THEPOWERGAME
Νευρικότητα προδίδουν οι κινήσεις που πραγματοποιεί στο πεδίο η Άγκυρα, αλλά και το ανθελληνικό ντελίριο των τελευταίων ημερών στο οποίο πρωτοστατεί ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στην ελληνική πλευρά επικρατεί ψυχραιμία αλλά και η εκτίμηση ότι υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας που δεν θα επιτρέψουν στην κατάσταση να εκτροχιαστεί.
Σύμφωνα με τη γερμανική Die Zeit είναι ασυνήθιστο για τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να κάνει tweet στα ελληνικά – μια γλώσσα που μιλά εξίσου λίγο με τα αγγλικά. Το περιεχόμενο του μηνύματός εφιστά επίσης την προσοχή: η Ελλάδα πρέπει να απέχει από «όνειρα, ρητορικές και πράξεις» που θα μετανιώσει, γράφει, και προειδοποιεί για «καταστροφή». Είναι οι ίδιες λέξεις που χρησιμοποίησε ώρες νωρίτερα σε μία στρατιωτική άσκηση κοντά στη Σμύρνη. Η Ελλάδα πρέπει να «συνέλθει» προειδοποιεί ο Ερντογάν. «Δεν κάνω πλάκα, μιλάω σοβαρά».
Στην ελληνική πλευρά επικρατεί ψυχραιμία αλλά και ανησυχία. Οι δηλώσεις Ερντογάν είναι η τελευταία πρόκληση σε μια σύγκρουση που κλιμακώνεται εδώ και εβδομάδες. Απειλεί να αποσταθεροποιήσει το ΝΑΤΟ στη νοτιοανατολική πλευρά του – αν και η αμυντική συμμαχία προσπαθεί να ενωθεί ενόψει του πολέμου στην Ουκρανία. Και ενώ η Τουρκία θεωρείται υπολογίσιμος σύμμαχος από πολλές δυτικές χώρες, οι περισσότεροι Έλληνες βλέπουν τον ανατολικό γείτονά τους εχθρό.
Οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας βρίσκονται σε αντιπαράθεση για τις περιοχές στο ανατολικό Αιγαίο, τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη Μεσόγειο και για το μεταναστευτικό. «Η τρέχουσα κατάσταση είναι πολύ σοβαρή. Η Ελλάδα θα πρέπει να προετοιμαστεί για το χειρότερο σενάριο, όχι μόνο στρατιωτικά, αλλά και πολιτικά και διπλωματικά», σημειώνει ο Έλληνας ομότιμος καθηγητής και ειδικός στην εξωτερική πολιτική Παναγιώτης Ιωακειμίδης.
Το κύριο ζήτημα στη σύγκρουση, σύμφωνα πάντα με τη Die Zeit, είναι το καθεστώς ορισμένων ελληνικών νησιών στο ανατολικό Αιγαίο. Η Τουρκία υποστηρίζει ότι η Ελλάδα χάνει τα κυριαρχικά της δικαιώματα στην περιοχή του Ανατολικού Αιγαίου επειδή τα στρατιωτικοποιεί. Υποστηρίζει επίσης ότι αυτό έρχεται σε αντίθεση τόσο με τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923), η οποία έθεσε τα θεμέλια για τα σημερινά σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, όσο και με αυτή του Παρισιού (1947), βάσει της οποίας η Ιταλία έπρεπε να παραχωρήσει ορισμένα νησιά στην Ελλάδα αμέσως έξω από τις τουρκικές ακτές. Έκτοτε, η Αθήνα κατέχει τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου. Μεταξύ άλλων, σημειώνεται πως η συμφωνία της Λωζάνης περιορίζει την ελληνική στρατιωτική παρουσία σε ορισμένα νησιά – αλλά και απαγορεύει τις τουρκικές υπερπτήσεις στην περιοχή. Η ελληνική κυβέρνηση επιμένει πλέον στο δικαίωμά της στην αυτοάμυνα. Πολλά αποβατικά σκάφη στη δυτική ακτή της Τουρκίας θα απειλούσαν τα νησιά.
Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής άσκησης κοντά στη Σμύρνη, κατά την οποία ο Ερντογάν έδωσε την ομιλία του, ο τουρκικός στρατός προσομοίωσε αυτό που οι Έλληνες είδαν ως προκλητικό σενάριο: στρατιώτες προσπάθησαν να καταλάβουν ένα τμήμα της ακτής σε μια παραλία απέναντι από το ελληνικό νησί της Σάμου. Το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu μετέδωσε ζωντανά την άσκηση.
Σχεδόν καθημερινά, τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη πετούν πάνω από ελληνικά νησιά, ακόμη μεγαλύτερα, κατοικημένα όπως η Ρόδος, η Σάμος και η Κω. Στα τέλη Μαΐου, δύο βομβαρδιστικά πλησίασαν ακόμη και το βορειοανατολικό λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, όπου έχει βάση ο αμερικανικός στρατός. Σύμφωνα με την τουρκική κυβέρνηση, αυτές οι υπερπτήσεις είναι απλώς ως απάντηση σε παραβιάσεις του τουρκικού εναέριου χώρου από Έλληνες αεροπόρους.
Η ανησυχία και στην Ελλάδα είναι μεγάλη γιατί αυξάνεται και πάλι ο αριθμός των μεταναστών που φτάνουν εκεί. Η ελληνική κυβέρνηση φοβάται με τη σειρά της ότι ο Ερντογάν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τους μετανάστες ως μέσο πολιτικής πίεσης – όπως έκανε στις αρχές του 2020. Εκείνη την εποχή κήρυξε ανοιχτά τα σύνορα με την Ελλάδα και χιλιάδες έκαναν το δρόμο τους. Οι Έλληνες συνοριοφύλακες κάνουν χρήση δακρυγόνων και χειροβομβίδων κρότου-λάμψης με την κυβέρνηση να προειδοποιεί για «υβριδικό κίνδυνο». Η Ελλάδα επεκτείνει αυτή τη στιγμή τον φράχτη των συνόρων στον ποταμό Έβρο ως προληπτικό μέτρο.