Ακόμη και πριν κλείσει την παροχή φυσικού αερίου προς τον αγωγό Nord Stream η ρωσική Gazprom (για εργασίες συντήρησης και μένει να φανεί αν αυτό θα μεταβληθεί σε μόνιμη κατάσταση, μετά τις 22 Ιουλίου), η Μόσχα είχε ήδη τερματίσει την παροχή αερίου προς μία πληθώρα εταιρειών σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσα σε αυτές και στην Ελλάδα (ΔΕΠΑ, Μυτιληναίος και Prometheus Gas), αναφέρει έρευνα της βελγικής δεξαμενής σκέψης Bruegel. Το αποτέλεσμα είναι, όπως επισημαίνει, το μερίδιο του ρωσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά να έχει ήδη υποχωρήσει από πάνω από 40% το 2021, σε μόλις 20% τον Ιούνιο του ’22.
Καθώς μάλιστα η Gazprom έχει ήδη σπάσει πολλά μακροπρόθεσμα συμβόλαια με Ευρωπαίους εταίρους της, γράφει η ανάλυση του Bruegel και γι’ αυτό, θεωρείται υψηλός ο κίνδυνος η Ρωσία να κόψει τελείως την παροχή προς την Ευρώπη αν θεωρήσει πως αυτό είναι στρατηγικά επωφελές. Ως αποτέλεσμα αυτού, θεωρεί πως στο ενδεχόμενο κλείσιμο της στρόφιγγας του ρωσικού φυσικού αερίου, η ΕΕ θα πρέπει συνολικά να περιορίσει τη ζήτηση κατά περίπου 15%, με διακυμάνσεις σε διαφορετικές περιοχές της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Bruegel, η Ρωσία έχει τερματίσει μακροπρόθεσμο συμβόλαιο με την Ελλάδα (V/0 Soyuzgazexport, DEPA Public Gas Corporation, PrometheusGas SA και Mytilineos SA) που ανερχόταν σε 35 τετραβατώρες, ενώ τα μοναδικά δύο μεγαλύτερα συμβόλαια που έσπασε ήταν με την Πολωνία (Polskie Gornictwo Naftowe i; Gazownictwo (PGNiG) για 98 τετραβατώρες και με την Ολλανδία και την GazTerra (Gasunie) για 39 τετραβατώρες. Επίσης είχε διακόψει -στις 7 Ιουλίου- την παροχή προς τη Βουλγαρία (Bulgarian Energy Holding EAD) για 28 τετραβατώρες, στη Δανία Ørsted (DONG Naturgaz A/S) για 27 τετραβατώρες και στην Φινλανδία – Fortum (Neste), Gasum- για 25 τετραβατώρες.
Στη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Τσεχία, τη Σλοβακία και την Αυστρία έχει περιορίσει την παροχή. Και συγκεκριμένα στις εταιρείες Uniper Global Commodities, SE, WIEH GmbH, WINGAS GmbH, WIEE, Wintershall Dea, VNG AG, Shell Energy Europe Ltd για τη Γερμανία, που αφορούν μακροπρόθεσμα συμβόλαια συνολικά 369 τετραβατώρων. Για την Ιταλία, έχει μειώσει την στρόφιγγα προς τις εταιρείες ENI S.p.A, Gazprom Italia, Sinergie Italiane S.r.l., Axpo Solutions AG και Vivigas S.p.A. -συνολικά 280 μεγαβατώρες. Και στη Γαλλία, προς τη Gaz de France και τη GDF Suez για 117 τετραβατώρες. Ενώ περιορισμοί στην παροχή καταγράφονται και στην Τσεχία προς τις RWE Supply & Trading CZ a.s, Transgas και Net4Gas για 88 τετραβατώρες, στη Σλοβακία στην Slovenský plynárenský priemysel s.a.για 84 τετραβατώρες και στην αυστριακή OMV AG (συνολικά 67 τετραβατώρες).
Η έκθεση αναφέρει πως δεν είναι γνωστή η τρέχουσα κατάσταση των συμβολαίων προς την Ουγγαρία, τη Σερβία, τη Ρουμανία, την Κροατία, τη Σλοβενία, τη Βόρεια Μακεδονία και την Βοσνία. Όπως επισημαίνεται, το συνολικό έλλειμμα κατά 300 τετραβατώρες το πρώτο εξάμηνο του 2022, σε σχέση με το 2021, που προκάλεσαν αυτές οι παρεμβάσεις, έχει μέρι στιγμής αναπληρωθεί μερικώς από 240 τετραβατώρες επιπλέον εισαγωγών σε υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG).
Με βάση αυτά τα δεδομένα και έναν αυξημένο κίνδυνο ενεργειακού μπλακ άουτ από τη Ρωσία μέσα στο επόμενο διάστημα, η βελγική δεξαμενή σκέψης πραγματοποιεί προβολές αναφορικά με την προβλεπόμενη εξέλιξη των αποθεμάτων φυσικού αερίου ανά μήνα και ως το Μάιο του 2023, με δεδομένη μία διακοπή του ρωσικού αερίου (στο παρακάτω διάγραμμα οι προβλέψεις όσον αφορά την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, την Κροατία, την Ουγγαρία και τη Σερβία) και αν δεν μειωθεί η ζήτηση από τους καταναλωτές, όπως συνιστά η έκθεση.
Επισημαίνει πάντως, πως οι τερματικοί σταθμοί LNG της Ελλάδας και της Κροατίας αποτελούν βασικά σημεία εισόδου στην ευρωπαϊκή αγορά και πως οι εισαγωγές αζέρικου φυσικού αερίου μέσω της Ελλάδας μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση και για τη Βουλγαρία, αλλά και πως σημαντικό ρόλο παίζει και ο Διασυνδετήριος Αγωγός Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB).
Θα κλείσει όμως η Ρωσία ολοκληρωτικά τη στρόφιγγα στις 21 Ιουλίου;
Σύμφωνα με στοιχεία που προέρχονται από το ICIS (Independent Commodity Intelligence Services), σε αντίθεση με άλλες χρονιές, όταν η Gazprom πραγματοποιούσε εργασίες συντήρησης στον αγωγό Nordstream, φρόντιζε να αναπληρώνει την παροχή μέσω διαφορετικών δικτύων και συγκεκριμένα μέσω Πολωνίας, Ουκρανίας και Βουλγαρίας, όπως δείχνει και το σχετικό γράφημα που μεταφέρει στοιχεία από το 2018.
Πηγή: ICIS
Με βάση τις ίδιες πληροφορίες, φέτος η Gazprom δεν προγραμμάτισε επιπλέον ροές σε καμία από τις πρότερες εναλλακτικές οδούς, γεγονός που ενισχύει για τους αναλυτές το σενάριο ενός ολικού κλεισίματος της στρόφιγγας μετά το πέρας των εργασιών στο Nordstream, που ολοκληρώνονται στις 21 Ιουλίου.
