THEPOWERGAME
Λήγει τυπικά σήμερα η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP26) στη Γλασκώβη -αν και οι συζητήσεις πιθανώς θα παραταθούν και στο σαββατοκύριακο- και διαφαίνεται ήδη πως καμία ισχυρή δέσμευση δεν πρόκειται να ληφθεί για την αποτροπή της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ο ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, προειδοποίησε ότι ο στόχος για περιορισμό των εκπομπών ρύπων που είχε τεθεί στο Παρίσι το 2015 βρίσκεται σε «μηχανική υποστήριξη», αφού δεν διαφαίνεται πολιτική βούληση να ληφθούν ισχυρές δεσμεύσεις.
Το διακύβευμα είναι ο περιορισμός στη χρήση ορυκτών καυσίμων -μεταξύ των οποίων και το φυσικό αέριο- το οποίο, για το οποίο, όπως είπε ο κ. Γκουτέρες, οι ανακοινώσεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής στη Γλασκώβη «απέχουν πολύ από το να είναι επαρκείς». «Οι υποσχέσεις ακούγονται κούφιες όταν η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων εξακολουθεί να επιδοτείται με τρισεκατομμύρια δολάρια».
Ο στόχος που είχε τεθεί στο Παρίσι, είναι η προσπάθεια ώστε η υπερθέρμανση του πλανήτη να μην υπερβεί τους επιπλέον 2 βαθμούς Κελσίου -σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα- ως το τέλος του αιώνα. Και κατά προτίμηση να πέσει κάτω από τους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Από τη διάσκεψη του Παρισιού ως σήμερα, η επιστημονική βιβλιογραφία έχει δείξει ότι η πραγματική δέσμευση πρέπει να είναι κάτω από τους 1,5 βαθμούς, αν θέλουμε πραγματική αναστροφή της Κλιματικής Αλλαγής. Ωστόσο οι τελευταίες προβλέψεις δείχνουν ότι, αν οι κυβερνήσεις του πλανήτη συνεχίσουν με τις υπάρχουσες δεσμεύσεις, η θερμοκρασία θα ανέβει κατά 2,4 ή ακόμη και 2,7 βαθμούς Κελσίου, στο τέλος του αιώνα.
Ταυτόχρονα, το Διακυβερνητικό Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή, ένα όργανο του ΟΗΕ, εκτίμησε πως για να επιτευχθεί ο στόχος των 1,5 βαθμών, θα πρέπει να περιοριστούν κατά 45% οι εκπομπές ρύπων ως το 2030.
Με βάση αυτό το δεδομένο, το ενδεχόμενο να μη ληφθούν ουσιαστικές αποφάσεις από τη Διάσκεψη και οι παγκόσμιοι ηγέτες να ξανασυναντηθούν, όπως είναι προγραμματισμένο, το 2025, φαντάζει… καταστροφικό. Ο ΓΓ του ΟΗΕ, αλλά και ο Λορέν Φαμπιούς, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας και θεωρούμενος «αρχιτέκτονας» της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα, πιέζουν ώστε τουλάχιστον η Σύνοδος COP να επαναληφθεί σε έναν χρόνο και όχι σε τέσσερα.
Οι πιέσεις από τη Ρωσία και τη Σαουδική Αραβία
Πού βρίσκονται όμως οι δεσμεύσεις των ισχυρών για τη βιομηχανία ορυκτών αυτή τη στιγμή; Κατ’ αρχήν η Μάρι Ρόμπινσον, πρώην πρόεδρος της Ιρλανδίας και επικεφαλής της ομάδας πολιτικών ηγετών για το κλίμα, κατήγγειλε τη Ρωσία και τη Σαουδική Αραβία ότι πιέζουν (για εύλογους λόγους) ώστε να μπλοκαριστεί από το τελικό κείμενο ακόμη και η αναφορά σε δέσμευση για την απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα ή δέσμευση για περιορισμούς στη χρηματοδότηση της σχετικής βιομηχανίας.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες φέρονται διατεθειμένες να φύγουν από τη Γλασκώβη με ένα κάπως ισχυρό κείμενο, ωστόσο πληροφορίες αναφέρουν πως δεν θα ήθελαν να δεσμευθούν σε ρήτρα να αναθεωρούνται ετησίως (αναλόγως με τις επιστημονικές εξελίξεις και τα στοιχεία για τους ρύπους) οι λεγόμενες «εθνικά καθορισμένες συνεισφορές» (NDC) των συμβεβλημένων στη COP κρατών. Ο επικεφαλής της κινεζικής αντιπροσωπείας, Σι Ζενχουά, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για να αναθεώρηση των NDC, «αναλόγως με το τι αυτές θα περιλαμβάνουν», σημειώνοντας πως πιο αποτελεσματικές είναι οι μακροχρόνιες δεσμεύσεις. Σύμφωνα με την Κίνα, η αναθεώρηση των δεσμεύσεων θα μπορούσε να γίνει το 2023.
Την Πέμπτη, μία μικρή ομάδα κρατών ανακοίνωσε μία συμμαχία με στόχο την απομάκρυνση (phase out) από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Η ομάδα κρατών, που συστάθηκε με πρωτοβουλία της Δανίας και της Κόστα Ρίκα, περιλαμβάνει τη Γαλλία, την Ιρλανδία και την… Ουαλία (την περιφέρεια με έδρα τη Γλασκώβη, όπου διεξάγεται η COP26), αλλά όχι το Ηνωμένο Βασίλειο, που είναι και ο οικοδεσπότης της διάσκεψης.
Ακόμη ένα ζήτημα τίθεται, σχετικά με τον τρόπο, με τον οποίο πρέπει να υπολογίζονται οι εκπομπές ρύπων, καθώς στο τραπέζι βρίσκονται μία σειρά διατάξεων που επιτρέπουν τη βελτίωση των στοιχείων μέσω του carbon trading (ανταλλαγής ρύπων) και άλλων μηχανισμών.
Μένει να φανεί επίσης ποιες αναφορές θα γίνουν στο τελικό κείμενο για την «κλιματική χρηματοδότηση» των φτωχότερων κρατών, προκειμένου να περικόψουν τις εκπομπές ρύπων, καθώς και τους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς που θα τους επιτρέψουν να αποκαταστήσουν τις καταστροφές από ακραία καιρικά φαινόμενα, συνεπεία της κλιματικής αλλαγής.
Πάντως μέχρι στιγμής διαφαίνεται πως η ισχυρότερη δέσμευση που θα προέλθει από τη Διάσκεψη, θα είναι η ήδη ανακοινωθείσα συμφωνία ΗΠΑ και Κίνας για συνεργασία για το κλίμα.