THEPOWERGAME
Θα αποτελέσει ο πόλεμος στην Ουκρανία κινητήριο μοχλό για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας; Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το Φεβρουάριο, τα κράτη-μέλη της ΕΕ αύξησαν τις αμυντικές δαπάνες κατά περίπου 200 δισ. ευρώ, γεγονός που έρχεται -σύμφωνα με ανθρώπους στη βιομηχανία- να αντισταθμίσει χρόνια υποχρηματοδότησης, όπως τα χαρακτηρίζουν.
Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Ερευνητικού Ινστιτούτου της Στοκχόλμης για την Ειρήνη SIPRΙ, ανάμεσα στο 1999 και το 2021, οι συνδυαστικές αμυντικές δαπάνες των κρατών-μελών της ΕΕ αυξήθηκαν κατά 20%, σε σχέση με 66% στις ΗΠΑ, 292% στη Ρωσία (!) και 592% (!) στην Κίνα.
Ενδεικτική του νέου κλίματος είναι η προ ημερών ανακοίνωση της Κομισιόν πως θα παράσχει για πρώτη φορά χρηματοδότηση για την κοινή προμήθεια όπλων από τα κράτη-μέλη, ώστε να βοηθήσει τους στρατούς τους να ανανεώσουν και να βελτιώσουν τον στρατιωτικό εξοπλισμό ως απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Πρόταση που αναμένεται να παράσχει κίνητρα σε κοινοπραξίες τουλάχιστον τριών κρατών-μελών να αγοράσουν όπλα. Σύμφωνα με τους ειδικούς του χώρου, στόχοι της ΕΕ είναι να ανανεώσει τα πεπαλαιωμένα αποθέματα όπλων και να αναπτύξει νέες δυνατότητες, αξιοποιώντας και τη συνεργασία μεταξύ ευρωπαϊκών εταιρειών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το αντιαρματικό όπλο νέας-γενιάς NLAW, σχεδιασμένο από τη σουηδική Saab και συναρμολογημένο από τη βρετανική θυγατρική της γαλλικής Thales. Το συγκεκριμένο αντιαρματικό όπλο στάλθηκε κατά χιλιάδες στο ουκρανικό μέτωπο.
Βασικό πρόβλημα στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία ο κατακερματισμός, ενώ πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν πως η «ευκαιρία» της Ουκρανίας για τα οπλικά συστήματα θα μονοπωληθεί σε μεγάλο βαθμό από τις συμφωνίες με κραταιές αμερικανικές αμυντικές βιομηχανίες. Τον Μάρτιο, ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υιοθέτησε την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Πυξίδα για ισχυρότερη ασφάλεια και άμυνα, που πρότεινε την αύξηση των επενδύσεων στη άμυνα και την ταχύτερη κινητοποίηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας, ο οποίος δημιουργήθηκε το 2004 αλλά ως τώρα είχε μικρή επίδραση σε θέματα εθνικών στρατηγικών, τώρα φέρεται να αναλαμβάνει περισσότερες πρωτοβουλίες, ενώ το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας έχει στόχο τη στήριξη, με 1,2 δισ. ευρώ, 61 έργων βιομηχανικής συνεργασίας στην άμυνα. Μεταξύ των στόχων είναι και το νέο τανκ MGCS, το οποίο έχει στόχο να αντικαταστήσει τα γερμανικά Leopard και τα γαλλικά Leclerc.
Ο κατακερματισμός
Ενδεικτικό του κατακερματισμού του κλάδου στην ΕΕ είναι πως το 2020, μόλις το 11% των ευρωπαϊκών αμυντικών προϋπολογισμών διοχετευόταν σε συνεργατικά ευρωπαϊκά πρότζεκτ, ποσοστό αρκετά χαμηλότερο από τον στόχο του 35% που είχε θέσει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας. Παρόμοια είναι η εικόνα στον τομέα αμυντικής έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης.
Έτσι αντίστοιχα το 2020, μόλις το 6% των προϋπολογισμών διοχετευόταν σε έργα συνεργασίας σε αυτό τον τομέα, το χαμηλότερο ποσοστό από το 2005 και σημαντικά υποδεέστερο από τον στόχο του 20%. Οι ευρωπαϊκοί στρατοί χρησιμοποιούν 17 διαφορετικά άρματα μάχης (σε σχέση με έναν τύπο στις ΗΠΑ), σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν από το 2017 που επικαλούνται οι Financial Times. Επίσης οι ευρωπαϊκοί στρατοί κατέχουν 29 διαφορετικές ναυτικές φρεγάτες σε σχέση με μόλις τέσσερις διαφορετικούς τύπους στις ΗΠΑ.
Αυτή τη στιγμή, η μεγαλύτερη συνεργασία παρατηρείται στον τομέα των αεροσκαφών νέας γενιάς, με δύο διαφορετικά πρότζεκτ να τρέχουν: Το Tempest της Βρετανίας με τη Σουηδία και την Ιταλία και το Future Combat Air System μεταξύ Γαλλίας, Γερμανίας και Ισπανίας.
Η τελευταία περίπτωση έδειξε και πόσο δύσκολη είναι η συνεργασία, με τις διαφωνίες μεταξύ της Airbus και της Dassault να είναι συνεχείς, σε θέματα που αφορούν από τον διαμοιρασμό της τεχνολογίας ως την πρωτοκαθεδρία σε διάφορα στάδια ανάπτυξης του προγράμματος.
Το Σύστημα Όπλου Επόμενης Γενιάς (NGWS) θα αποτελείται από τηλεχειριζόμενα μεταφορικά οχήματα (drones) καθώς και ένα Μαχητικό Νέας Γενιάς (NGF), μαχητικό έκτης γενιάς, το οποίο το διάστημα 2035-2040 θα αντικαταστήσει τα Ráfale της Γαλλίας, τα Typhoon της Γερμανίας και τα EF- 18 Hornets της Ισπανίας.
«Χρειάζεται να ξοδέψουμε περισσότερα και με καλύτερο τρόπο (για την άμυνα), σχολιάζει ο Αλεσάντρο Προφιούμο, πρόεδρος της ASD, της εμπορικής ένωσης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και διευθύνων σύμβουλος της ιταλικής εταιρείας Leonardo. Όπως αναφέρει, για να γίνει αυτό θα χρειαστεί στενότερος συντονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο στο θέμα των προμηθειών όπλων.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αλλάξει πάντως και το επενδυτικό κλίμα, «απενοχοποιώντας» σε κάποιο βαθμό την πολεμική βιομηχανία. Ειδικότερα στην Ευρώπη, δείχνει να επαναπροσανατολίζεται η τάση των «κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων», που επίτασσε την αποφυγή επενδύσεων σε πολεμικό εξοπλισμό.
Για παράδειγμα, η σουηδική τράπεζα SEB, πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, είχε θέσει ζήτημα μη επενδύσεων σε οποιαδήποτε εταιρεία, η οποία αντλεί άνω του 5% των εσόδων της από την «ανάπτυξη, παραγωγή και υποστήριξη όπλων που αποτελούν εξοπλισμό μάχης ή συγκεκριμένο άλλο στρατιωτικό εξοπλισμό».
Την άνοιξη έκανε στροφή στην επενδυτική της πολιτική, επιτρέποντας πλέον τις επενδύσεις στον αμυντικό τομέα.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
