THEPOWERGAME
Η κατάσταση των αποταμιεύσεων από την αρχή της πανδημίας της νόσου Covid-19 αποκτά μεγάλη σημασία προκειμένου να ζυγίσει κανείς τις προθέσεις των καταναλωτών και κατ’ επέκταση την πορεία των οικονομιών. Και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού, η κατανάλωση διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάκαμψη από την πανδημική κρίση. Το μεγάλο ερώτημα είναι μέχρι πότε θα μπορούν τα νοικοκυριά να σηκώσουν το βάρος αυτό.
Οι πρόσθετες αποταμιεύσεις που συσσωρεύτηκαν από τα πρώτα κύματα της πανδημίας, δηλαδή πριν την έναρξη των εμβολιαστικών προγραμμάτων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, κάποια στιγμή θα εξαντληθούν. Είναι μια αναμενόμενη εκτίμηση την ώρα, όμως, που η μετάλλαξη Όμικρον διατηρεί έως έναν βαθμό την αβεβαιότητα για την πορεία των οικονομιών.
Πρόσφατα στοιχεία στις ΗΠΑ υποδεικνύουν πως στις αρχές του επόμενου έτους θα έχουν εξαντληθεί οι έξτρα αποταμιεύσεις που συγκέντρωσαν τα νοικοκυριά της μεσαίας τάξης από τη μείωση των δαπανών τους λόγω των περιορισμών της πανδημίας και χάρις των κυβερνητικών επιδοτήσεων. Είναι μια παράμετρος που προβληματίζει τον Λευκό Οίκο και την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) επειδή η άνοδος των τιμών στα τρόφιμα και την ενέργεια έχουν αυξήσει το κόστος διαβίωσης. Τα νοικοκυριά δεν μπορούν να επαναπαύονται πια σε προγράμματα που δρομολόγησε το ομοσπονδιακό κράτος από την αρχή της πανδημίας. Πολλά από αυτά έληξαν τον Σεπτέμβριο.
Όπως επισημαίνεται από τους New York Times και την Moody’s Analytics, οι συνολικές αποταμιεύσεις ως προς το διαθέσιμο εισόδημα στις ΗΠΑ τετραπλασιάστηκαν και έφθασαν στο 34% από τον Φεβρουάριο στον Απρίλιο του 2020. Αυτή η μεγάλη αύξηση αποδίδεται εν μέρει στην εφάπαξ επιδότηση των 1.200 δολαρίων που είχε δοθεί τότε από την πρώην κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ. Την περασμένη άνοιξη, το ποσοστό των αποταμιεύσεων διαμορφώθηκε στο 26% ύστερα από έναν ακόμη γύρο απευθείας επιδοτήσεων του ομοσπονδιακού κράτους.
Έρευνα της JPMorgan Chase Institute που στηρίχθηκε στους τραπεζικούς λογαριασμούς 1,6 εκατ. οικογενειών έδειξε πως η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση των αποταμιεύσεων καταγράφηκε στα χαμηλά εισοδήματα, αλλά τα χρήματα αυτά εξαντλήθηκαν άμεσα λόγω της πανδημικής κρίσης. Σε αυτά τα νοικοκυριά, η οικονομική κατάσταση ήταν ήδη δύσκολη. Σε όσους, ωστόσο, έχουν μεγαλύτερη οικονομική επιφάνεια, οι αυξημένες αποταμιεύσεις έδωσαν μεγαλύτερα περιθώρια επιλογής στην εύρεση εργασίας, περιορίζοντας την προσφορά εργατικού δυναμικού σε αρκετούς κλάδους της οικονομίας και ενθαρρύνοντας την άνοδο των μισθών κατά 4,8% τον Νοέμβριο σε σχέση με έναν χρόνο πριν.
Ανάλογες τάσεις ισχύουν στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, οι δαπάνες των νοικοκυριών μειώθηκαν πέρσι κατά 8%, υποχωρώντας έως και 37% στον τομέα της εστίασης και της φιλοξενίας. Παραμένει αδιευκρίνιστο είναι σε ποια χρονική στιγμή θα υπάρξει μείωση των αποταμιεύσεων και στην Ευρώπη, δεδομένης της μεγάλης συνδρομής τους στην πορεία ανάπτυξης των οικονομιών. Αυτό επιβεβαιώθηκε, εξάλλου, από την ανακοίνωση των στοιχείων για τις επιδόσεις της Ευρωζώνης στο διάστημα του τρίτου τριμήνου. Με τον ρυθμό ανάπτυξης να διαμορφώνεται στο 2,2% από το δεύτερο τρίμηνο του έτους, η συνδρομή της κατανάλωσης των νοικοκυριών αποτιμήθηκε στις 2,1 ποσοστιαίες μονάδες.