THEPOWERGAME
Με την Ουκρανία να δίνει μια σκληρή και άνιση μάχη εναντίον των Ρώσων, η Δύση της συμπαραστάθηκε άμεσα με την άμεση λήψη μιας σειράς οικονομικών και χρηματοοικονομικών κυρώσεων ώστε να αποδυναμώσουν και να απομονώσουν τη ρωσική οικονομία. Όσο συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ, η Ε.Ε και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ομάδας των G7 σχεδιάζουν επίσης την αναστολή της «ρήτρας του πιο ευνοημένου έθνους» (MFN) για τη Ρωσία, σύμφωνα με το Reuters. Με τη ρήτρα αυτή διασφαλίζεται η μη διάκριση και ίση μεταχείριση όλων των εμπορικών εταίρων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) και εάν αφαιρεθεί τότε ανοίγει ο δρόμος για την επιβολή δασμών και ποσοστώσεων στις εισαγωγές της Ρωσίας.
Αλλά είναι αυτά τα συντονισμένα μέτρα ικανά για να αναθεωρήσει η Ρωσία τις βλέψεις που έχει για την Ουκρανία; Μπορούν να αναγκάσουν το Κρεμλίνο να επικεντρωθεί στην οικονομική σταθερότητα της Ρωσίας αντί να δαπανά πολύτιμους πόρους σε έναν πόλεμο; «Αν και οι κυρώσεις αυτές έχουν επαναληφθεί στο παρελθόν, δεν έχει υπάρξει ποτέ ξανά μια τόσο άμεση και πολυμέτωπη αντίδραση από τόσες χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου» υπογραμμίζει ο Ντάνιελ Τανενμπάουμ, συνέταιρος της συμβουλευτικής εταιρείας Oliver Wyman. Ο ίδιος, ωστόσο, τονίζει πως οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν εις βάρος της Ρωσίας και ατόμων που ανήκουν στον στενό κύκλο του προέδρου της χώρας, Βλαντιμίρ Πούτιν, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 δεν ανέτρεψαν τις εξελίξεις, ούτε απέτρεψαν τη Ρωσία να κηρύξει έναν «αναιτιολόγητο και απρόκλητο πόλεμο στην Ουκρανία» όπως τονίζουν κατ΄ επανάληψη οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους.
Σε κάθε περίπτωση, ο Πούτιν θα πρέπει να αιτιολογήσει κάποια στιγμή πως μια «στρατιωτική επιχείρηση», όπως χαρακτηρίζει τον πόλεμο που έχει κηρύξει στην Ουκρανία, κινδυνεύει να επαναφέρει την εγχώρια οικονομία στην εποχή μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης μέσα σε λιγότερο από έναν μήνα. Εάν συνυπολογιστεί και η οικειοθελής αποχώρηση ομίλων της Δύσης που ήταν συνυφασμένοι με το άνοιγμα της Ρωσίας στην ελεύθερη οικονομία -όπως τα MacDonalds, η Coca-Cola, τα Starbucks, η Sony, η Nintendo, η Volkswagen, η Levi’s, η Inditex, η L’ Oreal, η Estee Lauder, η Visa, η Mastercard, η Walt Disney και Paramount Pictures- το πλήγμα είναι ανεπανόρθωτο.
Είναι πια αναμφίβολο πως το Κρεμλίνο προετοιμάζονταν για την εισβολή στην Ουκρανία από το 2014, όταν προχώρησε στην προσάρτηση της Κριμαίας. H συσσώρευση συναλλαγματικών αποθεμάτων από την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας στέρησε στην οικονομία πολύτιμα έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Υπό μια έννοια, οι Ρώσοι έχουν από τότε επιφορτιστεί το κόστος του πολέμου στην Ουκρανία με την ετήσια ανάπτυξη να κυμαίνεται στο 1% από το 2014. Όμως, οι κυρώσεις στην κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, από τις πρώτες που ανακοινώθηκαν εκ μέρους της Δύσης, πάγωσαν ουσιαστικά τα δυο τρίτα των συναλλαγματικών αποθεμάτων των 630 δισ. δολαρίων της Ρωσίας. Έκτοτε η κεντρική τράπεζα υπερδιπλασίασε το κόστος δανεισμού στο 20%, περιόρισε την κίνηση κεφαλαίων και επέβαλε περιορισμούς στο συνάλλαγμα για να αναχαιτίσει τη μαζική φυγή καταθέσεων. Μέσα σε μια ημέρα μόνο εξανεμίστηκαν 14 δισ. δολάρια από το τραπεζικό σύστημα της χώρας.
Μια βαθιά και μακροχρόνια ύφεση στη ρωσική οικονομία θεωρείται πιθανή ύστερα από την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της στην κατηγορία «junk», τις κυρώσεις στις δυο ισχυρότερες τράπεζες της χώρας και τον αποκλεισμό αρκετών άλλων από το σύστημα συναλλαγών Swift, την αποχώρηση των πετρελαϊκών κολοσσών της Δύσης, την απαγόρευση στην προμήθεια πολύτιμων τεχνολογικών εξαρτημάτων, τη διακοπή εναέριων μεταφορών και τα σχέδια για μια δραματική μείωση των εισαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Βρετανία και την Ε.Ε μέσα στο επόμενο 12μήνο. Το κόστος ασφάλισης από τον κίνδυνο χρεοκοπίας της ρωσικής οικονομίας αντανακλά πιθανότητες 65% γι’ αυτό το ενδεχόμενο εντός δεκαπενθημέρου από τότε που ξεκίνησε η γενικευμένη εισβολή στην Ουκρανία.
Ωστόσο, η Ρωσία μπορεί να βρει διεξόδους σε χώρες που έχουν τηρήσει ουδέτερη στάση όπως η Κίνα, η Ινδία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ιδιαίτερα όσον αφορά τις κυρώσεις στους δισεκατομμυριούχους και αξιωματούχους που ανήκουν στον στενό κύκλο του Πούτιν. Η αντίδραση της Δύσης ήταν άνιση, με τις κυρώσεις σε πρόσωπα να μην δρομολογούνται συγχρονισμένα και άμεσα, παρατηρούν νομικοί αναλυτές στο BBC. Έτσι δόθηκε η δυνατότητα μετακίνησης των περιουσιακών στοιχείων τους σε πιο «φιλόξενες» χώρες. Η Guardian, παραδείγματος χάριν, αποκάλυψε πως η θαλαμηγός Solaris του Ρόμαν Αμπράμοβιτς, είχε ήδη αποχωρήσει από λιμάνι της Βαρκελώνης αφού οι κυρώσεις επεκτάθηκαν εις βάρος των περιουσιακών του στοιχείων.
Με την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία να παραμένει αβέβαιη, οι κυρώσεις της Δύσης εις βάρος της Ρωσίας σηματοδοτούν πάνω απ΄όλα την επιστροφή της στο παρελθόν. Η Δύση αναγκάζεται να κλείσει οριστικά την πόρτα σε μια από τις μεγαλύτερες αναπτυσσόμενες οικονομίες. Ο κόσμος παραμένει γεωπολιτικά… απαράλλακτος παρά την κατάρριψη των εμποδίων μεταξύ των οικονομιών την τελευταία 30ετία.