THEPOWERGAME
Νικήτρια των εκλογών για την ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος και άρα η νέα πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, η Λιζ Τρας αναλαμβάνει την ηγεσία της χώρας σε μια περίοδο μια επικείμενη ύφεση θεωρείται σχεδόν τετελεσμένο γεγονός.
Η μέχρι σήμερα υπουργός Εξωτερικών της χώρας επικράτησε του Ρίσι Σούνακ στην εσωκομματική μάχη των Τόρις, λαμβάνοντας το 57,4% των ψήφων στο πλαίσιο της εσωκομματικής διαδικασίας που προηγήθηκε μέσα στο καλοκαίρι, και έτσι γίνεται η τρίτη γυναίκα πρωθυπουργός στο Ηνωμένο Βασίλειο, μετά τις Μάργκαρετ Θάτσερ και Τερέζα Μέι. Πιο συγκεκριμένα, η Λιζ Τρας έλαβε 81.326 ψήφους σε σύνολο περίπου 142.000 ψηφισάντων, ενώ ο Ρίσι Σούνακ 60.399.
Με τον πληθωρισμό στο υψηλό 40ετίας, τη στερλίνα να καταγράφει τον Αύγουστο τη μεγαλύτερη μηνιαία πτώση από το δημοψήφισμα του Brexit και την αύξηση του κόστους δανεισμού στις αγορές ομολόγων, η Λιζ Τρας αναμφίβολα θα έχει την οικονομία στην κορυφή της ατζέντας της. Σε αυτή τη φάση, οι πολίτες της χώρας και ιδιαίτερα οι συνταξιούχοι είναι αντιμέτωποι με μια πρωτόγνωρη αύξηση του κόστους διαβίωσης που ξεκίνησε με το Brexit και σήμερα έχει κλιμακωθεί λόγω της χειραγώγησης της προσφοράς φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Η ενεργειακή κρίση στη Βρετανία και την υπόλοιπη Ευρώπη ύστερα από την πρώτη διετία της πανδημίας της νόσου Covid-19 αντανακλούν τις σύνθετες προκλήσεις, που καλείται να διαχειριστεί η νέα κυβέρνηση της Ντάουνιγκ Στριτ δεδομένης επίσης της αλλαγής των ισορροπιών στις σχέσεις με το Κρεμλίνο ύστερα από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αλλά και με τις Βρυξέλλες μετά το Brexit, δηλαδή την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε.
I am honoured to be elected Leader of the Conservative Party.
Thank you for putting your trust in me to lead and deliver for our great country.
I will take bold action to get all of us through these tough times, grow our economy, and unleash the United Kingdom’s potential. pic.twitter.com/xCGGTJzjqb
— Liz Truss (@trussliz) September 5, 2022
Η πορεία της Λιζ Τρας και οι δεσμεύσεις
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η Τρας έχει ήδη υποσχεθεί τη λήψη άμεσων μέτρων για την ελάφρυνση των καταναλωτών και την υιοθέτηση συμπληρωματικού προϋπολογισμού με μειώσεις στη φορολογία έως και 30 δισ. στερλινών. Οικονομικοί αναλυτές τάσσονται υπέρ αυτής της χαλάρωσης της δημοσιονομικής πολιτικής προκειμένου να μετριαστούν οι επιπτώσεις από την ύφεση που προβλέπει η Τράπεζα της Αγγλίας και το Σίτι του Λονδίνου πριν τη λήξη του τρέχοντος έτους.
Όμως η Τρας δεν έχει αποσαφηνίσει πως θα εξασφαλίσει τους πόρους για τη στήριξη των νοικοκυριών καθώς έχει ταχθεί κατά της φορολόγησης των υπερκερδών που εξασφαλίζουν οι παραγωγοί ενέργειας, τα οποία εκτιμάται πως θα φθάσουν τα 170 δισ. στερλίνες μέσα στην επόμενη διετία. Και αυτό είναι ένα σημείο που φοβούνται οι αναλυτές και οι αγορές. Παράγοντες του κόμματος των Συντηρητικών, ακόμη και όσοι στήριξαν τη 47χρόνη Λιζ Τρας, φοβούνται την ίδια ώρα μήπως δεν θα είναι αρκετά τα μέτρα που εξετάζει η Τρας, προκειμένου να ανταπεξέλθουν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά στο αυξημένο κόστος διαβίωσης. Η ίδια δεν έχει δώσει λεπτομέρειες για τα σχέδια της σε ό,τι αφορά στη χρηματοδότηση του συμπληρωματικού προϋπολογισμού.
Η Τρας δεν έχει διστάσει να αναπροσαρμόσει τις πεποιθήσεις της στην αλλαγή πολιτικού τοπίου καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας της. Αρχικά ήταν υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην Ε.Ε ενώ μετά υποστήριξε το Brexit. Σε νεαρή ηλικία είχε καταδικάσει τις κυβερνήσεις της Μάργκαρετ Θάτσερ αλλά μετά εντάχθηκε στο κόμμα των Συντηρητικών.
Παραδέχτηκε πρόσφατα πως έκανε λάθος με το Brexit, ενώ δεν φαίνεται να ενοχλείται από συσχετισμούς με τη Θάτσερ που έχουν κάνουν πολιτικοί αναλυτές. Απόφοιτος του πανεπιστημίου της Οξφόρδης με πτυχίο στη Φιλοσοφία, τις Πολιτικές Επιστήμες και τα Οικονομικά, η Τρας εργάστηκε στη Shell, την Cable&Wirelessκαι έπειτα στο κέντρο ερευνών Reform. Πέρασε πρώτα από την τοπική αυτοδιοίκηση και έγινε υπουργός Παιδείας τον Σεπτέμβριο του 2012 με την κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον. «Οι γονείς μου ήταν ακτιβιστές της αριστερής παράταξης» είχε πει σε ένα από τα πρόσφατα τηλεοπτικά debate με τον αντίπαλο της, Ρίσι Σούνακ, όσο ήταν ακόμη υπουργός Εξωτερικών.
Οι σημερινές συνθήκες απαιτούν λεπτούς χειρισμούς από την Ντάουνιγκ Στριτκαι ένα εξισορροπητικό μείγμα μέτρων. Με μια άκρως χαλαρή δημοσιονομική πολιτική υπάρχουν αμφιβολίες για το εάν η Τράπεζα της Αγγλίας θα δαμάσει τον πληθωρισμό που ξεπέρασε το 10% τον Ιούλιο και αναμένεται να φθάσει το 13% ίσως και τον Οκτώβριο. Οικονομολόγοι του Σίτι του Λονδίνου διαβλέπουν αναρρίχηση του πληθωρισμού ακόμη και στο 18,6% στις αρχές του 2023 λόγω της εκτόξευσης των χονδρικών τιμών ενέργειας στα ύψη. Η άνοδος του πλαφόν στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος για τους καταναλωτές κατά 80% από τον Οκτώβριο θα εντείνει τις πιέσεις στην οικονομία, με τους επενδυτές να οδηγούν τον δείκτη εταιρειών μεσαίας κεφαλαιοποίησης FTSE 250 σε πτώση 5,5% τον Αύγουστο.
Η συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας μπορεί να υπερβεί το 2% το 2022/23, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Τράπεζας της Αγγλίας, που αναμένεται να αυξήσει τα επιτόκια στο 3% από το υφιστάμενο 1,75% προκειμένου να σταθεροποιηθούν οι τιμές. Η μεγάλη πτώση της στερλίνας αντικατοπτρίζει ακριβώς αυτούς τους φόβους, με απώλειες που έφθασαν τον Αύγουστο το 4,5% στα 1,16 δολάρια από τα 1,37 δολάρια στις αρχές του έτους.
Παρομοίως, οι τιμές των κρατικών και βαθμολογημένων εταιρικών ομολόγων της Βρετανίας κατέγραψαν τις μεγαλύτερες απώλειες στον σύνθετο δείκτη του Bloomberg, υπερβαίνοντας αυτές των αντίστοιχων τίτλων στη Γερμανία και τη Γαλλία.
Σε άρθρο των Financial Times, o Κβάσι Κβάρτενγκ, υπουργός επιχειρηματικότητας της Βρετανίας, εκφράζει την υποστήριξη του στην Τρας, τονίζοντας πως η αναλογία χρέους ως προς το ΑΕΠ της χώρας, η οποία κινείται στο 99,6%, είναι χαμηλότερη από κάθε άλλη χώρα των G7 εκτός της Γερμανίας. «Η Λιζ είναι δεσμευμένη σε ένα λιτοδίαιτο κράτος και μόλις υποχωρήσει το άμεσο σοκ στην οικονομία θα εργαστούμε για να μειώσουμε το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ», έγραψε ο Κβάρτενγκ στη βρετανική εφημερίδα.
Ο Μπόρις Τζόνσον συγχαίρει τη Λιζ Τρας
Η νεοεκλεγείσα πρωθυπουργός της Βρετανίας Λιζ Τρας έχει το «σωστό σχέδιο» για να αντιμετωπίσει την περιφερειακή ανισότητα, το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης και να συσπειρώσει το κυβερνών Συντηρητικό κόμμα, δήλωσε ο απερχόμενος ηγέτης Μπόρις Τζόνσον στο Twitter.
«Συγχαρητήρια στη @trussliz (Λιζ Τρας) για την αποφασιστική της νίκη», ανέφερε ο Τζόνσον.
«Τώρα είναι η ώρα όλοι οι Συντηρητικοί να την στηρίξουν 100%», πρόσθεσε ο ίδιος.
Ο Ρίσι Σουνάκ, που έχασε τη μάχη για την πρωθυπουργία της Βρετανίας, δήλωσε ότι το κόμμα πρέπει τώρα να συσπειρωθεί γύρω από την νικήτρια της διαδικασίας Λιζ Τρας.
«Τώρα είναι σωστό να συσπειρωθούμε γύρω από την νέα πρωθυπουργό Λιζ Τρας, καθώς εκείνη οδηγεί τη χώρα μέσα σε δύσκολες στιγμές», ανέφερε ο Σουνάκ στο Twitter.