Η ενσωμάτωση μεταρρύθμισης για τη διαχείριση αποβλήτων της Ιταλίας σε πακέτο στήριξης 26 δισ. ευρώ ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που το Κίνημα των Πέντε Αστέρων μποϊκόταρε την ψήφο εμπιστοσύνης στον κυβερνητικό συνασπισμό του Μάριο Ντράγκι, πυροδοτώντας την παραίτηση του τεχνοκράτη και δημοφιλή πρωθυπουργού.
Πηγές του ιταλικού Τύπου είχαν επίσης κάνει λόγο για τη βαθιά δυσαρέσκεια του Ντράγκι ύστερα από τη στήριξη της Λέγκας σε απεργία οδηγών ταξί, οι οποίοι αντιδρούσαν σε νομοθετική μεταρρύθμιση για την απελευθέρωση της αγοράς. Ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας(ΕΚΤ) φαίνεται πως συναντούσε τακτικά εμπόδια στην προώθηση μεταρρυθμίσεων όπως ήταν η αναβάθμιση των συστημάτων κτηματολογίου για την αύξηση των φορολογικών εσόδων ή η θεσμοθέτηση δημοπρασιών στην παραχώρηση χρήσης των παραλιών της Ιταλίας.
Οι μεταρρυθμίσεις βρίσκονταν στο επίκεντρο της ατζέντας του Μάριο Ντράγκι από τον Φεβρουάριο του 2021, όταν ανέλαβε την πρωθυπουργία της Ιταλίας σε έναν κυβερνητικό συνασπισμό με το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, η Λέγκα, η Φόρτσα Ιτάλια. Έκτοτε, όμως, προκαλούνταν τριβές. Οι μεταρρυθμίσεις, ωστόσο αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για να αποκτήσει η Ιταλία πρόσβαση στα 200 δισ. ευρώ που της αναλογούν από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε, συνολικού ύψους 800 δισ. ευρώ. Ανεξάρτητα από τις ισορροπίες ή ανισορροπίες στο εσωτερικό της χώρας, εάν η Ρώμη δεν φανεί συνεπής με τις δεσμεύσεις τότε ενδεχομένως να χάσει πρόσβαση στα πολύτιμα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης.
«Κομβικές προθεσμίες» σε μια χώρα με πρόωρες εκλογές
Οπότε οι πρόωρες εκλογές της 25ης Σεπτεμβρίου, οι οποίες κρίθηκαν αναπόφευκτες, ύστερα από την παραίτηση του Μάριο Ντράγκι από την πρωθυπουργία, παρά τη μεγάλη αποδοχή της κοινής γνώμης, θέτουν υπό αμφισβήτηση τον επόμενο προϋπολογισμό και τους στόχους του Ταμείου Ανάκαμψης. «Υπάρχουν κομβικές προθεσμίες» προειδοποίησε ο πρόεδρος της Ιταλίας, Σέρτζιο Ματαρέλα. «Παρά τους τόνους που επικρατούν σε μια προεκλογική εκστρατεία, ελπίζω καθένας να δώσει την εποικοδομητική συνεισφορά του», πρόσθεσε ο Ματαρέλα.
Μολονότι ο Ντράγκι θα παραμείνει υπηρεσιακός πρωθυπουργός μέχρι τις εκλογές, επικρατεί μεγάλη ανασφάλεια για το εάν η νέα κυβέρνηση θα υλοποιήσει χωρίς προστριβές και καθυστερήσεις το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. «Ο Ντράγκι είχε αναλάβει έναν βασικό ρόλο» εξηγεί στους FinancialTimes ο Λουντοβίκο Σάπιο, αρμόδιος για την ευρωπαϊκή οικονομία στην BarclaysBank. «Με την πρόωρη αποχώρησή του βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά» πρόσθεσε ο ίδιος, υπογραμμίζοντας πως το μέλλον είναι εξαιρετικά αβέβαιο για την οικονομία της Ιταλίας, την 3η μεγαλύτερη της Ευρωζώνης.
Ανάγκη για συνοχή στην Ευρώπη
Σήμερα, οι φόβοι για την πορεία της ιταλικής οικονομίας, της οποίας το χρέος κινείται στο 151% του ΑΕΠ, δεν είναι αβάσιμοι. Η Τζόρτζια Μελόνι, επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος Αδέλφια της Ιταλίας που προηγείται στις δημοσκοπήσεις, δήλωσε πρόσφατα στην εφημερίδα La Stampa πως τα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης δεν κατευθύνονται σε τομείς της ιταλικής οικονομίας όπου η χώρα έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Τα κράτη-μέλη της ΕΕ υπέβαλαν σχέδια για την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο θα χρηματοδοτείται και από την έκδοση κοινών-ομολόγων της Ε.Ε. Στη συνέχεια ορίζονται ορόσημα και στόχοι που συνδέονται με μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις σε τομείς όπως η ενέργεια, η ηλεκτροκίνηση, η φορολογία, η διαχείριση αποβλήτων ή οι δημόσιες συγκοινωνίες.
Μια απόκλιση της Ιταλίας από τους αρχικούς στόχους θα επανάφερε επί τάπητος τους προβληματισμούς των δημοσιονομικά συντηρητικών χωρών-μελών της Ε.Ε, κυρίως όσων βρίσκονται στον ευρωπαϊκό Βορά, για την κοινή έκδοση ομολόγων. Και μια τέτοια προοπτική θα ήταν δυσάρεστη σε μια περίοδο που η ενότητα της Ευρώπης είναι μείζονος σημασίας για να ξεπεράσει την ενεργειακή κρίση και να εκμεταλλευτεί η Ε.Ε τις ευκαιρίες που ανοίγονται από το Ταμείο Ανάκαμψης σε μια αμφίρροπη συγκυρία.
