πλοίων που εξυπηρετούσαν προηγουμένως τις -επίσης σε εμπάργκο από τη Δύση- Ιράν και Βενεζουέλα.
Στο επίκεντρο οι ανώνυμες αγορές τάνκερ ή αγορές από νέους -και άγνωστους- αγοραστές, πίσω από τις οποίες οι αναλυτές εκτιμούν πως κρύβεται η Μόσχα. Σύμφωνα με τον κ. Σινγκ, τα δεξαμενόπλοια που αγοράζονται αυτό το διάστημα έχουν μέση ηλικία τα 12-15 χρόνια και σε λίγο καιρό θα πήγαιναν για διάλυση. «Πρόκειται για αγοραστές που εμείς, ως μεσίτες, δεν γνωρίζουμε. Πιστεύουμε πως η πλειοψηφία αυτών των πλοίων προορίζεται για τη Ρωσία».
Μεταξύ αυτών βρίσκονται 29 σούπερ τάνκερ (τα λεγόμενα VLCCs ή «very large crude carriers»), το καθένα εκ των οποίων μπορεί να μεταφέρει περισσότερα από δύο εκατομμύρια βαρέλια. Επίσης, ακόμη 31 μεγέθους Suezmax (χωρητικότητας ενός εκατομμυρίου βαρελιών) και 49 Aframax, με δυνατότητα μεταφοράς 700.000 βαρελιών.
Η επιβολή του εμπάργκο έβαλε μπροστά την απαγόρευση μεταφοράς ρωσικού αργού από πλοία με σημαίες χωρών της ΕΕ και απαγόρευση ασφάλισης των τάνκερ από ευρωπαϊκές και βρετανικές εταιρείες, όπως η Lloyd’s, ανεξαρτήτως προορισμού, αν η τιμή πώλησης δεν συμμορφώνεται με το πλαφόν των 60 δολαρίων ανά βαρέλι, με βάση την πρωτοβουλία της ΕΕ και της G7. Αν και η παραβίαση οδηγεί σε αποστέρηση των ναυτιλιακών υπηρεσιών για την εταιρεία επί 90 μέρες, αρκετές εταιρείες θεωρείται πιθανό να αναλάβουν το ρίσκο, δεδομένων των αναμενόμενων κερδών.
Το πρόβλημα της ασφάλισης
Ο επικεφαλής της κρατικής ρωσικής τράπεζας, VTB, Αντρέι Κόστιν, με δηλώσεις του τον Οκτώβριο, έδειξε να επιβεβαιώνει αυτές τις ενέργειες από πλευράς Μόσχας, λέγοντας πως η χώρα θα χρειαστεί να δαπανήσει «τουλάχιστον 1 τρισ. ρούβλια (δηλαδή 16,2 δισ. δολάρια) για τη επέκταση του στόλου των τάνκερ». Στα τέλη Νοεμβρίου, το Reuters μετέδιδε δηλώσεις αναπληρωτή υπουργού Μεταφορών, Αλεξάντερ Ποσιβάι, σε ενεργειακό συνέδριο μεταξύ Κίνας και Ρωσίας, ο οποίος αναγνώριζε πως τα ρωσικά δεξαμενόπλοια, τα οποία δεν ασφαλίζονταν πια από δυτικές εταιρείες, στρέφονταν σε ρωσικές ασφαλιστικές και την Ρωσική Εθνική Εταιρεία Αντασφάλισης, αλλά και πως το πρόβλημα της μη αναγνώρισης αυτών των διαπιστευτηρίων έπρεπε να αντιμετωπιστεί με διακυβερνητικές συμφωνίες. Όπως δήλωνε τότε, η Τουρκία αναγνώριζε τη ρωσική ασφάλιση (στο μεταξύ η Τουρκία άλλαξε τους όρους που αποδέχεται και όσον αφορά το πλαφόν της G7), ενώ Ινδία και Κίνα αναγνωρίζουν τις περισσότερες από τις αντίστοιχες ρωσικές εταιρείες ασφάλισης, αλλά όχι όλες.
Οι ρωσικές κινήσεις για να αντιμετωπιστεί το επερχόμενο εμπάργκο είχαν ξεκινήσει, φυσικά, από πολύ νωρίτερα. Τον Μάρτιο, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Αλεξάντερ Νόβακ, είχε προαναγγείλει πως η χώρα θα επεκτείνει τις «εφοδιαστικές της αλυσίδες» στο πετρέλαιο. Από την εισβολή στην Ουκρανία ως τον Απρίλιο, η Ρωσία εξήγαγε ολοένα αυξανόμενο αριθμό πετρελαιοειδών -ως και 11,1 εκατ. βαρέλια κατά την ιστοσελίδα TankerTrackers.com- με δρομολόγια «άγνωστου προορισμού», ώστε να δημιουργείται σύγχυση σχετικά με την προέλευση του πετρελαίου, σύμφωνα με ρεπορτάζ τότε της Wall Street Journal.
Τα φορτία αυτά θεωρείται πως μεταφορτώνονταν σε μεγαλύτερα τάνκερ με την πρακτική της μεταφοράς πετρελαίου STS (ship-to-ship ή από πλοίο σε πλοίο), με αποτέλεσμα στην αγορά να κυκλοφορούσαν μίξεις αργού πετρελαίου που έχουν γίνει γνωστές ως το «το μείγμα της Λετονίας» και το «μείγμα του Τουρκμενιστάν».
Τον Μάιο, πλήθαιναν οι αναφορές για μεταφορές STS και «σκοτεινές» μεταφορτώσεις. Παρότι η πρακτική της μεταφοράς STS συνηθίζεται στη ναυτιλία, αυτή γίνεται συνήθως κοντά σε λιμάνια, λόγω του κινδύνου διαρροών και όχι στη ανοιχτή θάλασσα, πόσο μάλλον στον ωκεανό. Όμως όπως ανέφερε η εταιρεία Windward τον Αύγουστο, τουλάχιστον είκοσι πλοία είχαν καταγραφεί να αναλαμβάνουν παραπλανητικές πρακτικές σε διάστημα μερικών μηνών (παραπέμποντας δηλαδή σε λαθρεμπόριο), μεταξύ των οποίων διαδρομές προς τον Βόρειο Ατλαντικό, σε ένα σημείο πέρα από τα ευρωπαϊκά ύδατα και στον δρόμο προς τα Στενά της Μάλακα στην Ασία, όπου φέρονται να γίνονταν και μεταφορές φορτίων. Οι πρακτικές που κατέγραψαν αφορούσαν επίσης ταξίδια χωρίς διαφαινόμενο προορισμό, αποφυγή λιμανιών με ελέγχους, αύξηση στην κίνηση πλωτών πλατφορμών που χρησιμεύουν στη διαδικασία STS και απενεργοποίηση των πομποδεκτών AIS από τα τάνκερ για τμήματα των ταξιδιών αυτών.
Στο μεταξύ η Μόσχα, ή άνθρωποι που σχετίζονταν με τις ρωσικές αρχές, φέρονται να συνέχιζαν τις ενέργειες για να μεγιστοποιήσουν το ρωσικό στόλο. Στις 11 Αυγούστου, το Business Insider ανέφερε πως ένας άγνωστος Κινέζος δαπάνησε 376 εκατ. δολάρια για να αποκτήσει 13 τάνκερ, από τα οποία 5 aframax, επτά μεγάλα crude carriers και ένα suezmax. Σύμφωνα με το Lloyd’s List, όλες οι αγορές οδηγούσαν σε ένα συγκρότημα γραφείων στο Ντάλιαν της Κίνας. Το καθένα από αυτά είχε ηλικία τουλάχιστον 15ετίας, ενώ οι αγορές φέρονται να έγιναν τοις μετρητοίς.
Αρκεί αυτός ο στόλος για να καλύψει τις ρωσικές ανάγκες;
Το 2021, η Ρωσία παρήγαγε 4,7 εκατ. βαρέλια αργό την ημέρα, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ). Για να συνεχίσει η ροή των εξαγωγών, θα χρειάζονταν περισσότερα από 240 τάνκερ, υποστηρίζει μιλώντας στους Financial Times, αναλυτής της Rystad Energy. Δηλαδή υπερδιπλάσια αυτών που φαίνεται να έχει αποκτήσει η Ρωσία με τον σκιώδη στόλο της.