THEPOWERGAME
Ενέτεινε την πτώση της η τουρκική λίρα αυτήν την εβδομάδα και ειδικότερα την Τετάρτη ύστερα από νέες δηλώσεις του προέδρου της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πως «χάθηκαν χρόνια» εξαιτίας της εσφαλμένης άποψης πως οι τιμές θα πρέπει να τίθενται υπό έλεγχο με την αύξηση των επιτοκίων και τη συγκράτηση της κατανάλωσης. Για μια ακόμη φορά ο πρόεδρος της Τουρκίας επανέλαβε την αντισυμβατική άποψη του για τους μηχανισμούς της οικονομίας όταν ο ΟΟΣΑ προβλέπει πως ο πληθωρισμός θα παραμείνει πάνω από το 70% για το υπόλοιπο του 2022.
Στην έκθεση με τις ετήσιες προβλέψεις για τα κράτη-μέλη του, ο ΟΟΣΑ τονίζει για την Τουρκία πως η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας και η εφαρμογή μιας αυστηρής νομισματικής πολιτικής, εννοώντας μια σειρά αυξήσεων στα επιτόκια για να χαλιναγωγηθεί ο πληθωρισμός, θα παίξουν κρίσιμο ρόλο στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομία. Αλλά ο Ερντογάν υποσχέθηκε πως η κυβέρνηση του όχι μόνον δεν θα αυξήσει το κόστος δανεισμού αλλά θα το μειώσει διότι οι καθιερωμένες πολιτικές για τον έλεγχο του πληθωρισμού έχουν ωφελήσει όσους «γεμίζουν τις τσέπες τους με κέρδη από τα υψηλά επιτόκια».
Κοντά στο ιστορικό χαμηλό η τουρκική λίρα
Το νόμισμα της χώρας υποχώρησε την Τετάρτη στις 17 τουρκικές λίρες έναντι του δολαρίου, προσεγγίζοντας το ιστορικό χαμηλό των 18,4 τουρκικών λιρών που είχε σημειωθεί τον περσινό Δεκέμβριο και διευρύνοντας το χάσμα από τις 8,6 τουρκικές λίρες που ίσχυαν έναν χρόνο πριν. Από τον περσινό Αύγουστο, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας έχει μειώσει τα επιτόκια κατά 500 μονάδες βάσης στο 14%, με τον πρόεδρο της χώρας να μην διστάζει να αντικαταστήσει όσους επικεφαλής κινήθηκαν στην αντίθεση κατεύθυνση με αυξήσεις στο κόστος δανεισμού για να δαμάσουν τον υψηλό πληθωρισμό.
H κεντρική τράπεζα με διοικητή τον Σαχάπ Καβτσιόγλου καταφεύγει σε εναλλακτικά μέτρα για να συγκρατήσει την υποχώρηση του εγχώριου νομίσματος, το οποίο έχει χάσει 22% από τις αρχές του τρέχοντος έτους. Αν και υπήρξε προσωρινή σταθεροποίηση του νομίσματος από το πρόγραμμα προστασίας των καταθέσεων σε τουρκικές λίρες ή την υποχρέωση των εξαγωγικών επιχειρήσεων να μετατρέπουν το 40% του συναλλάγματος σε τουρκικές λίρες, η εμπιστοσύνη στην οικονομία παραμένει κλονισμένη.
Τα πραγματικά επιτόκια -δηλαδή μη συμπεριλαμβανομένης της επίδρασης του πληθωρισμού που έφθασε το 73,5% τον περασμένο μήνα- κινούνται στο -59,5%. Έτσι οι πολίτες είναι επιφυλακτικοί στο να διατηρήσουν τις καταθέσεις τους στο νόμισμα της χώρας, ενώ οι ξένοι επενδυτές επιλέγουν άλλες αναδυόμενες αγορές με υψηλότερες αποδόσεις και μεγαλύτερη σταθερότητα.
«Η επιδείνωση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης της χώρας από το εξωτερικό, η άνοδος του πληθωρισμού, η περαιτέρω αποσταθεροποίηση των προσδοκιών για την πορεία των τιμών, η πολιτική απόκλιση με τη Δύση στο ΝΑΤΟ και η αδυναμία της κεντρικής τράπεζας να αλλάξει την πολιτική της ώστε να επηρεάσει τις μακροοικονομικές εξελίξεις οδηγούν στην υποτίμηση της λίρας», σχολίασε στο Bloomberg o Σάιμον Χάρβεϊ, επικεφαλής αναλύσεων για το συνάλλαγμα στην Monex Europe.
Οι προγραμματισμένες εκλογές στην Τουρκία για το 2023 επιτείνουν τη ρητορική της Άγκυρας
Εν όψει των γενικών εκλογών στην Τουρκία που είναι δρομολογημένες για τον Ιούνιο του 2023, οι οικονομικοί αναλυτές αντιλαμβάνονται μια όξυνση της ρητορικής της Άγκυρας απέναντι στην Ελλάδα αλλά και την αντίδρασή της ως προς την ένταξη της Φιλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Αλλά αυτή η στάση δεν μπορεί να αντισταθμίσει την μεγάλη άνοδο των τιμών ενέργειας και τροφίμων στο εσωτερικό της χώρας. Το κόστος διαβίωσης έχει ακριβύνει περαιτέρω μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, κάτι που παραδέχτηκε ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος μέσα στην εβδομάδα. Αλλά επιμένει πως το οικονομικό μοντέλο του θα αποδώσει σύντομα παρά τη διεύρυνση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, καταδικάζοντας τις «οικονομικές συνταγές που επιβάλλονται από ιμπεριαλιστικούς οικονομικούς οργανισμούς».
ΟΟΣΑ: χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης, ακριβότερα σιτηρά άλλα και οφέλη από τις μεταβολές των εφοδιαστικών αλυσίδων
Ο ΟΟΣΑ προβλέπει πως η ανάπτυξη στην τουρκική οικονομία θα επιβραδυνθεί από το 11% το 2021 στο 3,7% το 2022 και στο 3% το 2023. Τονίζει πως ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επιδεινώσει τον πληθωρισμό στην Τουρκία. Πάνω από το 70% των εισαγωγών σιτηρών της Τουρκίας προέρχονται από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Σ΄ αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως η Άγκυρα έχει να αναλαμβάνει ρόλο διαμεσολαβητή σε συνάρτηση με τον ΟΗΕ για την αποκατάσταση των εξαγωγών από το λιμάνι της Οδησσού που είναι μπλοκαρισμένο λόγω του πολέμου.
Η Ρωσία, τονίζει ο ΟΟΣΑ, αντιπροσωπεύει επίσης το ήμισυ των εισαγωγών φυσικού αερίου στην Τουρκία και του πετρελαίου το 30%, αντίστοιχα. Ο ΟΟΣΑ σημειώνει επίσης πως οι επισκέπτες από τη Ρωσία και την Ουκρανία καλύπτουν το 15% των τουριστικών εσόδων της Τουρκίας. Παρόλα αυτά, οικονομικοί αναλυτές τονίζουν πως είναι υψηλές οι προσδοκίες για την τουριστική κίνηση, με τις μετοχές των αεροπορικών εταιρειών Turkish Airlines και Pegasus Airlines να σημειώνουν άνοδο 147% και 96% από τις αρχές του έτους. Ο λόγος είναι πως οι επενδυτές προτιμούν αυτές τις μετοχές διότι τα έσοδα τους είναι σε ξένο συνάλλαγμα.
Όπως διαπιστώνει ο ΟΟΣΑ, η Τουρκία επωφελείται από την υποτίμηση του νομίσματος της, την ισχυρή εξωτερική ζήτηση και την αναδιοργάνωση των εφοδιαστικών αλυσίδων στην Ασία, με τις εξαγωγές να αναρριχώνται ήδη σε ιστορικά υψηλά επίπεδα το 2021. Αλλά παρατηρείται μια επιβράδυνση της δυναμικής της οικονομίας, με τον ΟΟΣΑ να αναμένει πως η δημοσιονομική πολιτική θα παραμείνει υποστηρικτική.