THEPOWERGAME
Οι διαδοχικές αυξήσεις στο κόστος δανεισμού που εφαρμόζουν οι κεντρικές τράπεζες για να συγκρατήσουν τον υψηλό πληθωρισμό εις βάρος της οικονομικής ανάπτυξης, έχουν ανατρέψει τα δεδομένα για τις αγορές των κρατικών και των εταιρικών ομολόγων που έως και πέρσι αποτελούν μια σταθερά στον απρόβλεπτο κόσμο των επενδύσεων. Αν και οικονομικοί αναλυτές αποκλείουν μια νέα χρηματοπιστωτική κρίση σαν αυτή του 2008, παρατηρούν πως οι απότομες προσαρμογές σε ένα νέο περιβάλλον με υψηλό κόστος δανεισμού ενδεχομένως να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη οικονομική επιβράδυνση από τις προβλέψεις των κεντρικών τραπεζιτών.
Η ειδική περίπτωση της Μ. Βρετανίας σε ένα ευμετάβλητο περιβάλλον
Οι έντονες διακυμάνσεις που προκλήθηκαν τον προηγούμενο μήνα στις βρετανικές αγορές καταδεικνύουν ακριβώς αυτό το ευμετάβλητο κλίμα. Οι υπέρμετρες μειώσεις στη φορολογία που ανακοινώθηκαν προ δυο εβδομάδων από την κυβέρνηση της Λιζ Τρας, χωρίς κανένα αντίβαρο κορύφωσαν τις μηνιαίες απώλειες στις αγορές των κρατικών ομολόγων έως τα 200 δισ. στερλίνες, σύμφωνα με πληροφορίες του πρακτορείου Bloomberg.
Πέραν της ανησυχίας των επενδυτών για τον εκτροχιασμό του προϋπολογισμού και του δημοσίου χρέους της Βρετανίας, οι απώλειες εκατοντάδων δισεκατομμυρίων από τις 2 Σεπτεμβρίου που ανάλαβε τα ηνία της Βρετανίας η νέα κυβέρνηση της Λιζ Τρας καταδεικνύουν πως η υψηλή μεταβλητότητα είναι αναπόφευκτη σε ένα περιβάλλον με γεωπολιτική αστάθεια λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, πληθωρισμό και διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων. Παρότι η Τράπεζα της Αγγλίας προχώρησε άμεσα σε αγορές κρατικών ομολόγων για να καθησυχάσει τις αγορές, η Ντάουνιγκ Στριτ αναγκάστηκε να ανακαλέσει ένα από το πιο επίμαχα μέτρα του αποκαλούμενου «μίνι-προϋπολογισμού» για να περιοριστεί η υψηλή μεταβλητότητα. Και πάλι, όμως, η στερλίνα δεν έχει ακόμη σταθεροποιηθεί καθώς η Τράπεζα της Αγγλίας αποκάλυψε αυτήν την εβδομάδα πως ορισμένα συνταξιοδοτικά ταμεία θα κατέρρεαν εάν δεν είχε επέμβει με αγορές ομολόγων.
Οι αλυσιδωτές αντιδράσεις μιας περιοριστικής νομισματικής πολιτικής
«Δεν υπάρχουν αψεγάδιαστοι κύκλοι με τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής» σχολιάζει ο επικεφαλής επενδύσεων στην ΜΒΒ Capital Partners LLC, Μαρκ Σπίντελ, απευθυνόμενος στην Wall Street Journal. Το χαμηλό κόστος δανεισμού επί σειρά ετών είχε στρέψει τους επενδυτές όχι μόνον στα βαθμολογημένα εταιρικά ομόλογα αλλά και στα ομόλογα υψηλού ρίσκου. Παράλληλα, το κυνήγι για υψηλές αποδόσεις οδήγησε μαζικά τους επενδυτές έως τις αναδυόμενες αγορές. Εκτός της μείωσης του κόστους δανεισμού σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα από τη χρηματοπιστωτική κρίση και έπειτα, οι κεντρικές τράπεζες του ανεπτυγμένου κόσμου διοχετεύσαν άφθονη ρευστότητα με αγορές χρεογράφων.
Κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης υπολογίζεται πως τα ποσοτικά μέτρα στήριξης των κεντρικών τράπεζων μαζί με την επεκτατική δημοσιονομική πολιτική των κυβερνήσεων ξεπέρασαν τα 15 τρισ. δολάρια. Εταιρείες και κυβερνήσεις του ανεπτυγμένου και του αναδυόμενου κόσμου εκμεταλλεύτηκαν αυτό το εύφορο περιβάλλον για φθηνό δανεισμό. Σύμφωνα με το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (IIF), το παγκόσμιο χρέος αυξήθηκε κατά 90 τρισ. δολάρια κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας ενώ το αντίστοιχο ΑΕΠ αναρριχήθηκε 20 τρισ. δολάρια. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) υπολογίζει πως το συνολικό χρέος των κυβερνήσεων, των εταιρειών και των νοικοκυριών έφθασε το 2020 στο 256% του ΑΕΠ από το 195% που ίσχυε το 2007.
Το ισχυρό δολάριο και οι αναδυόμενες αγορές
Με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) να έχει προπορευτεί στην άνοδο των επιτοκίων, το δολάριο κυμαίνεται πια στο υψηλό 20ετίας, δυσχεραίνοντας έτσι τη δυνατότητα αποπληρωμής χρεών για τις οικονομίες με αδύναμο νόμισμα. Λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και των συνεπακόλουθων ανατιμήσεων στην ενέργεια και τα τρόφιμα, οι φτωχές χώρες του κόσμου θα δυσκολευτούν στην αναχρηματοδότηση του χρέους τους ή την άντληση νέων κεφαλαίων από τις αγορές.
Όπως διαπιστώνουν αναλυτές στο πρακτορείο Reuters, η διαφορά στην απόδοση ανάμεσα σε κρατικούς τίτλους με υψηλό ρίσκο και των αμερικανικών ομολόγων, τα οποία αποτελούν διαχρονικό επενδυτικό καταφύγιο, υπερβαίνει τις 10 ποσοστιαίες μονάδες. Η Σρι Λάνκα, η Γκάνα, η Αίγυπτος και το Πακιστάν έχουν ήδη ζητήσει οικονομική βοήθεια από το ΔΝΤ. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά πως το χρέος των χωρών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος στο εξωτερικό αυξήθηκε πέρσι κατά 6,9% στο ρεκόρ των 9,3 τρισ. δολαρίων. Μέχρι τα τέλη του 2023, μάλιστα, θα πρέπει να έχουν αποπληρωθεί ομόλογα 86 δισ. δολαρίων που έχουν εκδοθεί στο αμερικανικό νόμισμα.
Πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις ενός περιβάλλοντος με υψηλά επιτόκια
Αλλά κίνδυνοι ελλοχεύουν, επίσης, για τον ανεπτυγμένο κόσμο. Η αγορά της στεγαστικής πίστης και των ακινήτων είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες στα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο. Ίσως πιο ανησυχητικές είναι οι πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις ενός περιβάλλοντος με υψηλό πληθωρισμό και υψηλά επιτόκια. Η ανάδειξη ακραίων κομμάτων στην Ευρώπη αντανακλά αυτόν τον κίνδυνο όσο τα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών εξασθενούν υπό το βάρος του πληθωρισμού και οι πιστώσεις γίνονται ακριβότερες εξαιτίας της αύξησης των επιτοκίων.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
