Ενώπιον του γγ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, η Ρωσία, η Ουκρανία και η Τουρκία υπέγραψαν προ ολίγου τη συμφωνία που πρότεινε ο Οργανισμός, προκειμένου να ξαναρχίσουν οι εξαγωγές σιτηρών από τα πολιορκημένα ουκρανικά λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα.
The agreement signed today by Ukraine, the Russian Federation & Türkiye under UN auspices opens a path for commercial food exports from Ukraine in the Black Sea.
It will help avoid a food shortage catastrophe for millions worldwide.
It is a beacon of hope, possibility & relief.
— António Guterres (@antonioguterres) July 22, 2022
Tahıl ve Gıda Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Güvenli Taşınması Girişimi İmza Törenihttps://t.co/7Ch5PJx2SA
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) July 22, 2022
Νωρίτερα, ένα μέλος της ουκρανικής αντιπροσωπείας ανέφερε ότι οι εξαγωγές μπορεί να ξαναρχίσουν από τρία λιμάνια, αυτά της Οδησσού, του Πιβντένι και του Τσορνομόρσκ. «Ελπίζουμε ότι στο μέλλον θα μπορέσουμε να επεκτείνουμε» τις παραδόσεις και από άλλα λιμάνια, είπε στους δημοσιογράφους ο Ουκρανός βουλευτής Ρουστέμ Ουμέροφ.
Σύμφωνα με αυτήν την πηγή, την ασφάλεια των νηοπομπών θα αναλάβει μια ομάδα επιτήρησης του ΟΗΕ που θα εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη. Τα ρωσικά πλοία δεν θα έχουν το δικαίωμα να μπαίνουν στα ουκρανικά χωρικά ύδατα. «Δεν τους έχουμε εμπιστοσύνη, ακόμη και αν υπογράψουν συμφωνία με τον ΟΗΕ», πρόσθεσε.
Σχεδόν 25 εκατομμύρια τόνοι δημητριακών και σιτηρών παραμένουν μπλοκαρισμένοι στα ουκρανικά λιμάνια.
Τι προβλέπει η συμφωνία
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των Financial Times και άλλων διεθνών Μέσων, βάσει του σχεδίου που έχει καταληχθεί, τα πλοία που μεταφέρουν ουκρανικά σιτηρά και προέρχονται από ουκρανικά λιμάνια ή κατευθύνονται προς αυτά, θα περνούν από συγκεκριμένα σημεία ελέγχου στην Τουρκία, έτσι ώστε να διαπιστώνεται ότι δεν μεταφέρουν όπλα – κάτι που η Μόσχα θεωρεί πιθανό να γίνει.
Όσον αφορά τη δημιουργία ασφαλών διαδρόμων ανάμεσα στις θαλάσσιες νάρκες που έχουν τοποθετηθεί γύρω από τα λιμάνια, στο πλαίσιο του πολέμου που ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου και συμπληρώνει πέντε μήνες, είναι μια διαδικασία η οποία, όπως προβλέπεται, θα ανατεθεί σε τρίτη χώρα, μη μέλος του ΝΑΤΟ, η οποία θα διαθέτει την εμπιστοσύνη όλων των εμπλεκόμενων πλευρών.
Σε όλη τη διαδικασία, βασικό μέλημα του Κιέβου – πέρα από την επανάληψη των εξαγωγών – ήταν να αποκλείσει κάθε ενδεχόμενο προσέγγισης των Ρώσων στα λιμάνια που παραμένουν υπό ουκρανικό έλεγχο. Κι αυτό διότι ο Ζελένσκι και το επιτελείο του θεωρούσαν πως το Κρεμλίνο θα αξιοποιήσει τους ελέγχους ως πρόφαση για να φτάσει εκεί που δεν τα έχει καταφέρει ως σήμερα.
Τα ανταλλάγματα προς τη Ρωσία
Η Μόσχα, από την πλευρά της, θέλει να είναι απολύτως βέβαιη ότι τα ανταλλάγματα που της έχουν υποσχεθεί ΗΠΑ και ΕΕ θα της δοθούν. Το βασικό είναι ότι θα της δοθεί η δυνατότητα να εξάγει ελεύθερα τα δικά της σιτηρά, όπως και τα λιπάσματα, που αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό μέρος των εμπορικών της συναλλαγών – ενώ είναι απολύτως απαραίτητα για δεκάδες χώρες στον πλανήτη.
Η Ουάσινγκτον χαιρετίζει τη συμφωνία
Οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρέτισαν απόψε τη συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για την εξαγωγή σιτηρών, η οποία θα υπογραφεί την Παρασκευή στην Κωνσταντινούπολη και προέτρεψαν τη Μόσχα να την εφαρμόσει.
«Χαιρετίζουμε την ανακοίνωση αυτής της κατ’ αρχήν συμφωνίας, όμως αυτό που μας ενδιαφέρει τώρα είναι να την εφαρμόσει η Ρωσία και να φτάσουν τα ουκρανικά σιτηρά στις παγκόσμιες αγορές», είπε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νεντ Πράις.
«Εν πρώτοις, δεν θα έπρεπε να βρεθούμε ποτέ σε αυτήν την κατάσταση. Ήταν μια σκόπιμη απόφαση της Ρωσίας να χρησιμοποιήσει τα τρόφιμα ως όπλο», πρόσθεσε.
Ο Πράις χαιρέτισε κυρίως τις προσπάθειες που κατέβαλαν ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες και η Τουρκία, η οποία έχει συγκρουστεί με τις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια στο θέμα της Συρίας και για την αγορά όπλων από τη Ρωσία.
Ο εκπρόσωπος της αμερικανικής διπλωματίας είπε ότι η Ουάσινγκτον έχει ενημερωθεί για τις λεπτομέρειες της συμφωνίας. Με βάση αυτή τη συμφωνία, περίπου 20 εκατομμύρια τόνοι ουκρανικών σιτηρών θα εξαχθούν μέσω της Μαύρης Θάλασσας, κυρίως από το λιμάνι της Οδησσού, ενώ θα διευκολυνθούν και οι εξαγωγές σιτηρών και λιπασμάτων της Ρωσίας.
Νωρίτερα, η τουρκική προεδρία ανακοίνωσε ότι η συμφωνία θα υπογραφεί το μεσημέρι στην Κωνσταντινούπολη, παρουσία του Γκουτέρες και του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ουκρανίας ωστόσο, όταν του ζητήθηκε ένα σχόλιο από το πρακτορείο Reuters απάντησε ότι «συνομιλίες, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, για το ξεμπλοκάρισμα των ουκρανικών σιτηρών, σχεδιάζεται να διεξαχθούν την Παρασκευή στην Τουρκία».
Ουκρανία: Στρατιωτική απάντηση εάν η Ρωσία παραβιάσει τη συμφωνία
Πρέπει ωστόσο, να σημειωθεί πως ο σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου Μιχαήλο Ποντολιάκ δήλωσε λίγο πριν πέσουν οι υπογραφές πως οι όποιες «προκλήσεις» εκ μέρους της Ρωσίας σε σχέση με τη συμφωνία θα αντιμετωπισθούν στρατιωτικά.
«Η Ουκρανία δεν θα υπογράψει κανένα έγγραφο με την Ρωσία. Θα υπογράψουμε συμφωνία με την Τουρκία και με τα Ηνωμένα Έθνη και θα αναλάβουμε τις υποχρεώσεις μας έναντι τους. Η Ρωσία θα υπογράψει μια αντίστοιχη συμφωνία με την Τουρκία και τα Ηνωμένα Έθνη», έγραψε ο Ποντολιάκ σε ανάρτηση του στο Twitter πριν την αναμενόμενη τελετή υπογραφής συμφωνίας στην Κωνσταντινούπολη.
«Δεν θα υπάρχει συνοδεία των μεταφορικών πλοίων από ρωσικά πλοία και παρουσία Ρώσων αντιπροσώπων στα λιμάνια μας. Σε περίπτωση προκλήσεων, θα υπάρξει άμεση στρατιωτική απάντηση.
«Όλες οι επιθεωρήσεις των εμπορικών πλοίων θα πραγματοποιούνται από κοινά κλιμάκια στα χωρικά ύδατα της Τουρκίας εφόσον παραστεί ανάγκη», διευκρίνισε.
