THEPOWERGAME
Πού πηγαίνουν τα σούπερ-γιοτ των Ρώσων ολιγαρχών, όταν κατάσχονται από τις δυτικές αρχές; Τα ζηλευτά περιουσιακά στοιχεία στην πραγματικότητα φαίνεται πως αποτελούν έναν τεράστιο «μπελά», αφού από τη στιγμή που θα απομακρυνθούν από τα χέρια των ιδιοκτητών τους, η ετήσια συντήρησή τους κοστίζει ως και το 15% της αξίας τους!
Ένα βαρύ τίμημα για το δημόσιο των κρατών που κατέσχεσαν κάποια από τα πιο μεγάλα και πολυτελή κότερα του κόσμου, αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων έκαστο, όπως είναι οι ΗΠΑ και η Ιταλία. Συγκεκριμένα υπολογίζεται πως το κράτος σε αυτές τις δύο χώρες αναγκάζεται αυτή τη στιγμή να καταβάλλει περί τα 50 και 40 εκατ. δολάρια ετησίως, αντίστοιχα.
Όπως το έθεσε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, Τζέικ Σάλιβαν, σε ομιλία του στο Center for a New American Security: «Ξέρετε τί είναι το πιο τρελό; Πως όταν κατασχέσεις ένα από αυτά, θα πρέπει να πληρώσεις για να το συντηρήσεις. Κάποιοι άνθρωποι πληρώνονται για να συντηρούν τα σούπερ γιοτ των Ρώσων ολιγαρχών εκ μέρους της αμερικανικής κυβέρνησης».
Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος, δυτικά κράτη έχουν κατασχέσει 12 σούπερ-γιοτ
Εκτιμάται πως οι Ρώσοι είναι ιδιοκτήτες περί των 30 από τα συνολικά 153 μέγκα-γιοτ, τα μεγαλύτερα και πολυτελέστερα ιδιωτικά σκάφη που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον πλανήτη. Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, δυτικά κράτη έχουν κατασχέσει 12 σούπερ-γιοτ, συνολικής αξίας τουλάχιστον 4 δισ. δολαρίων, σύμφωνα με το Bloomberg. Η ετήσια συντήρηση ενός τέτοιου γιοτ μπορεί να κοστίσει από το 3% ως και το 10-15% της αξίας του (ένας «φόρος ματαιοδοξίας», όπως το αποκαλεί δικηγόρος των υπερπλουσίων).
Σε κάποιες περιπτώσεις, τη συντήρηση ενός σκάφους, που είναι αγκυροβολημένο ιδιωτικά σε κάποια δυτική μαρίνα, εξακολουθεί να πληρώνει ο ιδιοκτήτης του, ο οποίος συνήθως είναι ένα «θολό» όνομα, πίσω από εταιρείες κελύφη με έδρα σε κάποια από τα κράτη-πλυντήρια του πλανήτη. Όταν όμως κατασχεθεί το πολυτελές γιοτ, τη συντήρησή του αναλαμβάνουν οι κρατικές αρχές. Θεωρητικά, θα μπορούσε να εκποιηθεί ή να μεταπωληθεί (εφόσον βρεθεί ο υπερπλούσιος αγοραστής), ωστόσο τα ιδιότυπα ιδιοκτησιακά καθεστώτα αυτών των πλωτών παλατιών καθιστούν πολλή δύσκολη την απόδειξη ότι ο ιδιοκτήτης είναι πράγματι ένας ολιγάρχης σε λίστα κυρώσεων, ώστε να μπορέσει να προχωρήσει η κατάσχεση. O Στέφαν Κασέλα πρώην ομοσπονδιακός εισαγγελέας που ειδικεύεται στις κατασχέσεις συγκρίνει τη δυσκολία ταυτοποίησης της ιδιοκτησίας των ολιγαρχών με εκείνη των… βαρόνων των ναρκωτικών.
Ένα από τα υπερπολυτελή γιοτ που βρίσκεται πλέον αγκυροβολημένο στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια είναι το Amadea, το οποίο αποδίδεται στο Ρώσο δισεκατομμυριούχο Σουλεϊμάν Κερίμοφ. Το μήκους 106 μέτρων και αξίας 325 εκατ. δολαρίων γιοτ, το οποίο η Task Force KleptoCapture του αμερικανικού Υπουργείου Δικαιοσύνης κατέσχεσε καθ’ οδόν προς τις Νήσους Φίτζι έχει έξι καταστρώματα, μία πισίνα με μοσαϊκό, δύο πιάνα και ένα αυθεντικό αβγό Fabergé της πάλαι ποτέ τσαρικής οικογένειας της Ρωσίας, αξίας εκατομμυρίων δολαρίων. Η ετήσια συντήρησή του, ανέρχεται στα 10 εκατ. δολάρια. Ωστόσο ως ιδιοκτήτης του γιοτ δεν εμφανίζεται ο Κερίμοφ, αλλά ο σχετικά άγνωστος ολιγάρχης Έντουαρτ Κουνταϊνάτοφ. Πρώην CEO της Rosneft, ο Κουνταϊνάτοφ εμφανίζεται να έχει στην κατοχή του ακόμη δύο μεγκα-γιοτ, κάτι που σημαίνει πως, ενώ δεν βρίσκεται σε καμία από τις λίστες υπερπλουσίων του πλανήτη, είναι ο ιδιοκτήτης τριών υπερπολυτελών σκαφών συνολικής αξίας 1,6 δισ. δολαρίων.
Οι αχυράνθρωποι των ολιγαρχών
Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο ως ιδιοκτήτες μεγάλων περιουσιακών στοιχείων να εμφανίζονται «αχυράνθρωποι». Ο Ίγκορ Σέτσιν, CEO της Rosneft, έγινε γνωστός ως ο πρώτος από τους Ρώσους ολιγάρχες που στράφηκε στο «σπορ» της παραγγελίας υπερπολυτελών σουπερ-γιοτ. Ακολουθώντας το παράδειγμα που είχε θέσει ο συνιδρυτής της Microsoft, Πολ Άλεν, με το πολυτελές Octopus, ανέθεσε στους δημιουργούς του Octopus, τον αρχιτέκτονα Έσπεν Όινο από τη Νορβηγία και τη γερμανική Lürssen Yachts να κατασκευάσει δύο σούπερ-γιοτ: Το Amore Vero, αξίας 120 εκατ. δολαρίων και μήκους 85 μέτρων και το Crescent, μήκους 135 μέτρων και αξίας 600 εκατ. δολαρίων.
Το Amore Vero βρίσκεται αγκυροβολημένο σε ένα μικρό λιμάνι ανατολικά της Μασσαλίας. Δικαστήριο της γαλλικής πόλης προσπαθεί να αποδείξει πως ο Σέτσιν είναι ο ιδιοκτήτης, όμως η εμφανιζόμενη εταιρεία Kazimo Trade and Invest των Νήσων Μάρσαλ επιμένει ότι ο ιδιοκτήτης του σκάφους δεν βρίσκεται σε λίστα κυρώσεων. Η ετήσια συντήρησή του ανέρχεται στα 3,6 εκατ. δολάρια. Ο Φιλίπ Μπονό, ένας 80χρονος μηχανικός και κάτοικος της περιοχής, μαζεύει υπογραφές προκειμένου το πανάκριβο γιοτ για να στεγάσει Ουκρανούς πρόσφυγες.
Το Crescent πάλι, με ετήσιο κόστος συντήρησης που ανέρχεται σε 14,6 εκατ. δολάρια, βρίσκεται αγκυροβολημένο στο λιμάνι της Ταρραγόνα, κοντά στη Βαρκελώνη. Οι ισπανικές αρχές δεν μπορούν να το συνδέσουν με τον Σέτσιν, καθώς ως ιδιοκτήτης του εμφανίζεται ο Κουνταϊνάτοφ. Στην κατοχή του τελευταίου φέρεται να βρίσκεται και το αξίας 650 εκατ. δολαρίων 140μετρο Scheherazade, που είναι αγκυροβολημένο κοντά στην Τοσκάνη, στην Ιταλία. Διαθέτει δύο ελικοδρόμια και πισίνα και οι αμερικανικές αρχές το συνδέουν ιδιοκτησιακά με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Συνολικά οι ιταλικές αρχές έχουν κατασχέσει τέσσερα μέγκα-γιοτ, μεταξύ των οποίων και το μεγαλύτερο ιστιοφόρο του κόσμου, αξίας 550 εκατ. δολαρίων, του οποίου ο κεντρικός ιστός είναι ψηλότερος από το Μπιγκ Μπεν και διαθέτει γυάλινο υποθαλάσσιο παρατηρητήριο. Ο συνολικός λογαριασμός συντήρησης για τις αρχές της Ρώμης ανέρχεται στα 40 εκατ. δολάρια ετησίως. Οι γερμανικές αρχές, πάλι, κατέσχεσαν το 156μετρο Dilbar, αξίας 600 εκατ. δολαρίων, που συνδέεται με τον ολιγάρχη Άλισερ Ουσμάνοφ. Ο ίδιος, ωστόσο, απαντά πως το νοίκιαζε από ένα trust που δεν βρίσκεται υπό τον έλεγχό του.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ και πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, επιδιώκουν να διευκολύνουν την εκποίηση των γιοτ, συνδέοντας την, ει δυνατόν, με την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, η οποία υπολογίζεται πως θα κοστίσει περίπου 750 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ δήλωσε το Μάιο πως υποστηρίζει την εκποίηση αγαθών των φυσικών προσώπων, σε βάρος των οποίων έχουν επιβληθεί κυρώσεις, με σκοπό την ανοικοδόμηση της εμπόλεμης χώρας. Ο νόμος για τις αμυντικές δαπάνες των ΗΠΑ για το 2023, το οποίο αναμένεται να περάσει φέτος από το Κογκρέσο, ανοίγει το δρόμο ώστε το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης να χρησιμοποιήσει ρωσικά κατεσχεμένα περιουσιακά στοιχεία υπέρ της Ουκρανίας, ενώ το Ευρωκοινοβούλιο εξετάζει νέα οδηγία που θα διευκολύνει τις κατασχέσεις.