THEPOWERGAME
Ισραηλινοί επενδυτές, Ινδοί βαθύπλουτοι, Ρώσοι ολιγάρχες, κρυπτοεκατομμυριούχοι, στελέχη hedge funds, Σαουδάραβες φορτωμένοι με πετροδολάρια, τραπεζίτες του Σίτ που δραπετεύουν από τις συνέπειες του Brexit και Κινέζοι που φεύγουν από τις κορονο-καραντίνες… Η αφρόκρεμα του μεγάλου (και ενίοτε αμφιλεγόμενου) πλούτου του πλανήτη επενδύει σε ακίνητα στο Ντουμπάι, το οποίο μετά την άρση των περιορισμών για τον κορονοϊό έχει δει σημαντική άνοδο των τιμών στο real estate.
Εκτιμάται πως περί τους 4.000 εκατομμυριούχους θα προσελκύσει φέτος η αγορά ακινήτων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ), με μεγάλο ποσοστό αυτών να κατευθύνεται στο Ντουμπάι, σύμφωνα με τη συμβουλευτική μετανάστευσης Henley & Partners. Μόνο τον Αύγουστο, η πόλη είδε επενδύσεις στο real estate της τάξης των 6,6 δισ. δολαρίων, τις υψηλότερες σε όγκο και αξία εδώ και μία δωδεκαετία, σύμφωνα με την HSBC Holdings Plc.
Η κυβέρνηση άλλωστε προσφέρει 10ετείς βίζες, ενώ σημαντικές είναι και οι φοροελαφρύνσεις, με το φόρο μεταβίβασης να κυμαίνεται μόλις στο 4%, ενώ -παρά το γεγονός πως υπάρχει ΦΠΑ- δεν επιβάλλεται φόρος εισοδήματος. Το 70% των συναλλαγών γίνεται τοις μετρητοίς ή πάντως χωρίς στεγαστικά δάνεια, κάτι που διευκολύνει ή ακόμη και προσελκύει βαθύπλουτους ή εκείνους διαθέτουν ποσά τις μετρητοίς και για διάφορους λόγους (αδιαφάνειας ή απλά διευκόλυνσης) βρίσκουν ιδιαίτερα ελκυστική τη συγκεκριμένη αγορά.
Η κάθοδος των Ρώσων
Μία από αυτές τις κατηγορίες είναι οι Ρώσοι, στους οποίους η κυβέρνηση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων δεν έχει επιβάλει κυρώσεις. Η εταιρεία BetterHomes αναφέρει πως οι αγορές από Ρώσους αυξήθηκαν κατά 164% το πρώτο μισό του έτους. Πολλοί από αυτούς προτιμούν να πληρώσουν τοις μετρητοίς, προκειμένου να αποφύγουν τις περιπλοκές στις μεταφορές χρημάτων που δημιουργούν οι κυρώσεις της Ρωσίας από το διεθνές σύστημα συναλλαγών Swift, όπως λέει η Ιρίνα Μόσεβα, εταίρος στη ρωσική Intermark Real Estate, πρώην θυγατρική της Savills. Κάποιοι άλλοι από τους πελάτες της Μόσεβα προσελκύονται από το γεγονός πως τα ΗΑΕ επιτρέπουν τις συναλλαγές στο real estate σε κρυπτονομίσματα.
Αποτέλεσμα αυτής της πρωτοφανούς άνθισης, είναι οι τιμές στα ακίνητα φιλέτα να έχουν αυξηθεί κατά 70,3% το τελευταίο δωδεκάμηνο και ως το τέλος Σεπτέμβρη, κάνοντας τη συγκεκριμένη αγορά έναν από τους μεγάλους κερδισμένους στον παγκόσμιο δείκτη της Knight Frank. Στο Λονδίνο, το Παρίσι και τη Νέα Υόρκη, όπου τα υψηλά επιτόκια και η οικονομική επιβράδυνση έχουν δείξει τα δόντια τους, οι αντίστοιχες αυξήσεις είναι της τάξης των 2,5%, 8,9% και 7,3% αντίστοιχα.
«Οι πελάτες μας τείνουν να είναι σούπερ πλούσιοι. Η ύφεση και τα υψηλά επιτόκια στα στεγαστικά δάνεια δεν αλλάζουν τη ζωή τους» απαντά ο Μουράτ Αγιλντίζ, πρόεδρος της Alpago Properties, που έχει χτίσει αρκετές βίλες στο περίφημο τεχνητό νησί Παλμ Τζουμέιρα στο Ντουμπάι.
Ινδοί δισεκατομμυριούχοι
Ένας μυστηριώδης αγοραστής κατέβαλε τον Απρίλιο το ποσό των 82,4 εκατ. δολαρίων για μία βίλα οκτώ υποδωματίων και 18 μπάνιων στο νησί αυτό. Το ίδιο διάστημα, ο Ινδός δισεκατομμυριούχος Μουκές Αμπανί αγόρασε μία έπαυλη 80 εκατ. δολαρίων για τον νεώτερο γιό του, και την περασμένη εβδομάδα επανήλθε με μία δεύτερη αγορά: 163 εκατ. δολάρια για ακόμη μία υπερπολυτελή κατοικία στο Παλμ Τζουμέιρα.
Στη λίστα των μεγάλων αγοραστών στο Ντουμπάι είναι και ένας άλλος πασίγνωστος Ινδός δισεκατομμυριούχος, ο Λακσμί Μιτάλ, εκτελεστικός πρόεδρος του γίγαντα του χάλυβα ArcelorMittal SA, ο οποίος φέρεται να αγόρασε ένα τρίο οικιστικών συγκροτημάτων στην πόλη. Η Χόνεϊ Ντεϊλάμ ι της Luxhabitat Sotheby’s International Realty, αναφ΄ρει πως αγοραστές από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και τον Καναδά ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για υπερπολυτελή διαμερίσματα και σοφίτες στο νέο γυάλινο πύργο του Ντουμπάι. Ένα από τα διαμερίσματα αυτά, με τέσσερα υπνοδωμάτια, πουλήθηκε πρόσφατα έναντι 15,3 εκατ. δολαρίων.
Εξαιτίας των υψηλών ποσοστών αγορών τοις μετρητοίς, δεν αναμένεται η συγκεκριμένη αγορά να δει επιβράδυνση εξαιτίας του κόστους των επιτοκίων, σύμφωνα με τoν όμιλο real estate CBRE. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι η ανάπτυξη της οικονομίας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων θα ανέλθει στο 5,1% το 2022.
Ωστόσο, όλα αυτά δεν αποτρέπουν το ενδεχόμενο αμφιλεγόμενων συναλλαγών, όπως ήταν στο παρελθόν η περίπτωση του Σαντζίβ Γκούπτα, του διωκόμενου Ινδού μεγιστάνα του χάλυβα, ο οποίος το 2016 είχε αγοράσει στο Ντουμπάι ακίνητα αξίας 30 εκατ. δολαρίων, ενώ πρόσφατα η κυβέρνηση της χώρα βρίσκεται σε συνεργασία με τις αρχές της Νότιας Αφρικής για την έκδοση μελών της οικογένειάς του. Οι συναλλαγές τέτοιου τύπου ακολουθούνται άλλωστε και από τη βαριά σκιά του ενδεχόμενου ξεπλύματος χρημάτων.
Η γκρίζα λίστα για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος
Πρόσφατα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προστέθηκαν από την Financial Action Task Force (FATF), ένα όργανο που δημιουργήθηκε το 1989 με πρωτοβουλία της ομάδας G7 για να ελέγχει το ξέπλυμα μαύρου χρήματος, στην «γκρίζα λίστα» του, που το θέτει σε καθεστώς αυξημένης παρακολούθησης. Η κυβέρνηση δήλωσε πως θα συνεργαστεί με τη FATF για την καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος, ενώ νωρίτερα φέτος ανακοίνωσε την κατάσχεση 625 εκατ. δολαρίων από διάφορους τύπους οικονομικών εγκλημάτων.
Σε κάθε περίπτωση, το κτηματολόγιο του Ντουμπάι παραμένει επτασφάγιστο μυστικό, με το Οικιστικό Τμήμα της κυβέρνησης να μην παρέχει πληροφορίες για την ταυτότητα των αγοραστών κατοικιών. Σύμφωνα με τη Τζόντι Βιτόρι, ερευνήτρια στο Carnegie Endowment for International Peace, «το Ντουμπάι είναι ένα μέρος όπου εύκολα μπορεί κανείς να αγοράσει ακίνητα σχετικά ανώνυμα».
Μία νέα φούσκα ακινήτων;
Ακόμη και αν οι αγοραστές των υπερπολυτελών κατοικιών του Ντουμπάι δεν επηρεάζονται από την οικονομική και ενεργειακή κρίση και την αύξηση των επιτοκίων, δεν ισχύει το ίδιο για τους κτηματομεσίτες και τις κατασκευαστικές. Η Moody’s Investors Service ανέφερε πρόσφατα πως οι εταιρείες real estate στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βρίσκονται σε καλή θέση, όμως «οι απειλές σε αυτό το σενάριο αυξάνονται», εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού, της ανόδου των επιτοκίων και των ανησυχιών για ύφεση σε Ευρώπη και ΗΠΑ.
Το 2009, η στεγαστική αγορά κατέρρευσε και χρειάστηκε παρέμβαση από τον πλούσιο γείτονα των ΗΑΕ, το Άμπου Ντάμπι, που διέσωσε τη χώρα από την χρεωκοπία. Πλέον η κυβέρνηση έχει λάβει μέτρα για να αποφύγει τις αναταράξεις, όπως είναι οι πληρωμές προκαταβολικά, όμως αρκετοί κατασκευαστές χρωστούν ακόμη στις τράπεζες δισεκατομμύρια δολάρια.
Κάποια κατασκευαστικά έργα «υψηλού προφίλ», τα οποία παραμένουν ημιτελή από το 2009 ως σήμερα, δεν θεωρούνται εκτός κινδύνου. Η εταιρεία ερευνών CORE προβλέπει επίσης πως τα αυξανόμενα επιτόκια μπορεί να επηρεάσουν τους αγοραστές μεσαίων εισοδημάτων. Όμως «ο ελέφαντας στο δωμάτιο είναι η επαναχρηματοδότηση του χρέους, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει θέμα για τα στελέχη, συμπεριλαμβανομένων των κατασκευαστών στα ΗΑΕ, δεδομένου του αυξανόμενου κόστους δανεισμού» επισημαίνει ο αναλυτής του Bloomberg Intelligence, Έντμοντ Χρήστου. Άλλωστε το 19% της έκθεσης υψηλού κινδύνου των τραπεζών προέρχεται από τον τομέα του real estate.
Πάντως, σύμφωνα με τον δείκτη UBS Global Real Estate Bubble Index 2022, η στεγαστική αγορά του Ντουμπάι δεν είναι υπερτιμημένη. Όπως εκτίμησε, παρά την «έντονη και ισχυρή χρονιά», το real estate στο Ντουμπάι βρίσκεται «σε περιοχή εύλογης αποτίμησης».