THEPOWERGAME
Πολλά έχουν γραφτεί και κυρίως έχουν από επίσημα χείλη ειπωθεί για την συμφωνία του Μινσκ και για το κατά πόσο αυτή τηρείται ή παραβιάζεται από τη Ρωσία και την Ουκρανία.
Είναι όμως η συμφωνία που φέρει το όνομα της Πρωτεύουσας της Λευκορωσίας το ιδανικό κείμενο που θα φέρει αποκλιμάκωση και λύση στο χρόνιο ρωσοουκρανικό ζήτημα;
Στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Μόσχα ο Πρόεδρος Μακρόν επέμεινε πως η συμφωνία του Μινσκ θα πρέπει να είναι η βάση για την εξέλιξη και την ομαλοποίηση των σχέσεων όχι μόνο ανάμεσα σε Μόσχα και Κίεβο αλλά και στις σχέσεις Ρωσίας – Ευρώπης.
Ο Γάλλος Πρόεδρος χαρακτήρισε την συμφωνία που υπογράφηκε το 2015 ως την βάση κι τον οδικό χάρτη πάνω στον οποίο Ευρώπη και Ρωσία θα χτίσουν ένα νέο σύμφωνο αμοιβαίας προόδου και σεβασμού.
Πόσα γνωρίζουμε για την συμφωνία του Μινσκ;
Η συμφωνία του Μινσκ είναι ένα κείμενο σε δύο πράξεις. Το πρώτο υπογράφηκε ανάμεσα στους ρωσόφωνους αυτονομιστές και την Ουκρανία τον Σεπτέμβριο του 2014 και περιείχε 12 σημεία στα οποία συμφώνησαν οι δύο χώρες μετά την επίπονη, για την Ουκρανία, απόσχιση της Κριμαίας.
Η συμφωνία Μινσκ 1 ουσιαστικά είχε την τυπολογία μίας κατάπαυσης του πυρός ανάμεσα στα δύο μέρη η οποία μεταξύ άλλων σημείων περιελάμβανε την ανταλλαγή αιχμαλώτων και την απόσυρση από το πεδίο των όπλων μαζικής καταστροφής.
Η διάρκεια ζωής της συγκεκριμένης συμφωνίας έμελλε να είναι μικρή. Λίγες εβδομάδες μετά τις υπογραφές οι εχθροπραξίες συνεχίστηκαν και οι νεκροί στην ζώνη του Ντονίετσκ και του Λουχάσνκ πολλαπλασιάστηκαν.
Τον Φεβρουάριο του 2015 οι Ρωσία, Ουκρανία, εκπρόσωποι του Οργανισμού Ασφάλειας και Συνεργασίας της Ευρώπης και μέλη των αυτονομιστών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ προχώρησαν στην συμφωνία και υπογραφή ενός κειμένου 13ων σημείων.
Στο Μινσκ αυτή την φορά στο τραπέζι κάθισαν και οι Γάλλοι με τους Γερμανούς προκειμένου να μπει ένα οριστικό τέλος στην αιματηρή διαμάχη.
Τα 13 σημεία της Μινσκ 2
Άμεση κατάπαυση του πυρός.
Απόσυρση βαρέων όπλων.
Εποπτεία από το ΟΑΣΑ της διαδικασίας .
Αυξημένη αυτονομία στις περιοχές του Ντονίετσκ και του Λουχάνσκ στα πλαίσια όμως της Ουκρανικής επικράτειας με σεβασμό των δύο περιοχών στην εδαφική κυριαρχία των Ουκρανών.
Αμνήστευση των στρατιωτών.
Ανταλλαγή κρατουμένων, ομήρων.
Ανθρωπιστική βοήθεια.
Οικονομική ενίσχυση πληγέντων
Αποκατάσταση των συνόρων της Ουκρανίας
Αποχώρηση από τα Ουκρανικά εδάφη ξένων δυνάμεων και μισθοφόρων
Νομική κατοχύρωση από την Ουκρανική Βουλή του νέου καθεστώτος για το Λουχάνσκ και το Ντονιέτσκ.
Εκλογές στις δύο περιοχές.
Τριμερής συνεργασία ΟΑΣ, Ρωσίας και Ουκρανίας.
Η μετατροπή από συμφωνία σε γρίφο
Το κείμενο της Μινσκ 2 υπήρξε ένα εργαλείο με το οποίο η Ουκρανική κυβέρνηση ουσιαστικά απέκτησε εκ νέου τον έλεγχο στις επαναστατημένες περιοχές των ανατολικών της χώρας. Τα ρωσικά στρατεύματα πέρασαν ξανά στην δική τους πλευρά και η περιοχή ξεκίνησε να επουλώνει τις μεγάλες και κακοφορμισμένες από την μακρά διαμάχη και τον θάνατο πληγές της.
Από την άλλη το Κρεμλίνο κατάφερε να αναγνωριστεί για πρώτη φορά ένα ξεχωριστό καθεστώς για δύο περιοχές στις οποίες το ρωσόφωνο στοιχείο είναι εξαιρετικά μεγάλο. Η συγκεκριμένη μάλιστα ζώνη τυγχάνει να βρίσκεται και στα σύνορα ανάμεσα στις δύο χώρες…
Το κείμενο της συμφωνίας είναι όμως ανοιχτό σε ερμηνείες. Τόσο το Κρεμλίνο όσο και το Κίεβο μέσα σε επτά χρόνια που μεσολάβησαν έχουν αναπτύξει τα δικά τους επιχειρήματα επάνω στο μελάνι και το χαρτί της συγκεκριμένης συνθήκης. Η μεν Ρωσία υπογραμμίζει πως η αυτονομία που προβλέπεται δεν έχει αποδοθεί όπως έπρεπε με επαρκή εκπροσώπηση στην Ουκρανική Βουλή, ενώ η Ουκρανία τονίζει πως δεν θα κάτσει στο ίδιο τραπέζι πόσο μάλλον στην ίδια Βουλή με αυτονομιστές που επιχειρούν να διαλύσουν την χώρα.
Νομικά και τα δύο μέτωπα έχουν έρεισμα, κανένας από τους δύο δεν μπορεί να επιβάλλει την δική του βούληση.
Το μεγάλο ζήτημα προκύπτει από το γεγονός πως η Ουκρανία αποφάσισε να ανοίξει το ενταξιακό κεφάλαιο και τις αντίστοιχες συζητήσεις για την ένταξη της στο ΝΑΤΟ. Η συγκεκριμένη κίνηση θεωρήθηκε από την Μόσχα άκρως επικίνδυνη και κυρίως προκλητική.
Το αδιέξοδο και η απαιτητή νέα συνθήκη
Με την Ουκρανία κυκλωμένη από χιλιάδες Ρώσους στρατιώτες, μαχητικά και πολεμικά πλοία, το Κίεβο ουσιαστικά αγκιστρωμένο σε πολεμικό υλικό και όχι ανάλογη στρατιωτική δυναμική από ΗΠΑ και ΝΑΤΟ το φυτίλι έχει ήδη ανάψει στην περιοχή. Για να αποτραπεί το απευκταίο σενάριο μίας νέας σύρραξης με χιλιάδες νεκρούς υπάρχει άμεση ανάγκη για επαναπροσέγγιση μέσω συνθήκης.
Η Γαλλία και ο Μακρόν το άφησαν ανοιχτό, δηλώνοντας όμως πως όρος είναι να μην χυθεί άλλο αίμα. Οι ρωσικές αξιώσεις είναι σχεδόν βέβαιο πως θα αυξηθούν αυτή την φορά από την Ουκρανία όπως είναι το ίδιο βέβαιο πως οι ΗΠΑ του Μπάιντεν θα ζητήσουν να βρίσκονται στο τραπέζι των υπογραφών.