THEPOWERGAME
Θεωρητικά ο νέος μηχανισμός που σχεδιάζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα έχει σκοπό να αποφευχθεί μια μεγαλύτερη απόκλιση του κόστους δανεισμού ανάμεσα στα κράτη-μέλη της ευρωζώνης με υψηλό και χαμηλό δημόσιο χρέος. Έχοντας ήδη τερματίσει τις νέες τοποθετήσεις σε κρατικά ομόλογα της ευρωζώνης, η ΕΚΤ εικάζεται πως θα διοχετεύει τα κεφάλαια από τίτλους που έχουν λήξει, σε τίτλους των κρατών-μελών που είναι πιο ευάλωτοι σε μια ανησυχητική αύξηση των αποδόσεών τους. Με το χαρτοφυλάκιο ομολόγων της ΕΚΤ από το έκτακτο πρόγραμμα ΡΕΡΡ να κινείται περίπου στα 1,7 τρισ. ευρώ, εκτιμάται πως υπάρχει δυνατότητα επανεπένδυσης περίπου 17 δισ. ευρώ τον μήνα, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg.
Κατά πόσο, όμως, το δημόσιο χρέος ενός κράτους-μέλους είναι εκτεθειμένο σε μια αντίξοη συγκυρία, όπως είναι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ή παραμένει έρμαιο μιας μη βιώσιμης δημοσιονομικής πολιτικής, παραμένει καίριο ζήτημα. Είναι μια γκρίζα ζώνη με πολιτικές παγίδες, εάν ληφθεί υπόψη το χάσμα ανάμεσα στην αμετακίνητη θέση του Βερολίνου για αυστηρότητα στη διαχείριση των δημοσίων δαπανών και την περαιτέρω αύξηση του δημοσίου χρέους π.χ. της Ιταλίας μετά την πανδημική κρίση. Τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν το τοπίο, προκειμένου να μην βρεθούν ξανά στο επίκεντρο μιας αντιπαλότητας μεταξύ κυβερνήσεων και συνάμα, να διατηρήσουν όσο το δυνατό πιο ομαλές τις συνθήκες χρηματοδότησης.
Ένα δείγμα της σταθερής δημοσιονομικής ατζέντας της Γερμανίας δόθηκε στα τέλη της περασμένης εβδομάδας. Ο υπουργός Οικονομικών της χώρας, Κρίστιαν Λίντνερ, δήλωσε πως ο συνταγματικός κανόνας του «φρένου» στο δημόσιο χρέος, ο οποίος ορίζει στο 0,35% και όχι παραπάνω τον ετήσιο δανεισμό, θα επανέλθει σε ισχύ το 2023 αφού ανεστάλη κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ο Γερμανός αξιωματούχος είπε πως το προσχέδιο του εθνικού προϋπολογισμού για το 2023 αφαιρεί τον κίνδυνο της «δημοσιονομικής κυριαρχίας» – δηλαδή όταν η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας συμβιβάζεται από το υψηλό κόστος εξυπηρέτησης του χρέους των κυβερνήσεων. Παρότρυνε επίσης την ΕΚΤ να δαμάσει τον πληθωρισμό καθώς είναι ευθύνη της.
Μηχανισμός της ΕΚΤ με πιθανή συνδρομή της Κομισιόν
Με τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη να έχει σκαρφαλώσει στο 8,6% τον Ιούνιο, η ΕΚΤ αναμένεται να κινηθεί τολμηρά στην αύξηση των επιτοκίων. Αλλά ζητούμενο είναι να βρίσκεται η ΕΚΤ σε ετοιμότητα για παν ενδεχόμενο σε μια συγκυρία που το spread ανάμεσα στα 10ετή γερμανικά και ιταλικά ομόλογα κινείται στο 2% αντί του 1,20% έναν χρόνο πριν.
Το διοικητικό συμβούλιο εκτιμάται πως συζήτησε τον νέο μηχανισμό αυτήν την εβδομάδα στη Φρανκφούρτη, με την προοπτική να δώσει στη δημοσιότητα περισσότερες λεπτομέρειες μετά τη συνεδρίαση της 21ης Ιουλίου. Αναλυτές της αγοράς πιθανολογούν πως τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης θα πρέπει να πληρούν ορισμένα δημοσιονομικά κριτήρια για να μπορεί η ΕΚΤ να αγοράζει περισσότερα από τα ομόλογα τους, με ισχυρό το ενδεχόμενο να ζητηθεί από την Κομισιόν να διασφαλίσει πως ικανοποιούνται οι προϋποθέσεις, αναφέρουν οι Financial Times.
Σε κάθε περίπτωση, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η μείωση των ροών φυσικού αερίου από τη Ρωσία θέτουν την Ευρώπη αντιμέτωπη με μια μεγάλη άνοδο του κόστους διαβίωσης που ανατρέπει τα σχέδια των κυβερνήσεων. Αφενός το spread ανάμεσα στις αποδόσεις των 10ετών γερμανικών και ιταλικών ομολόγων απέχει από το σχεδόν 5% που ίσχυε το 2012, εν μέσω της κρίσης δημοσίου χρέους. Αφετέρου το δημόσιο χρέος της Ιταλίας βρίσκεται σήμερα στο 150% του ΑΕΠ αντί του 126,5% που ίσχυε το 2012. Αν μάλιστα επαληθευτεί η εκτίμηση της Berenberg Bank πως η Ε.Ε πιθανότητα να πορεύεται σε ύφεση το φθινόπωρο λόγω της αλματώδους αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου, προσθέτοντας ένα επιπλέον κόστος της τάξεως των 220 δισ. ευρώ το επόμενο 12μήνο, οι δημοσιονομικές πιέσεις των χωρών-μελών θα κλιμακωθούν λόγω αυξημένων δαπανών και επιβράδυνσης ή πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας.