THEPOWERGAME
Οι κυρώσεις σε Ρώσους που διατηρούν στενούς δεσμούς με το Κρεμλίνο μπορεί να μην προβληματίζουν σε αυτή τη φάση τον πρόεδρο της χώρας, Βλαντιμίρ Πούτιν, καθώς προτεραιότητα είναι η ανάκτηση της σφαίρας επιρροής της Ρωσίας στην ανατολική Ευρώπη. Το Κρεμλίνο έχει κτίσει αποθέματα συναλλάγματος και χρυσού σχεδόν 635 δισ. δολαρίων από την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και έτσι κρίνει πως έχει τα περιθώρια να απορροφήσει τους κραδασμούς από τις κυρώσεις της Δύσης. Σε αυτή τη φάση, η ρωσική οικονομία θωρείται οχυρωμένη, διατηρώντας σε χαμηλά επίπεδα το δημόσιο χρέος της, ενώ επωφελείται από την αλματώδη άνοδο των τιμών στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Όμως, οι περιουσίες της ελίτ των πλουσίων στη Ρωσία, εκ των οποίων κάποιοι έχουν δεχτεί κυρώσεις επειδή ανήκουν στον στενό κύκλο του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, έχουν συρρικνωθεί κατά 32 δισ. δολάρια από τις αρχές του έτους λόγω της κρίσης στην Ουκρανία. Μόνον ο δείκτης Moex στο χρηματιστήριο της Μόσχας έχει υποχωρήσει σχεδόν κατά 15% μέσα στο 2022. Σύμφωνα με τον δείκτη του πρακτορείου Bloomberg με τους 500 πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, οι 23 Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι διατηρούν σήμερα καθαρά περιουσιακά στοιχεία 343 δισ. δολαρίων από τα 375 δισ. δολάρια που ίσχυαν στα τέλη του περσινού έτους.
Η εισβολή στην Ουκρανία πλήττει την ελίτ της Ρωσίας
Η περιουσία του 69χρόνου Γκενάντι Τομισένκο, ο οποίος έχει επωμισθεί κυρώσεις από τη Δύση, έχει υποχωρήσει κατά 16 δισ. δολάρια. Ελέγχει την Volga Group, μια επενδυτική εταιρεία που διατηρεί την έδρα της στη Ρωσία και έχει αναπτύξει μεγάλη περιουσία στους κλάδους ενέργειας, μεταφορών και οικοδομών. Το μεγαλύτερο κομμάτι της περιουσίας του προέρχεται από μερίδια στην εταιρεία φυσικού αερίου Novatek και τον όμιλο χημικών Sibur. Σημειωτέον ότι ο Μπόρις Ρότερμπεργκ και ο ανιψιός του Ίγκορ της κατασκευαστικής εταιρείας αγωγών Stoygazmontazh μαζί με τον Τομισένκο είναι τα τρία πρόσωπα που δέχτηκαν κυρώσεις από τη Βρετανία αυτήν την εβδομάδα. Οι Ρότερμπεργκ ήδη περιλαμβάνονται στη λίστα των αμερικανικών κυρώσεων από την προσάρτηση της Κριμαίας.
Ένας ακόμη μεγαλομέτοχος της Novatek είναι ο Λοενίντ Μίκελσον. Κατέχει το ένα τέταρτο των μετοχών της εταιρείας. Δεδομένης, όμως, της πτώσης της μετοχής της Novatek πάνω από 25% από τις αρχές του έτους, το μερίδιο του Μίκελσον υπολογίζεται πως έχει υποχωρήσει κατά 6,2 δισ. δολάρια. Παρομοίως, η αξία του μεριδίου του Βαγκίτ Αλεκπέροφ, προέδρου της Lukoil, εκτιμάται να έχει διολισθήσει κατά 3,5 δισ. δολάρια από την πτώση της μετοχής περίπου κατά 16,4%.
Τράπεζες και εταιρείες ενέργειας: Μια δύσκολη εξίσωση κυρώσεων
Από το πρώτο κύμα των κυρώσεων της Δύσης εξαιρέθηκαν οι μεγαλύτερες τράπεζες της Ρωσίας. Αναλυτές που μίλησαν στην Deutsche Welle θεωρούν πως εάν η Ευρώπη στοχεύσει τα ισχυρότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ρωσίας -όσο το Κρεμλίνο κλιμακώνει την επιθετικότητά του στην Ουκρανία- τότε η Μόσχα μπορεί να διακόψει την προμήθεια ενέργειας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Berenberg Bank, τα δεδομένα συνάδουν με τη δήλωση της Ούρσουλα φεν ντερ Λάιεν, προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πως «θα καταφέρουμε να περάσουμε αυτόν τον χειμώνα χωρίς ρωσικό αέριο αλλά με προμήθειες από άλλους».
Η αποκοπή από το σύστημα πληρωμών SWIFT εμπεριέχει κινδύνους καθώς ελλοχεύει κίνδυνος ορισμένες τράπεζες της Ευρώπης να υποστούν απώλειες από πιστώσεις στη Ρωσία. Αυστριακές, ιταλικές και γαλλικές τράπεζες έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση σε ρωσικές οντότητες. Πηγές του πρακτορείου Bloomberg αποκάλυψαν πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ζήτησε από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που είναι ενεργά στη Ρωσία να αναφέρουν τους κινδύνους που διατρέχουν έναντι μιας σειράς σεναρίων σε διπλωματικό και στρατιωτικό επίπεδο. Στη Βρετανία, ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον θα συζητήσει με τις μεγαλύτερες εγχώριες τράπεζες για τις επιλογές σκληρότερων κυρώσεων εάν η Ρωσία προχωρήσει σε γενικευμένη εισβολή στην Ουκρανία.
Παρακινδυνευμένη για ορισμένους αναλυτές θα ήταν, επίσης, η επιβολή κυρώσεων σε ενεργειακές εταιρείες της Ρωσίας καθώς έχουν υπογραφθεί νέες συμβάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου με την Κίνα, η οποία αναγνώρισε πρόσφατα τις εντάσεις της Μόσχας για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Εντούτοις, το πάγωμα της πιστοποίησης του αγωγού Nord Stream 2 φαίνεται να αιφνιδίασε τη Μόσχα, τονίζουν αναλυτές της αγοράς. Μετατρέποντας το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο σε γεωπολιτικά όπλα, όμως, οι κυρώσεις δεν φαίνεται να προβληματίζουν τον Πούτιν σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, υπογραμμίζουν αναλυτές της Global Risk Analysis στο Bloomberg. Κάτω από αυτήν την συγκυρία, η συντονισμένη αντίδραση της Δύσης ίσως να έχει τη μεγαλύτερη επίδραση.