THEPOWERGAME
Μετά την εκλογική νίκη του Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα και την ανάληψη των καθηκόντων του από τις αρχές Ιανουαρίου, κάθε μεγάλη χώρα στη Λατινική Αμερική, από την Αργεντινή μέχρι το Μεξικό, θα κυβερνάται από κυβερνήσεις της αριστερής παράταξης. Πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές, ωστόσο, τονίζουν πως ο Λούλα ντα Σίλβα θα πρέπει να κινηθεί διπλωματικά και να υιοθετήσει κεντρώες θέσεις εάν είναι να κερδίσει την αποδοχή των μελών του Κογκρέσου που τείνουν ευρέως προς τη δεξιά παράταξη.
Ο 77χρόνος Λούλα ντα Σίλβα, ένας άνθρωπος που αναδύθηκε από τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα της Βραζιλίας για να αναλάβει 3η φορά την προεδρία της Βραζιλίας, έχει υποσχεθεί μεταξύ άλλων την κατάργηση των φόρων σε όσους κερδίζουν λιγότερα από 950 δολάρια τον μήνα, που είναι η πλειοψηφία των πολιτών. Δεσμεύτηκε επίσης για την αύξηση των φόρων στα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα σε μια χώρα που η εισοδηματική ανισότητα είναι κυρίαρχο χαρακτηριστικό.
Δυναμική επιστροφή ενός πολιτικού με μακρά και πολυτάραχη πορεία
Η δυναμική επιστροφή του Λούλα ντα Σίλβα επιτεύχθηκε ύστερα από έναν μαραθώνιο διώξεων από το σύστημα απονομής Δικαιοσύνης που τον οδήγησε στη φυλακή το 2018 για να αποφυλακιστεί περίπου ενάμιση χρόνο αργότερα και να αποσυρθούν καταδικαστικές αποφάσεις για διαφθορά τον Μάρτιο του 2021. Παρά τις πολιτικές αντιξοότητες που έχει αντιμετωπίσει ο έβδομος γιός ενός ζευγαριού αναλφάβητων αγροτών, ο λόγος του είναι ενωτικός.
«Θα κυβερνήσω για τους 215 εκατ. Βραζιλιάνους και όχι μόνον για αυτούς που με ψήφισαν» είπε ο Λούλα ντα Σίλβα. «Είμαστε μια ενιαία χώρα, ένας λαός, μια μεγάλη χώρα». Από τις πρώτες ώρες της επανεκλογής του απευθύνθηκε επίσης στις επιχειρήσεις και τους επενδυτές, λέγοντας πως επιθυμεί να αποκαταστήσει «την αξιοπιστία και την προβλεψιμότητα». Παράλληλα, όμως, τάχθηκε κατά της ιδιωτικοποίησης των κρατικών εταιρειών. Αναφέρθηκε επίσης στον Αμαζόνιο, υποσχόμενος την προστασία του. Ο ακροδεξιός αντίπαλος του, Ζάιρ Μπολσονάρου, ευθύνεται για τη μεγαλύτερη αποψίλωση του σημαντικότερου πνεύμονα στο παγκόσμιο οικοσύστημα.
Μεταβολή των οικονομικών συνθηκών με μεγαλύτερες προκλήσεις
Γεγονός είναι πως η επανεκλογή του Λούλα ντα Σίλβα συμβολίζει για ένα μεγάλο αριθμό πολιτών την αποκατάσταση ενός πιο εύφορου οικονομικού περιβάλλοντος. Από το Getulio Vargas Foundation εκτιμάται ότι στις δυο διαδοχικές θητείες του από το 2003 μέχρι το 2010 πάνω από 25 εκατ. Βραζιλιάνοι ανασύρθηκαν από τη φτώχεια, ενώ η αποψίλωση του Αμαζονίου είχε μειωθεί πάνω από 70%. Πολλοί κατάφεραν να αποκτήσουν τη δική τους κατοικία και το απαραίτητο οικιακό εξοπλισμό.
Η μεγάλη άνθηση των παγκόσμιων συναλλαγών στα εμπορεύματα τη δεκαετία του 2000 έδωσαν τη δυνατότητα στη Βραζιλία επί της προεδρίας του Λούλα ντα Σίλβα να αποπληρώσει εξωτερικά δάνεια. Όπως αναφέρει η Wall Street Journal, o ίδιος είχε εισπράξει εύσημα από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, ο οποίος τον είχε χαρακτηρίσει ως τον πιο δημοφιλή πολιτικό στη γη. Για την τωρινή εκλογική του νίκη τον συνεχάρησαν άμεσα ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, ο Αμερικανός ομόλογος του, Τζο Μπάιντεν και το Πεκίνο.
Όμως οι οικονομικές συνθήκες διαφέρουν σήμερα. Τότε οι εξαγωγές σόγιας, βοδινού κρέατος, χυμού πορτοκαλιού και ζάχαρης στην Κίνα είχαν φθάσει σε επίπεδα ρεκόρ. Σήμερα η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας δεν είναι πια τόσο ρωμαλέα, ενώ η προβληματική διαχείριση της πανδημίας στη Βραζιλία επί προεδρίας του Μπολσονάρου και η μεγάλη άνοδος των τιμών στα τρόφιμα έχουν επιδεινώσει το βιοτικό επίπεδο για τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Τριάντα τρία εκατομμύρια Βραζιλιάνοι αντιμετωπίζουν σήμερα συνθήκες φτώχειας και πείνας, σύμφωνα με το κέντρο ερευνών Penssan.
Χαμηλότερη η κατάταξη της βραζιλιάνικης οικονομίας επί Μπολσονάρου
Ο εγχώριος οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Austin Rating είχε επισημάνει πρόσφατα πως οι οικονομικοί δείκτες που είχε παρουσιάσει ο Μπολσονάρου δεν ήταν ικανοποιητικοί και αποδίδονταν σε ένα κύμα επιδοτήσεων που έδινε η κυβέρνηση του. «Η ανάπτυξη στη Βραζιλία την τελευταία δεκαετία είναι επαίσχυντη» είχε σχολιάσει πρόσφατα ο επικεφαλής οικονομολόγος του οίκου Άλεξ Αγκοστίνι στο περιοδικό Veja, προσθέτοντας πως μια αναδυόμενη αγορά θα έπρεπε να έχει ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης από τα κράτη του ανεπτυγμένου κόσμου. Πράγματι, η Βραζιλία ήταν η 7η ισχυρότερη οικονομία του κόσμου από το 2010 μέχρι το 2014 αλλά υποχώρησε στην 12η θέση το 2020. Και το 2021 διολίσθησε στην 13η θέση, σύμφωνα με τον Αγκοστίνι.
Σύμφωνα με οικονομικές προβλέψεις του ΟΟΣΑ που δημοσιεύτηκαν τον Ιούνιο, η ανάπτυξη στη Βραζιλία θα κινηθεί σε ρυθμό 0,6% το 2022 και 1,2% το 2023. Οικονομικοί αναλυτές διαπιστώνουν πως αν και η Βραζιλία θα μπορούσε να είχε επωφεληθεί σημαντικά από την άνοδο των τιμών στα αγροτικά προϊόντα, οι εισαγωγές έχουν μεγαλύτερο κόστος, όπως τα λιπάσματα, λόγω του παγκόσμιου πληθωρισμού που ξεκίνησε επί πανδημίας και κορυφώθηκε μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Συν τοις άλλοις, ο νέος πρόεδρος της Βραζιλίας καλείται διαχειριστεί και τον παράγοντα της πολιτικής σταθερότητας. Το Κόμμα των Εργατών (ΡΤ), του οποίου είναι ιδρυτικό μέλος, ενεπλάκη σε ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά σκάνδαλα της Λατινικής Αμερικής. Οι αποκαλύψεις από την «Επιχείρηση Πλυντήριο Αυτοκινήτων» με επίκεντρο την κρατική πετρελαϊκή εταιρεία Petrobras οδήγησαν από το 2014 στην καταδίκη 90 ανθρώπων, εκ των οποίων επιχειρηματίες, τραπεζίτες και διαχειριστές κεφαλαίων στη μαύρη αγορά. Το 2017, το ανώτατο δικαστήριο άνοιξε φακέλους για το ένα μεγάλο τμήμα του πολιτικού κόσμου, αν και ήταν λίγοι αυτοί που δικάστηκαν τελικά.