Μολονότι οι επενδυτές πήραν βαθιά ανάσα ανακούφισης από τις δηλώσεις του Τζερόμ Πάουελ, επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), για μια μετριοπαθέστερη αύξηση των επιτοκίων ίσως και από τη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου, η προοπτική της αμερικανικής οικονομίας παραμένει αμφίβολη από τον υψηλό πληθωρισμό.
Η υποχώρηση του δείκτη μεταποιητικής δραστηριότητας τον Νοέμβριο κάτω από το 50, που είναι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ συρρίκνωσης και ανάπτυξης, ενισχύει τους φόβους για την πορεία της ισχυρότερης οικονομίας του κόσμου.
Εκτιμήσεις για χαμηλότερες αποταμιεύσεις
Οι καταναλωτές, οι οποίοι εκπροσωπούν το 70% του αμερικανικού ΑΕΠ, αρχίζουν να εμφανίζουν σιγά-σιγά σημάδια κόπωσης. Μεταξύ του 2020 και του 2021, τα lockdown της πανδημίας και οι γενναιόδωρες επιδοτήσεις του αμερικανικού κράτους οδήγησαν σε αύξηση των αποταμιεύσεων κατά 2,3 τρισ. δολάρια. Οι αποταμιεύσεις τους δεν είναι πια τόσο υψηλές, με την JPMorgan να υπολογίζει πως θα επανέλθουν στα προ πανδημίας επίπεδα μέχρι το β’ εξάμηνο του επόμενου έτους.
Η Fed της Νέας Υόρκης εκτιμά θα χρειαστούν από 12 έως και 40 μήνες για να μειωθούν στα επίπεδα των τελευταίων μηνών του 2019, δηλαδή πριν το ξέσπασμα της πανδημίας.
Αν και τα στοιχεία για τις λιανικές πωλήσεις του Οκτωβρίου έδειξαν αύξηση 0,8% από τον προηγούμενο μήνα, καταδεικνύοντας μια σταθερή κατανάλωση, οι Αμερικανοί έχουν αυξήσει τον δανεισμό μέσα στο τελευταίο διάστημα για να καλύψουν ανάγκες.
Στο πλαίσιο των στοιχείων που μελετά η Fed στη Νέα Υόρκη φάνηκε πως το χρέος των νοικοκυριών αναρριχήθηκε κατά 352 δισ. δολάρια μέσα στο γ’ τρίμηνο. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση από το 2007, σημειώνει η Μέιγκαν Γκριν, επικεφαλής οικονομολόγος της Kroll, σε άρθρο της στους Financial Times.
Με τον πληθωρισμό να έχει ενισχυθεί από τις καθυστερήσεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες επί πανδημίας και κυρίως μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, φθάνοντας στο 7,7% τον Οκτώβριο, η καταναλωτική εμπιστοσύνη ακολουθεί πτωτική πορεία από τα μέσα του 2021.
Ανησυχητική είναι επίσης η ανακοίνωση των εργοδοτών για τη περικοπή 76.835 θέσεων εργασίας μέσα στον Νοέμβριο, αντανακλώντας το υψηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο του 2021. Έτσι υπολογίζεται πως από τις αρχές του έτους έχει δρομολογηθεί η κατάργηση 320 χιλιάδων θέσεων εργασίας. Είναι μια αύξηση της τάξεως του 6% από το αντίστοιχο διάστημα έναν χρόνο πριν.
Οπότε μπορεί η ανεργία να παραμένει χαμηλή στο 3,7%, αλλά ο πληθωρισμός ενδεχομένως να επηρεάσει περισσότερο την αγορά εργασίας μέσα στους επόμενους μήνες. Ήδη ο μέσος μισθός ήταν υψηλότερος κατά 6% τον περασμένο μήνα από πέρσι, αυξάνοντας τις δαπάνες των εργοδοτών.
Η ακρίβεια στην ενέργεια είναι το επίκεντρο των αυξήσεων
Στην καρδιά όλων αυτών των αυξήσεων βρίσκεται το κόστος ενέργειας που έχει σκαρφαλώσει 17,6% τον Οκτώβριο σε σχέση με πέρσι. Αναλόγως το ηλεκτρικό ρεύμα είναι ακριβότερο κατά 12%, αποδεικνύοντας πως οι ΗΠΑ δεν μένουν ανεπηρέαστες από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Γι’ αυτό ο Πάουελ, αν και μίλησε για ηπιότερες αυξήσεις των επιτοκίων στο Brookings Institution, τόνισε ταυτόχρονα πως η ιστορία έχει διδάξει να μην προτρέχει κανείς σε πρώιμη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής. «Θα παραμείνουμε στην πορεία αυτή μέχρι να ολοκληρωθεί η δουλειά», υπονοώντας την αποστολή της χαλιναγώγησης του πληθωρισμού από το 7,7% τον Οκτώβριο στον στόχο του 2%.
