Το σκάφος Exo Mars Trace Gas Orbiter (ΤGO), μια κοινή αποστολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της Ρωσικής Διαστημικής Υπηρεσίας (Roscosmos), το οποίο βρίσκεται εδώ και χρόνια σε τροχιά γύρω από τον ‘Αρη, εντόπισε σημαντικές ποσότητες κρυμμένου νερού στην καρδιά του μεγάλου συστήματος φαραγγιών Valles Marineris. Σύμφωνα με την ESA, η πλούσια σε νερό περιοχή έχει περίπου το μέγεθος της Ολλανδίας.
Το νερό, που είναι κρυμμένο λίγο κάτω από την επιφάνεια του γειτονικού πλανήτη, ανακαλύφθηκε από το όργανο FREND της διαστημοσυσκευής, το οποίο χαρτογραφεί το υδρογόνο στο ανώτερο στρώμα του εδάφους του ‘Αρη. Ενώ ήταν γνωστό ότι υπάρχει νερό στον «κόκκινο» πλανήτη, το περισσότερο είχε βρεθεί στις παγωμένες πολικές περιοχές του με τη μορφή πάγου. Σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη μέχρι σήμερα είχαν βρεθεί μικρές μόνο ποσότητες.
Ο Ιγκόρ Μιτροφάνοφ του Ινστιτούτου Διαστημικών Ερευνών της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών στη Μόσχα, επικεφαλής της νέας έρευνας, δήλωσε ότι «το όργανο FREND αποκάλυψε μια περιοχή με ασυνήθιστα μεγάλη ποσότητα υδρογόνου στο κολοσσιαίο σύστημα φαραγγιών Valles Marineris. Υποθέτοντας ότι το υδρογόνο αυτό είναι δεσμευμένο σε μόρια νερού, εκτιμάμε ότι έως το 40% της έκτασης λίγο κάτω από την επιφάνεια του εδάφους σε αυτή την περιοχή φαίνεται να είναι νερό».
«Βρήκαμε ότι ένα κεντρικό τμήμα της Valles Marineris είναι γεμάτο νερό, πολύ περισσότερο νερό από ό,τι περιμέναμε», δήλωσε ο ερευνητής Αλεξέι Μαλάκοφ, επίσης του ρωσικού Ινστιτούτου Διαστημικών Ερευνών. Το νερό μπορεί να βρίσκεται σε μορφή πάγου ή να είναι χημικά δεσμευμένο με ορυκτά στο υπέδαφος, αν και σύμφωνα με τον ίδιο, «είναι πιθανότερο ότι το νερό αυτό υπάρχει σε μορφή πάγου». Παραμένει άγνωστο ποιες είναι οι συνθήκες στο Μεγάλο Φαράγγι του ‘Αρη που επιτρέπουν να διατηρείται τόσο νερό και να ανανεώνεται, με δεδομένο ότι συνήθως το αρειανό νερό εξατμίζεται.
«Το εν λόγω εύρημα είναι ένα εκπληκτικό πρώτο βήμα, αλλά χρειαζόμαστε περισσότερες παρατηρήσεις για να ξέρουμε με σιγουριά με τι ακριβώς μορφή νερού έχουμε να κάνουμε», δήλωσε ο Χάκαν Σβέντχεμ της ESA.
Σε κάθε περίπτωση, καθώς οι περισσότερες μελλοντικές αποστολές στον ‘Αρη σχεδιάζουν να προσεδαφιστούν σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη, ο εντοπισμός ενός τέτοιου «ρεζερβουάρ» νερού ανοίγει μια σημαντική προοπτική για την εξερεύνηση του πλανήτη. Το νερό που είχε ανιχνεύσει παλαιότερα το σκάφος Mars Express στον ‘Αρη, βρίσκεται είτε κάτω από το νότιο πόλο του πλανήτη είτε σε μεσαίο γεωγραφικό πλάτος αλλά σε βάθος μερικών χιλιομέτρων, συνεπώς και στις δύο περιπτώσεις είναι πιο δύσκολα αξιοποιήσιμο σε σχέση με το πολύ πιο επιφανειακό νερό στη Valles Marineris. Αυτό καθιστά το σύστημα φαραγγιών του ‘Αρη -το μεγαλύτερο στο ηλιακό μας σύστημα (δεκαπλάσιο σε μήκος και πενταπλάσιο σε βάθος σε σχέση με το Μεγάλο Φαράγγι στις ΗΠΑ)- ακόμη πιο πολλά υποσχόμενο στόχο για τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές εξερεύνησης.
Το σκάφος Exo Mars Trace Gas Orbiter εκτοξεύθηκε το 2016 και το 2022 θα ακολουθήσουν, επίσης στο πλαίσιο της αποστολής Exo Mars, το ευρωπαϊκό ρόβερ Rosalind Franklin και η ρωσική συσκευή προσεδάφισης Kazachok, που θα συνεργαστούν για να βρουν πιθανά ίχνη ζωής στον ‘Αρη.
