THEPOWERGAME
Ο υπουργός Οικονομικών της Μεγάλης Βρετανίας Κουάζι Κουάρτενγκ παύθηκε από τα καθήκοντά του, όπως μετέδωσε πριν από λίγο το BBC. O Κουάρτενκ δεν είναι πλέον υπουργός Οικονομικών, ανέφερε το δίκτυο. Το πρωί έγινε γνωστό ότι ο Κουάρτενγκ επιστρέφει σήμερα, μία ημέρα νωρίτερα, στο Λονδίνο από την Ουάσινγκτον. «Μου ζητήσατε να κάνω στην άκρη ως υπουργός σας των Οικονομικών. Δέχθηκα», έγραψε ο Κουάρτενγκ σε μια επιστολή προς την Τρας, την οποία δημοσιοποίησε στο Twitter.
«Είναι σημαντικό τώρα να προχωρήσουμε μπροστά για να υπογραμμίσουμε τη δέσμευση της κυβέρνησης στη δημοσιονομική πειθαρχία. Το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Σχέδιο είναι κρίσιμης σημασίας για αυτό τον σκοπό, και ανυπομονώ να υποστηρίξω εσάς και τον διάδοχό μου προκειμένου να το επιτύχουμε από τα πίσω έδρανα», του κοινοβουλίου, είπε ο Κουάρτενγκ.
Εξάλλου, η εφημερίδα Times έγραψε ότι η πρωθυπουργός Λιζ Τρας επρόκειτο να αποπέμψει τον υπουργό Οικονομικών και να καταργήσει τμήματα του πακέτου δημοσιονομικών μέτρων που παρουσιάστηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου και προβλέπει μαζικές ενισχύσεις για τους λογαριασμούς ενέργειας και γενναίες μειώσεις φόρων, σε μια προσπάθεια να αντέξει τις πολιτικές πιέσεις και τις πιέσεις της αγοράς.
Άλλωστε η βρετανική κυβέρνηση πήρε πίσω την κατάργηση του υψηλότερου φορολογικού συντελεστή του 45% μετά τις αντιδράσεις. Η απόφαση, σηματοδότησε μια ταπεινωτική στροφή για την πρωθυπουργό, αφού αρκετοί βουλευτές των Τόρις εξέφρασαν την αντίθεσή τους στο σχέδιο.
Η Ντάουνινγκ Στριτ επιβεβαίωσε ότι η Τρας, η οποία βρίσκεται στην εξουσία μόλις 37 ημέρες, θα δώσει αργότερα σήμερα συνέντευξη Τύπου.
Στροφή 180 μοιρών από την Τρας
Όπως μετέδωσαν τα ξένα δίκτυα, η Βρετανή πρωθυπουργός είναι έτοιμη να ανακοινώσει κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου στροφή 180 μοιρών στον «μίνι προϋπολογισμό» που πρόσφατα ανακοίνωσε, όπως μεταδίδουν ξένα πρακτορεία.
Μια τέτοια κίνηση θα αποτελεί μια ταπεινωτική υποχώρηση της πρωθυπουργού Λιζ Τρας, που είχε υποσχεθεί μαζικές περικοπές φόρων, με την κάλυψη του κενού που αυτό θα δημιουργούσε στον προϋπολογισμό, με νέο δανεισμό. Οι αγορές αντέδρασαν με ένα μαζικό ξεπούλημα των βρετανικών ομολόγων, οδηγώντας στα ύψη τις αποδόσεις και αναγκάζοντας την Τράπεζα της Βρετανίας να παρέμβει προκειμένου να στηρίξει τους βρετανικούς τίτλους.
Ο οικονομικός σχεδιασμός της Βρετανίδας πρωθυπουργού, που ανακοινώθηκε τον περασμένο μήνα, προκάλεσε ισχυρούς τριγμούς στην αγορά κρατικών ομολόγων, με κάποιους επενδυτές και βουλευτές του Συντηρητικού κόμματος να της ζητούν να αντιστρέψει το σχέδιο για μη χρηματοδοτούμενες μειώσεις φόρων ύψους 43 δισ. λιρών, συμπεριλαμβανομένης της κίνησης να διατηρήσει τον φορολογικό συντελεστή για τις επιχειρήσεις μόλις στο 19%.
Το δίκτυο Sky News μετέδωσε ότι η βρετανική κυβέρνηση εξετάζει ποια τμήματα από το πακέτο των μειώσεων φόρων μπορεί να καταργηθούν. Η εφημερίδα Sun ανέφερε ότι η Τρας εξετάζει την αύξηση του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις την επόμενη χρονιά. «Δεν έχει ληφθεί τελική απόφαση, αλλά σίγουρα υπάρχει κινητικότητα», ανέφερε ο πολιτικός συντάκτης της εφημερίδας Χάρι Κόουλ σε ανάρτηση στο Twitter. Το οικονομικό πακέτο της Τρας περιελάμβανε την ακύρωση της σχεδιαζόμενης αύξησης στον φορολογικό συντελεστή των επιχειρήσεων από το 19% στο 25% την επόμενη χρονιά. Μετά τις αναφορές αυτές, η στερλίνα κατέγραψε άλμα 1,5% έναντι του δολαρίου στο 1,1267.
Ο Κουάρτενγκ και η πρωθυπουργός Λιζ Τρας υποστήριζαν μέχρι τουλάχιστον πρόσφατα ότι τα μέτρα είναι απαραίτητα για την ώθηση της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου σε υψηλότερη ανάπτυξη και αποκρούουν τις ανησυχίες από ιδρύματα όπως το ΔΝΤ και η ίδια η Τράπεζα ότι το πακέτο κινδύνευε να αυξήσει τις πληθωριστικές πιέσεις.
Αντιμέτωπη με μία από τις βαθύτερες κρίσεις της ιστορίας της
Πάντως, πρέπει να σημειωθεί ότι μία αλληλουχία αρνητικών εξελίξεων προκαλεί οικονομικό τσουνάμι που πλήττει τη βρετανική οικονομία και την απειλεί με μία από τις βαθύτερες κρίσεις της σύγχρονης ιστορίας της. Προειδοποιήσεις για τρίωρες διακοπές ρεύματος τον χειμώνα, συνεχείς απεργίες κατά της ακρίβειας, έκτακτες παρεμβάσεις από την κεντρική τράπεζα για να μην καταρρεύσουν συνταξιοδοτικά ταμεία, επικίνδυνη διολίσθηση της στερλίνας σε ιστορικό χαμηλό και μία οικονομία σε ύφεση. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα γεγονόταν που συνθέτουν το αρνητικό παζλ.
Το τελευταίο χτύπημα ήρθε από την εθνική στατιστική υπηρεσία της χώρας, η οποία ανακοίνωσε χθες ότι το ΑΕΠ της Μ. Βρετανίας συρρικνώθηκε κατά 0,3% τον Αύγουστο, προμηνύοντας πιθανότατα μία παρατεταμένη ύφεση που θα επιδεινωθεί το χειμώνα και που η ίδια η Τράπεζα της Αγγλίας εκτιμά ότι θα διαρκέσει τουλάχιστον έως το καλοκαίρι του 2023. Η βρετανική οικονομία είναι η μοναδική από τις G-7 που δεν έχει ανακτήσει το προ πανδημίας επίπεδο ΑΕΠ και μαζί με τη γερμανική οι δύο που βρίσκονται ήδη σε ύφεση.
Είχε προηγηθεί η δεύτερη στη σειρά έκτακτη παρέμβαση της Τράπεζας της Αγγλίας στην αγορά ομολόγων για να αποτρέψει την κατάρρευση συνταξιοδοτικών ταμείων, καθώς μετά την ανακοίνωση των φοροελαφρύνσεων από την κυβέρνηση, σημειώθηκε ένα επικίνδυνο sell-off στα βρετανικά κρατικά ομόλογα. Σήμερα, η Τράπεζα της Αγγλίας είναι η μοναδική κεντρική τράπεζα στον κόσμο που αυξάνει τα επιτόκια και παράλληλα διατηρεί φουσκωμένο τον ισολογισμό της, αγοράζοντας κρατικά ομόλογα. Η αλλόκοτη στρατηγική της BoE θεωρείται επιβεβλημένη από τη στιγμή που η εμπιστοσύνη των επενδυτών στα μέτρα που υιοθετεί η κυβέρνηση της Λιζ Τρας είναι στο ναδίρ.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης αντικατοπτρίζεται στα βρετανικά assets τα οποία βρίσκονται υπό επενδυτική πολιορκία. Η απόδοση του βρετανικού 10ετούς ομολόγου έφτασε έως το 4,6%, που είναι υψηλό 14 ετών και η στερλίνα γκρεμίστηκε στο ιστορικό χαμηλό των 1,038 δολαρίων έναντι του αμερικανικού νομίσματος.
Ο οίκος αξιολόγησης S&P προβλέπει ότι η οικονομία της Μ. Βρετανίας θα συρρικνωθεί στο σύνολο του 2023, παρά τα σημαντικά μέτρα στήριξης , όπως το πλαφόν στις τιμές της ενέργειας και οι μειώσεις φόρων στα εισοδήματα. Η ύφεση την επόμενη χρονιά θα προέλθει από την αύξηση του κόστους δανεισμού για τα νοικοκυριά, την εξασθένηση της ζήτησης για εξαγωγές και τη μεταβλητότητα στις χρηματαγορές, σύμφωνα με την S&P.
Ανησυχητικά είναι τα στοιχεία και για την αγορά εργασίας, όπου ενώ το ποσοστό ανεργίας διαμορφώνεται στο 3,5%, το χαμηλότερο από το 1974, οι μισθοί δεν μπορούν να ακολουθήσουν τον πληθωρισμό και οι εργαζόμενοι διαμαρτύρονται για την ακρίβεια. Εργαζόμενοι σε ταχυδρομεία, σιδηροδρόμους και πολλές άλλες υπηρεσίες, κατεβαίνουν διαρκώς τους τελευταίους μήνες σε απεργίες καθώς ο πληθωρισμός τρέχει με ρυθμό 10% και το διαθέσιμο εισόδημα ολοένα και περιορίζεται.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των υγειονομικών υπαλλήλων. Η βρετανική κυβέρνηση αύξησε τον περασμένο Ιούλιο τον κατώτατο μισθό για το προσωπικό του εθνικού συστήματος υγείας NHS κατά 4,5%, ωστόσο σε πραγματικούς όρους, λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό, το εισόδημα των υγειονομικών μειώνεται περισσότερο από 1.000 στερλίνες το χρόνο, παρά την αύξηση.
Τέλος, η αβεβαιότητα αναφορικά με την ενεργειακή επάρκεια κατά τη χειμερινή περίοδο επιδεινώνει ακόμη περισσότερο το κλίμα. Την περασμένη εβδομάδα, η National Grid που διαχειρίζεται το εθνικό σύστημα ηλεκτροδότησης της Μ. Βρετανίας, προειδοποίησε νοικοκυριά και επιχειρήσεις ότι στο δυσμενές σενάριο είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί να επιβληθούν τρίωρες διακοπές ρεύματος το χειμώνα για να μην καταρρεύσει το σύστημα.
Ποιος είναι ο Κουάζι Κουάρτενγκ
Ο Κουάζι Κουάρτενγκ, ιστορικός της Οικονομίας με γονεϊκή καταγωγή από την Γκάνα και περγαμηνές από το Κολέγιο του Ήτον, το Κολέγιο Τρίνιτι του Κέιμπριτζ και το πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, διορίστηκε υφυπουργός Εξωτερικών υπεύθυνος για το τμήμα Αποχώρησης από την ΕΕ το Νοέμβριο του 2018. Το 2019, επί Μπόρις Τζόνσον, ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο των Επιχειρήσεων, της Ενέργειας και της Καθαρής Ανάπτυξης, ενώ το 2021 προήχθη σε Υπουργό Επιχειρηματικότητας. Η υποστήριξή του προς την υποψηφιότητα της Τρας, τον οδήγησε στην κεφαλή του Υπουργείου Οικονομικών. Ο Κουάρτεγκ έχει διατελέσει αρθρογράφος στην Daily Telegraph, οικονομικός αναλυτής στην JPMorgan Chase, στην WestLB και στο hedge fund Odey Asset Management.