THEPOWERGAME
Ένα ανώτατο όριο στις τιμές του φυσικού αερίου εντός της ΕΕ θεωρητικά θα μπορούσε να συμβάλει στη συγκράτηση της αλματώδους αύξησης του κόστους ενέργειας στην Ευρώπη, αλλά πρακτικά δεν είναι μια εύκολα εφαρμόσιμη λύση. Η συχνότητα των επαφών ανάμεσα στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον Νορβηγό πρωθυπουργό Γιόνας Γκαρ Στέρε καταδεικνύουν ακριβώς τη δυσκολία ως προς την εύρεση της χρυσής τομής στην κοστολόγηση μιας από τις βασικές πηγές ενέργειας των οικονομιών της ΕΕ μαζί με το πετρέλαιο.
Ο πρωθυπουργός της Νορβηγίας, μιας χώρας που αναδείχθηκε στον μεγαλύτερο προμηθευτή φυσικού αερίου της ΕΕ μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τη δραματική μείωση των ροών από την Gazprom στην Ευρώπη, τόνισε την Τρίτη πως ένα πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα της ενεργειακής ανεπάρκειας της Ευρώπης. Απεναντίας, μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα στην προσφορά ενέργειας, είπε ο ίδιος.
Έχοντας ήδη μιλήσει δυο φορές με την πρόεδρο της Κομισιόν μέσα σε μια εβδομάδα, ο Νορβηγός πρωθυπουργός είπε την Τρίτη πως είναι «σημαντικό να διατηρήσουμε έναν στενό διάλογο με τους συνεταίρους και τους συμμάχους μας στην Ευρώπη για τη λήψη διαφόρων λύσεων στις προκλήσεις» που έχουν ανακύψει από αυτόν τον πόλεμο.
Οι προμήθειες φυσικού αερίου από τη Νορβηγία στην ΕΕ έχουν ήδη αυξηθεί κατά 8% από τα τέλη του περασμένου Φεβρουαρίου. Και οι όροι των συναλλαγών στο μέλλον θα πρέπει να αποσαφηνιστούν ανάμεσα στις εταιρείες των δυο πλευρών αν και η Νορβηγία προτίθεται να συνάψει συμβόλαια με σταθερές και χαμηλότερες από τις υφιστάμενες τιμές, οι οποίες όμως παραμένουν επτά φορές υψηλότερες από πέρσι.
Ένα πλαφόν στις τιμές του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) θα ήταν επίσης παρακινδυνευμένο ιδιαίτερα σε μια περίοδο που είναι επίσης ισχυρή η ζήτηση από την Ασία. Όμως η Κομισιόν εξετάζει την υιοθέτηση ενός δείκτη αναφοράς για το LNG ως έναν τρόπο για την αντιμετώπιση των υψηλών δαπανών ενέργειας στην Ευρώπη καθώς οι υφιστάμενες τιμές στηρίζονται στις προμήθειες φυσικού αερίου μέσω αγωγών.
Υπό την απειλή της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη, οι Βρυξέλλες καλούνται να συμφιλιώσουν τις προτεραιότητες των 27 κρατών-μελών, τα οποία θα πρέπει να συμφωνήσουν στη φορολόγηση των υπερκερδών των ηλεκτροπαραγωγών εκτός κλάδου φυσικού αερίου, στην υποχρεωτική συνεισφορά των εταιρειών ορυκτών καυσίμων που ωφελούνται από τις υψηλές τιμές στις διεθνείς αγορές και στη μείωση της κατανάλωσης από όλα τα κράτη-μέλη. Ασφαλώς, οι εκτιμήσεις της Κομισιόν για την άντληση εσόδων 140 δισ. ευρώ από τις εταιρείες του κλάδου ενέργειας αποτελεί κίνητρο για τη χάραξη μιας κοινής στρατηγικής.
Οι αντιδράσεις πάνω από 10 κρατών-μελών στην αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επιβολή ανώτατου ορίου στις τιμές του φυσικού αερίου συγκεκριμένα από τη Ρωσία ήταν αρκετές για να μην την επαναλάβει ξανά η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην καθιερωμένη ετήσια ομιλία της για την «Κατάσταση της Ένωσης» ενώπιον του Κοινοβουλίου. Η επιβολή ενός ανώτατου ορίου στις τιμές αποκλείστηκε, καθώς αρκετά κράτη-μέλη ακόμη τροφοδοτούνται από το ρωσικό φυσικό αέριο και δεν ήθελαν να διακινδυνεύσουν μια πλήρη διακοπή των ροών όπως απείλησε το Κρεμλίνο.
Ανάγκη λήψης άμεσων αποφάσεων
Αν και οι ροές από τη Ρωσία έχουν δραματικά μετά τη διακοπή λειτουργίας του Nord Stream 1, αρκετές χώρες στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Αυστρίας, εξακολουθούν να λαμβάνουν προμήθειες από τον αγωγό που διέρχεται μέσω Ουκρανίας. Σε λειτουργία παραμένει επίσης ο αγωγός South Stream που περνά από την Τουρκία. Μετά την έκτακτη συνάντηση της περασμένης Παρασκευής, οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ αναμένεται να συσκεφθούν ξανά στα τέλη του τρέχοντος μηνός για να συζητήσουν τις προτάσεις της Κομισιόν έτσι όπως ανακοινώθηκαν από την πρόεδρο της Κομισιόν στο πλαίσιο της ομιλίας της ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Σε μια κρίσιμη κατάσταση, όπως η ενεργειακή κρίση που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη, η άμεση λήψη μέτρων παίζει κρίσιμο. Αναλυτές της Goldman Sachs εκτιμούν πως οι μηνιαίες δαπάνες ενέργειας για τον μέσο όρο των νοικοκυριών στην Ευρώπη θα κινηθούν στα 500 ευρώ μέσα στο 2023, δηλαδή θα είναι τριπλάσιοι σε σχέση με το 2021. Οπότε σε μεγάλη αβεβαιότητα δεν τίθεται μόνον το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων αλλά επίσης η πολιτική σταθερότητα των χωρών-μελών της Ε.Ε καθώς οι σημερινές προκλήσεις υπολογίζεται πως μπορεί να ξεπεράσουν την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του ’70.