THEPOWERGAME
Ένα κύμα σφοδρής διαμαρτυρίας ξυπνά για ακόμη μία φορά στο Ιράν. Στο επίκεντρο αυτή τη φορά, το ζήτημα της καταπίεσης των γυναικών με αιτία και αφορμή τον θάνατο μίας νέας κοπέλας στα χέρια της διαβόητης «αστυνομίας των ηθών».
Ζήτημα δηλαδή που φέρνει στο επίκεντρο θεμελιώδεις αρχές της Ισλαμικής Επανάστασης και της θρησκευτικής «δημοκρατίας» που εγκαθίδρυσε στη συνέχεια ο Αγιατολάχ Χομεϊνί. Η «εξέγερση της χιτζάμπ», της ισλαμικής μαντήλας διασφαλίζει αυτές τις μέρες, ότι ο θάνατος της Μαχσά Αμινί την προπερασμένη Παρασκευή δεν θα ξεχαστεί.
Στις 13 Σεπτεμβρίου, η σύλληψη της 22χρονης Μαχσά Αμινί από το Κουρδιστάν, που επισκεπτόταν την Τεχεράνη με τον αδελφό της, αλλά βρέθηκε να φορά «λάθος» τη χιτζάμπ, αφήνοντας τούφες από τα μαλλιά της να προεξέχουν και όσα ακολούθησαν, έγιναν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της καταπίεσης των Αγιατολάχ. Το περιστατικό, που αυτή τη φορά είχε τραγική κατάληξη, δεν είναι διόλου ασυνήθιστο στη χώρα.
«Θα ήταν δύσκολο να βρεθεί μία μέση Ιρανή ή μία μέση οικογένεια, που δεν έχει (να πει) μία ιστορία αλληλεπίδρασης (με την αστυνομία των ηθών και τα κέντρα «επανεκπαίδευσης» αναφέρει η Τάρα Σεπέχρι Φαρ, ερευνήτρια στο τμήμα για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική του Human Rights Watch. «Αυτό δείχνει πόσο παρόντες είναι».
Ως γνωστόν, η αιτία για τη σύλληψη της Αμινί στάθηκε το γεγονός πως δεν φορούσε όπως θα έπρεπε τη χιτζάμπ, τη μαντήλα, αφήνοντας δηλαδή να προεξέχουν μερικές τούφες από τα μαλλιά της. Παρότι στο Ιράν θρησκευτικοί ηγέτες επιχείρησαν και πριν από την Ισλαμική Επανάσταση να επιβάλλουν αυστηρό κώδικο ενδυματολογίας, η χιτζάμπ έγινε υποχρεωτική μετά το 1979 και η απαγόρευση πέρασε σε νόμο το 1983.
Πρόκειται για το άρθρο 638 του ισλαμικού ποινικού κώδικα, που ορίζει ως έγκλημα την εμφάνιση των γυναικών δημοσίως χωρίς αυτή τη μαντήλα. Ωστόσο, είναι υπό συζήτηση το κατά πόσο η «αστυνομία των ηθών» νομιμοποιείται, ακόμη κι έτσι, να προχωρά σε συλλήψεις χωρίς ένταλμα. Ωστόσο, αυτό συμβαίνει κατά κόρον.
Παρότι η «αστυνομία των ηθών», εξηγεί Τάρα Σεπέχρι Φαρ, είναι μία δύναμη επιβολής του νόμου με πρόσβαση στον οπλισμό και τα κέντρα κράτησης της αστυνομίας, όμως η δημιουργία των ειδικών «κέντρων επανεκπαίδευσης» είναι σχετικά πρόσφατη, καθώς το πρώτο από αυτά τα ιδρύματα δημιουργήθηκε το 2019, όπως αναφέρει ο Χάντι Γκαέμι, εκτελεστικός διευθυντής του κέντρου Center for Human Rights in Iran, με έδρα τη Νέα Υόρκη.
Τα κέντρα λειτουργούν ως κέντρα κράτησης, όπου οι γυναίκες, και ενίοτε και οι άντρες, παραπέμπονται και κρατούνται όταν διαπιστωθεί παράβαση του νόμου, που αφορά στην σεμνή εμφάνιση σε δημόσιους χώρους.
Μέσα σε αυτά, οι κρατούμενοι νουθετούνται για το Ισλάμ και τη σημασία της χιτζάμπ και, πριν την απελευθέρωσή τους, εξαναγκάζονται να υπογράψουν υπεύθυνη δήλωση πως θα συμμορφώνονται στο εξής με τους σχετικούς κανονισμούς. «Μεταχειρίζονται τις γυναίκες ως εγκληματίες, που καταχωρούνται για το αδίκημά τους, φωτογραφίζονται και εξαναγκάζονται σε μαθήματα… περί ισλαμικής ηθικής» προσθέτει.
Στην περίπτωση της Αμινί, οι αρχές δεν περιορίστηκαν στις νουθεσίες και το φακέλωμα. Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, όταν στις 13 Σεπτεμβρίου η κοπέλα συνελήφθη μπροστά από σταθμό του μετρό στην Τεχεράνη, την οποία επισκεπτόταν με τον αδελφό της από τη γενέτειρά τους στο βορειοδυτικό κουρδικό Ιράν, οι αρχές της χτύπησαν επανειλημμένα το κεφάλι στο βαν, με το οποίο την απομάκρυναν στη συνέχεια και την ξυλοκόπησαν με γκλομπ.
Τα όσα ακολούθησαν στο κέντρο επανεκπαίδευσης της Βοζάρα, όπου οδηγήθηκε, δεν έχουν διευκρινιστεί. Η Αμινί, το κουρδικό όνομα της οποίας είναι Ζίνα, έπεσε σε κώμα, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, και έχασε τη μάχη για τη ζωή τρείς μέρες μετά τη σύλληψή της, την προπερασμένη Παρασκευή, με τις αρχές να υποστηρίζουν πως πέθανε από φυσικά αίτια, ότι έπασχε από επιληψία και προβλήματα καρδιάς. Δόθηκε μάλιστα στη δημοσιότητα βίντεο από κάμερα ασφαλείας, που την δείχνει να καταρρέει μέσα στο αστυνομικό τμήμα. Πλην όμως, σύμφωνα με την οικογένειά της, το βίντεο ήταν μονταρισμένο, με τους ίδιους να ζητούν να δοθούν στη δημοσιότητα αμοντάριστα τα πλάνα της κάμερας.
Όπως είπε ο πατέρας της Αμινί στην εφημερίδα Ham-Mihan «Δεν έπασχε από επιληψία, ούτε από καρδιακή πάθηση. Η χειρότερη ασθένεια που είχε περάσει ήταν ένα κρυολόγημα…Γιατί δεν μας δείχνουν τί συνέβη στους διαδρόμους του κέντρου κράτησης Ήταν ψυχολογικά επιβαρυντικό γι’ αυτήν. Είναι η αστυνομία που φέρει την ευθύνη (για τον θάνατό της)».
Διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα
Οι εξεγέρσεις μεταφέρθηκαν σε πολλές πόλεις, με πλήθος γυναικών να καίνε τις χιτζάμπ τους. Ιρανές και Κούρδισσες ανά τον κόσμο τραβούσαν και μετέδιδαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συναισθηματικά φορτισμένα βίντεο, στα οποία απεικονίζονταν να κόβουν τούφες από τα μαλλιά τους, σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Μέχρι και την Παρασκευή, ο αριθμός των νεκρών από την καταστολή αυτών των διαμαρτυριών είχε φτάσει τους 31, σύμφωνα με την ΜΚΟ Iran Human Rights (IHR) με έδρα το Όσλο. Μεταξύ αυτών ήταν και ανήλικοι, σύμφωνα με την οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Hengaw, η οποία ανέφερε επίσης ότι οι τραυματίες ανέρχονταν σε 733.
Προσπαθώντας να αμβλύνουν την εικόνα που μετέδιδαν προς τον έξω κόσμο, στελέχη της κυβέρνησης, ακόμη και οι διαβόητοι «Φρουροί της Επανάστασης», εξέφρασαν τα συλλυπητήριά τους προς την οικογένεια. Ταυτόχρονα, οι Φρουροί κάλεσαν τις δικαστικές αρχές να ασκήσουν διώξεις σε όσους «διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις».
Τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας κατέρρευσαν και η πρόσβαση στο διαδίκτυο σε μεγάλες περιοχές του δυτικού Κουρδιστάν του Ιράν διακόπηκε, καθώς και η πρόσβαση στις εφαρμογές Instagram και Whatsapp, σύμφωνα με πληροφορίες από την ομάδα παρακολούθησης του διαδικτύου Netblocks. Επίσης σημειώθηκαν τοπικά μπλακ άουτ σε αρκετές περιοχές της χώρας, μεταξύ αυτών το Σαναντάζ και η Τεχεράνη. Η τελευταία φορά που παρατηρήθηκαν τόσο εκτεταμένα μπλακ άουτ στο Ιράν, ήταν το 2019, όταν οι αρχές προσπαθούσαν πάλι να ελέγξουν την εξέγερση των πολιτών, που ήταν επικεντρωμένη τότε στις υψηλές τιμές των καυσίμων, που είχαν «φουσκώσει» ως και κατά 300%.
Προηγούμενες εξεγέρσεις
Η ισραηλινή εφημερίδα «Jerusalem Post», σε ανάλυσή της, αναφέρει πως οι τωρινές διαμαρτυρίες διαφέρουν από εκείνες που είχαν σημειωθεί το 2019, με το επίκεντρό τους στην οικονομική εξαθλίωση και η βίαιη καταστολή των οποίων, είχε τότε ως αποτέλεσμα τον θάνατο συνολικά 1500 ανθρώπν. Το 2009 πάλι, οι μαζικές διαμαρτυρίες είχαν προκληθεί από την αμφισβήτηση του αποτελέσματος της κάλπης, που είχε τότε φέρει στην εξουσία τον πρόεδρο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ. Οικονομικοί ήταν οι λόγοι που οδήγησαν και στην εξέγερση του 2017. Να σημειωθεί ωστόσο, πως στους κόλπους αυτής είχε ξυπνήσει και το κίνημα «Κορίτσια στο Δρόμο της Επανάστασης», που περιελάμβανε διαμαρτυρίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στη διάρκεια της Εθνικής Ημέρας Χιτζάμπ και Αγνότητας στις 12 Ιουλίου. Μία ημέρα που έχει θεσπίσει το καθεστώς για να υπερθεματίσει στην «ηθική σημασία» της χιτζάμπ.
Παράλληλα με την εξέγερση στο Ιράν, ο θάνατος της Αμινί ξεσήκωσε και διεθνή κατακραυγή, με τις ΗΠΑ να επβάλλουν οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της αστυνομίας των ηθών και την υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας, Αναλένα Μπέρμποκ να αναφέρει πως θα θέσει το ζήτημα των δικαιωμάτων των γυναικών του Ιράν στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Αντιδράσεις ήρθαν ακόμη από την υπηρεσιακή Ύπατη Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Νάντα αλ Νασίφ το σουηδικό και βρετανικό ΥΠΕΞ και πολλαπλασιάζονταν με τις ώρες.
Άλλωστε η όλη υπόθεση βρήκε τον Ιρανό πρόεδρο Ιμπραχίμ Ραϊσί στη Νέα Υόρκη, για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Μεταξύ άλλων, ο Ραϊσί αποχώρησε από προγραμματισμένη συνέντευξη με την εμβληματική επικεφαλής παρουσιάστια του CNN, Κριστιάν Αμανπούρ, όταν η τελευταία, απηχώντας τη δυτική δυσαρέσκεια με τις εξελίξεις, αρνήθηκε να φορέσει μαντήλα.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
