THEPOWERGAME
Με τη συγκεχυμένη απαίτηση του Κρεμλίνου να πληρώνεται σε ρούβλια για το φυσικό αέριο και τα εμπορεύματα που διοχετεύει στην Ευρώπη καταδεικνύεται η ανάγκη μείωσης της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ από τη Ρωσία. Το ρούβλι μετατρέπεται σε γεωπολιτικό όπλο από τη Ρωσία έπειτα από το παλιρροϊκό κύμα των οικονομικών κυρώσεων που επέβαλε η Δύση για την εισβολή στην Ουκρανία. Προκειμένου να αποκλιμακωθούν οι πιέσεις στις αγορές ενέργειας, οι ΗΠΑ αποφάσισαν χθες τη μεγαλύτερη διάθεση στρατηγικών αποθεμάτων πετρελαίου στην ιστορία, οδηγώντας σε πτώση την τιμή του αργού πετρελαίου κατά 5% στα 102 δολάρια το βαρέλι.
Αν και αρχικά προκλήθηκε μεγάλη σύγχυση για την πρακτική διάσταση των όρων που έθεσε η Μόσχα, οι κυβερνώντες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναλυτές της αγοράς κατέληξαν στο συμπέρασμα πως οι αγοραστές φυσικού αερίου από τη Ρωσία θα πρέπει να ανοίξουν νέους λογαριασμούς έστω και εξ αποστάσεως στη Gazprombank. Από εκεί οι αρχικές πληρωμές των συμβολαίων θα μετατρέπονται από δολάρια ή ευρώ σε ρούβλια στο Moscow Exchange, όπου περιλαμβάνεται η διαπραγμάτευση μετοχών, παραγώγων, ομολόγων και συναλλάγματος. Έπειτα τα κεφάλαια αυτά θα επιστρέφονται στους λογαριασμούς των αγοραστών και η τελική πληρωμή θα εκτελείται σε ρούβλια.
Το διάταγμα Πούτιν
Αναλυτικότερα, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, υπέγραψε χθες Πέμπτη το σχετικό προεδρικό διάταγμα, το οποίο τίθεται σε ισχύ σήμερα Παρασκευή. Σε αυτό αναφέρεται πως οι αγορές ενέργειας και άλλων εμπορευμάτων θα γίνονται σε ρούβλια για όσες από τις 48 χώρες «δεσμεύτηκαν με εχθρικές ενέργειες απέναντι στη Ρωσική Ομοσπονδία, άτομα και νομικές οντότητες της Ρωσίας». Αναφορά στο διάταγμα γίνεται σε έναν μηχανισμό που θα χρησιμοποιούν οι ξένοι αγοραστές για να πληρώνουν το φυσικό αέριο της Ρωσίας στην Gazprombank. Σκοπός του μηχανισμού αυτού είναι να μην έχουν οι δυτικές κυβερνήσεις τη δυνατότητα να παγώσουν καταβολές σε ξένο νόμισμα ή τους λογαριασμούς μέσα από τους οποίους περνούν τα εμβάσματα.
«Αυτό που κατάλαβα, αλλά μπορεί να κάνω λάθος είναι πως η μετατροπή των πληρωμών σε ρούβλια είναι ένα εσωτερικό ζήτημα της Ρωσικής Ομοσπονδίας», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ιταλίας και πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, νωρίς την Πέμπτη. Ο καγκελάριος της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς, ξεκαθάρισε πως «σε κάθε περίπτωση, οι εταιρείες επιλέγουν, έχουν τη δυνατότητα και θα πληρώνουν σε ευρώ». «Κοιτάξαμε τα συμβόλαια και αναφέρουν πως οι πληρωμές γίνονται σε ευρώ, ορισμένες φορές σε δολάρια, αλλά τις περισσότερες φορές σε ευρώ», συμπλήρωσε ο Σολτς.
Τόσο οι κ.κ Ντράγκι και Σολτς, όσο και ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, δήλωσαν μέσα στην εβδομάδα πως κατέστη ξεκάθαρο στον Βλαντιμίρ Πούτιν πως από την πλευρά τους οι πληρωμές δεν θα γίνονται σε ρούβλια. Όλες οι χώρες της Ομάδας των G7, των επτά ισχυρότερων οικονομιών του ανεπτυγμένου κόσμου, είχαν υπογραμμίσει εδώ και μέρες πως δεν θα ανταποκριθούν στην απαίτηση της Ρωσίας. Η γερμανική E.ON ζήτησε μια αποσαφήνιση των νέων δεδομένων, ενώ η δανέζικη Orsted τόνισε πως δεν την έχει προσεγγίσει ο κρατικός κολοσσός Gazprom και άρα υποθέτει πως ισχύουν οι υφιστάμενοι όροι των συμβολαίων.
Η Γερμανία και η Αυστρία, στο μεταξύ, έχουν ήδη σε ετοιμότητα σχέδια εκτάκτου ανάγκης για την ενεργειακή τους επάρκεια αν και οι όροι των συμβολαίων πληρούνται σε αυτή τη φάση. Αναλυτές της αγοράς τονίζουν πως το μείζον ερώτημα είναι τι θα γίνει τον επόμενο χειμώνα. Σε αυτή τη φάση υπάρχει πληρότητα 25% στα αποθέματα φυσικού αερίου της Ε.Ε.
«Ιστορική» η διάθεση των στρατηγικών αποθεμάτων των ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, δεσμεύτηκαν με την «ιστορική απελευθέρωση» 1 εκατ. βαρελιών πετρελαίου από τα στρατηγικά τους αποθέματα κάθε μέρα για το επόμενο εξάμηνο. Συνοπτικά πρόκειται για 180 εκατ. βαρέλια από τα στρατηγικά αποθέματα των ΗΠΑ, τα οποία αναλογούν στο ένα τρίτο του συνόλου.
Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η Ουάσινγκτον μαζί με τους συμμάχους της στέρησαν την πρόσβαση της ρωσικής κεντρικής τράπεζας στα συναλλαγματικά αποθέματά της, ενώ επικρατεί μεγάλη αβεβαιότητα για την πληρωμή των ομολογιούχων της χώρας στο εξωτερικό. Έτσι η Μόσχα πέρασε στην αντεπίθεση και ανήγγειλε για πρώτη φορά πως θα συνεχίσει να προμηθεύει την Ευρώπη με φυσικό αέριο αρκεί οι πληρωμές να γίνονται σε ρούβλια.
Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, προσπαθεί να θωρακίσει όχι μόνον τη βασική πηγή των εσόδων της χώρας του αλλά και το ρούβλι. Αν και ο υπερδιπλασιασμός των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα στο 20% έχει καταφέρει να ανακόψει την πτώση του ρουβλίου έναντι του δολαρίου, το Κρεμλίνο φαίνεται να κλιμακώνει τις πιέσεις όχι μόνον στο πολεμικό μέτωπο που άνοιξε με την Ουκρανία αλλά και έναντι της Δύσης που συμπαραστέκεται στο Κίεβο.
Η κίνηση αυτή μπορεί να έχει επιπτώσεις και στη Ρωσία. Η επιμονή της Μόσχας να πληρώνεται σε ρούβλια «μπορεί να ενθαρρύνει τους αγοραστές να αναθεωρήσουν και άλλες πτυχές των συμβολαίων -όπως η διάρκεια τους- και να επιταχύνουν έτσι την ήδη δρομολογημένη απεξάρτηση από το φυσικό αέριο της Ρωσίας», δήλωσε ο Βινίσιους Ρομάνο, αναλυτής της συμβουλευτικής Rystad Energy στην Wall Street Journal.