THEPOWERGAME
Θα μπορούσε το ενδεχόμενο οικονομικών κυρώσεων από τη Δύση εις βάρος της Ρωσίας να αποτρέψει τον Βλαντιμίρ Πούτιν από μια εισβολή στην Ουκρανία; Εάν τελικά επιβεβαιωθούν τα σενάρια που θέλουν τη Μόσχα να αξιοποιεί τους 100.000 στρατιώτες που βρίσκονται στα σύνορα Ρωσίας-Ουκρανίας, ποια θα είναι βαρύτητα των οικονομικών κυρώσεων για να αποτρέψουν τη χειρότερη εκδοχή;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προειδοποίησε τη Ρωσία με την επιβολή «τεράστιων» κυρώσεων ενώ ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, δήλωσε πως το οικονομικό κόστος θα είναι υψηλό για τη Ρωσία εάν υπάρξει στρατιωτική παρέμβαση στην Ουκρανία, συμπεριλαμβάνοντας στη συζήτηση ακόμη και τον αμφιλεγόμενο αγωγό Nord Stream 2. Η Ε.Ε, όμως, εξαρτάται ενεργειακά από τη Ρωσία. Εισάγει πάνω από το 40% του φυσικού αερίου και πάνω από το ένα τέταρτο του πετρελαίου από τη χώρα.
Την ίδια ώρα, οι Δημοκρατικοί στη Γερουσία του αμερικανικού Κογκρέσου έχουν ετοιμάσει νομοσχέδιο με κυρώσεις σε κυβερνητικούς αξιωματούχους της Ρωσίας, ανώτατα στρατιωτικά στελέχη και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Τα εργαλεία για μια «συμμόρφωση» της Ρωσίας είναι πολλαπλά. Αλλά είναι αβέβαιο εάν μπορούν να επιτύχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα και άμεσα.
Ρωσία και Κίνα: μια συμμαχία με πολλαπλές διαστάσεις
Αν και οι γεωπολιτικές ισορροπίες παραμένουν απαράλλακτες σε βάθος χρόνου, η Ρωσία σήμερα ενδεχομένως να μην είναι τόσο απομονωμένη εάν η Δύση της αποκλείσει την πρόσβαση στο χρηματοπιστωτικό της σύστημα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Ανατολικότερα βρίσκεται μια Κίνα που μοιράζεται τις ίδιες ανησυχίες για το ρόλο που παίζουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι τους στην διεθνή πολιτική σκακιέρα.
Σε τηλεδιάσκεψη ανάμεσα στον Ρώσο πρόεδρο και τον Κινέζο ομόλογο του τον περασμένο μήνα, ο Σι Τζινμπίνγκ υποστήριξε την απαίτηση του Πούτιν να μην ενταχθεί ποτέ η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ. Όπως ανέφεραν τότε τα κινεζικά ΜΜΕ, ο Σι είπε πως «ορισμένες διεθνείς δυνάμεις παρεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις της Κίνας και της Ρωσίας με την πρόφαση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. έχουν ήδη επιβάλει κυρώσεις στον ενεργειακό, χρηματοοικονομικό και αμυντικό κλάδο της Ρωσίας, με αφετηρία την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Ακολούθησαν και άλλες κυρώσεις μετά τη δηλητηρίαση πρώην κατασκόπου στη Βρετανία το 2018 και έπειτα από έρευνα που έδειξε την ανάμειξη των Ρώσων στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016. Αλλά αυτά τα μέτρα δεν άλλαξαν τη στάση της Μόσχας. Η πολιτική ηγεσία της χώρας αρνείται συστηματικά πως φέρει ευθύνη για αυτά τα συμβάντα, όπως αρνείται σήμερα πως σχεδιάζει εισβολή στην Ουκρανία.
Η θωράκιση της ρωσικής οικονομίας από το Κρεμλίνο
Αλλά οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τη Δύση τα τελευταία χρόνια αντί να αποσταθεροποιήσουν την ρωσική οικονομία, παρότρυναν τη Μόσχα να την περιφρουρήσει. Όπως εύστοχα διαπιστώνουν οι Financial Times, τα συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας έχουν αυξηθεί πάνω από 70% την τελευταία πενταετία και υπερβαίνουν τα 620 δισ δολάρια. Οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου και του πετρελαίου έχουν τονώσει με 190 δισ δολάρια το ενεργητικό του Ρωσικού Ταμείου Εθνικού Πλούτου. Μέχρι το 2024, η ρευστότητα του ταμείου αυτού εκτιμάται πως θα έχει ενισχυθεί στα 300 δισ δολάρια.
Δημοσιονομικά, η Ρωσία είναι αρκετά θωρακισμένη για να αντέξει τους κραδασμούς νέων κυρώσεων, τουλάχιστον, σε αρχική φάση. Το έλλειμμα στον προϋπολογισμό κινείται στο 20% επί του ΑΕΠ ενώ το ποσοστό των ομολόγων που διατηρούν ξένοι επενδυτές έχει υποχωρήσει στο ένα πέμπτο του συνόλου. Και το αντίστοιχο χρέος των ρωσικών εταιρειών στο εξωτερικό έχει μειωθεί από τα 150 δισ δολάρια τον Μάρτιο του 2014 στα 80 δισ δολάρια, πέρσι.
Βέβαια αυτό δεν σημαίνει πως οι κυρώσεις δεν θα ασκήσουν πιέσεις εάν εφαρμοστούν στις μεγαλύτερες τράπεζες της Ρωσίας και στοχεύσουν στην ευχέρεια της Μόσχας να μετατρέψει ρούβλια σε δολάρια και άλλα νομίσματα, όπως φαίνεται να έχει συζητηθεί από την Ουάσινγκτον. Η επίδραση κυρώσεων σε όλες τις συναλλαγές με ρωσικές τράπεζες, παγώνοντας στοιχεία του ενεργητικού τους, θα είναι μεγαλύτερη συγκριτικά με τον αποκλεισμό τους από το παγκόσμιο σύστημα SWIFT, σχολιάζει ο Μπράιαν Ο’ Τουλ, συνεργάτης στο ερευνητικό κέντρο Atlantic Council, στο Reuters.
Σχέδια κυρώσεων ακόμη και στον τεχνολογικό εξοπλισμό
Ο Λευκός Οίκος, ο οποίος έχει υιοθετήσει μια μέθοδο ανοικτής διπλωματίας για να αποτρέψει έναν πόλεμο στην Ουκρανία, έχει προειδοποιήσει τις αμερικανικές κατασκευάστριες τσιπ πως μπορεί να επιβληθούν περιορισμοί στις εξαγωγές με προορισμό τη Ρωσία, σύμφωνα με πηγές του πρακτορείου Reuters. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ανάλογα μέτρα είχαν αποτέλεσμα, διατηρώντας τη Ρωσία στο περιθώριο των τεχνολογικών εξελίξεων. Όμως με την Κίνα σύμμαχο, η Ρωσία πιθανότητα να βρει διέξοδο και σε αυτόν τον τομέα.
Αλλά, όπως δήλωσε η Όλγκα Όλικερ, υπεύθυνη για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία στο ερευνητικό κέντρο International Crisis Group, «οι κυρώσεις είναι αποτελεσματικές εάν δεν χρειαστεί να τις χρησιμοποιήσεις».
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
