Η παρατεταμένη καλοκαιρινή ξηρασία έχει καταστρέψει τις σοδειές στη νότια και δυτική Ευρώπη, με τις κυβερνήσεις να εφαρμόζουν μέτρα εξοικονόμησης στην άρδευση με δελτία και τους αγρότες να απελπίζονται βλέποντας τις αποδόσεις των καλλιεργειών τους να υποχωρούν, σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν, σε χαμηλά πενταετίας. Μάλιστα οι κλιματολόγοι προειδοποιούν πως η μεταβολή των κλιματικών συνθηκών στην Ευρώπη με παρατεταμένες ξηρασίες… ήρθε για να μείνει και πως οι γεωργικές πολιτικές θα πρέπει να αναθεωρηθούν.
Όπως συγκεκριμένα επεσήμανε έκθεση του ευρωπαϊκού Κοινού Ερευνητικού Κέντρου JRC (Joint Research Center) της Κομισιόν, η οποία δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο, οι αποδόσεις των καλοκαιρινών σοδειών στην ΕΕ ήταν σημαντικές μειωμένες και ειδικά εκείνες που αφορούν στο καλαμπόκι, τα ηλιοτρόπια και τη σόγια να πέφτουν κατά 8-9% κάτω από το μέσο όσο πενταετίας. Υποχώρηση σημείωσαν και οι αποδόσεις μαλακού και σκληρού σιταριού και κριθαριού.
Πηγή: JRC MARS Bulletin, Crop monitoring in Europe
Οι «εξαιρετικά θερμές και ξηρές συνθήκες» στο μεγαλύτερο μέρος των εδαφών της ΕΕ σημαίνει πως η παραγωγή στις βασικές καλλιέργειες θα είναι κάτω από τα συνηθισμένα επίπεδα, επισημαίνει η έκθεση. Εντοπίζει μάλιστα τις περιοχές κινδύνου στην Ισπανία, τη νότια Γαλλία, την κεντρική και βόρεια Ιταλία, την κεντρική Γερμανία, τη βόρεια Ρουμανία, την ανατολική Ουγγαρία και την -χτυπημένη ήδη από τον πόλεμο- δυτική και νότια Ουκρανία.
Όπως μάλιστα επεσήμανε στην πιο πρόσφατη έκθεσή του, το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ξηρασίας, ένα «σημαντικό τμήμα της Ευρώπης» είναι τώρα εκτεθειμένο σε υψηλούς κινδύνους ξηρασίας, με το 47% των εδαφών της ΕΕ να βρίσκεται στο «επίπεδο προειδοποίησης» και το 17% στο πιο σοβαρό «επίπεδο συναγερμού». Ελλείψει βροχοπτώσεων, οι αγρότες στο Βέλγιο βλέπουν τις καλλιέργειες πατάτες και φασολιών να «καταστρέφονται από τον ήλιο, ενώ στη Γαλλία η παραγωγή σιτηρών και άλλων σπαρτών αναμένεται να μειωθεί κατά 14%. Το αντίστοιχο ποσοστό στη Ρουμανία, μπορεί να φτάσει το 35%.
Η κατάσταση αυτή έρχεται να προστεθεί στην ήδη προβληματική εικόνα που έχει διαμορφωθεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία, απειλώντας με περαιτέρω εκτόξευση του πληθωρισμού στα βασικά αγαθά. Η ξηρασία επηρεάζει φυσικά και την κτηνοτροφία, με τους κτηνοτρόφους στην Ισπανία και τη Γαλλία να προειδοποιούν πως η αποξήρανση των βοσκοτοπιών βλάπτει την παραγωγή γάλακτος και γαλακτοκομικών.
Στη βόρεια Ιταλία, οι αγρότες στην περιοχή του ποταμού Πάδου προειδοποιούν ότι τα επίπεδα του ποταμού βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά, επηρεάζοντας τις καλλιέργειες ρυζιού και καλαμποκιού. Σύμφωνα με τον συνεταιρισμό Coldiretti, αναμένεται να χαθεί το 30% της φετινής σοδειάς από τους ορυζώνες, ενώ τα ιταλικά ΜΜΕ αναφέρουν σοβαρά προβλήματα στην παραγωγή φρούτων και λαχανικών. Στους δε αμπελώνες, η συγκομιδή ξεκίνησε φέτος εβδομάδες νωρίτερα, με την ελπίδα να σωθούν οι σοδειές και να μην επηρεαστεί, όσο αναμένεται, η οινοπαραγωγή.
Τον Ιούλιο, η Ιταλία εφάρμοσε μέτρα ελέγχου της άρδευσης μέσω δελτίων και η Ουγγαρία διένειμε πόρους προκειμένου να καλυφθεί το κόστος ποτίσματος και ζωοτροφών.
Όμως οι αγρότες είναι ανήσυχοι. Στην ισπανική Γαλικία, η κτηνοτρόφος Βιδάλ αναφέρει στο Politico πως οι κτηνοτρόφοι της περιοχής της χρειάστηκε να αξιοποιήσουν ήδη αποθέματα από τις ζωοτροφές που φυλάνε για το χειμώνα, ενώ άλλοι αποφάσισαν να πουλήσουν τα κοπάδια τους και να κλείσουν τις φάρμες τους. Στην περιοχή της Ρώμης στην Ιταλία, ο 74χρονος γεωργός και κτηνοτρόφος Αντόνιο Ονοράτι λέει πως πλέον οι πιο ζεστοί χειμώνες και οι άτακτες βροχοπτώσεις κάνουν τα φρούτα να ωριμάζουν πρόωρα, καταστρέφουν τα δέντρα και κάνουν όλο και πιο δύσκολο τον έλεγχο των παρασίτων.
Ανησυχεί επίσης ότι η λειψυδρία θα επιδράσει δυσανάλογα στους μικρούς παραγωγούς, οδηγώντας εκείνους που χαράζουν την πολιτική να καλύψουν πρώτα τις ανάγκες των μεγάλων καλλιεργειών σε σιτηρά, κρασί, ντομάτες και ρύζι του ιταλικού Βορρά.
Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής
Όπως προειδοποιεί η Σαμάνθα Μπέργκες, αναπληρώτρια διευθύντρια στην Ευρωπαϊκή υπηρεσία για την Κλιματική Αλλαγή Copernicus, η ξηρασία και η λειψυδρία θα γίνουν όλο και πιο συχνές και έντονες στην ευρωπαϊκή ήπεριο μέσα στα επόμενα χρόνια, αλλά δεν υπάρξει μεγαλύτερος έλεγχος στις εκπομπές ρύπων που επιδρούν στην κλιματική αλλαγή. Το Διακυβερνητικό Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) του ΟΗΕ έχει ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου από τον Φεβρουάριο πως η ΕΕ δεν είναι προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει ακραίες καιρικές συνθήκες.
