THEPOWERGAME
Μέχρι προ ολίγου χρόνου, η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα δεν συναντούσε κανένα εμπόδιο όταν ήθελε να επικοινωνήσει με την Τζάνετ Γέλεν. Τελευταία, όμως, οι προσπάθειες της επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) να έρθει σε επαφή με την υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ έχουν αποβεί άκαρπες.
Πληροφορίες του πρακτορείου Bloomberg αποκαλύπτουν πως η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν τραβά αποστάσεις από σκάνδαλο που θέλει την Γκεοργκίεβα, όταν ήταν διευθύνουσα σύμβουλος της Παγκόσμιας Τράπεζας, να υπερβαίνει τα όρια των αρμοδιοτήτων της και να μεροληπτεί υπέρ της Κίνας στην ετήσια έκθεση «Doing Business» για το επιχειρηματικό κλίμα των κρατών-μελών. Η ίδια αρνείται κατηγορηματικά τα συμπεράσματα της έκθεσης που ανέλαβε νομική εταιρεία κατόπιν αιτήματος της Παγκόσμιας Τράπεζας στις αρχές του έτους.
Οι κεντρικές τράπεζες ανέλαβαν τον ρόλο του δανειστή κρατών
Η συγκυρία είναι ιδιαίτερα ατυχής για το ΔΝΤ. Έχει παραγκωνιστεί ο ρόλος του ως ύστατος δανειστής από τις κεντρικές τράπεζες των ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου καθώς αυτές ήταν που παρείχαν τεράστια στήριξη για την καταπολέμηση της πανδημικής κρίσης του ιού SARS-CoV-2. Γιατί να δανειστεί μια χώρα από το ΔΝΤ κάτω από αυστηρούς όρους όταν μπορεί να αντλήσει κεφάλαια με την έκδοση ομολόγων σε μια περίοδο που τα επιτόκια κυμαίνονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα; Κατά τη διάρκεια του τελευταίου 18μήνου, το ΔΝΤ παρείχε ναι μεν οικονομική βοήθεια, πλην όμως με προγράμματα που απευθύνονται σε 100 από τις μικρότερες και φτωχότερες χώρες του κόσμου.
Αυστηρή η Ουάσινγκτον απέναντι στην Κίνα
Ιδιαίτερα δύσκολη είναι, παράλληλα, η θέση της Γκεοργκίεβα καθώς οι ΗΠΑ έχουν σκληρύνει τη στάση τους απέναντι στην Κίνα κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Μπορεί η ρητορική της κυβέρνησης του Τζο Μπάιντεν να είναι ηπιότερη και διπλωματικότερη συγκριτικά με την τετραετή διακυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ.
Είναι όμως σαφές πως οι ΗΠΑ είναι αποφασισμένες να συγκρατήσουν τις επεκτατικές βλέψεις του Πεκίνου σε οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο. Kαι ας μην λησμονούμε πως οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ. Η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα ήταν διευθύνουσα σύμβουλος και μετέπειτα υπηρεσιακή πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας από το 2017 μέχρι το 2019, όταν μετέβη στο ΔΝΤ για να αναλάβει καθήκοντα γενικής διευθύντριας.
Τοξική κουλτούρα και μεροληψία στην Παγκόσμια Τράπεζα
Σύμφωνα με έκθεση της νομικής εταιρείας WilmerHale, η οποία ανατέθηκε από την ίδια την Παγκόσμια Τράπεζα τον Ιανουάριο του 2021, τίθεται υπό αμφισβήτηση η αμεροληψία της Παγκόσμιας Τράπεζας λόγω της στάσης μιας ομάδας ανώτατων στελεχών. Περίπου προ τετραετίας, η Γκεοργκίεβα μαζί με άλλους αξιωματούχους ενήργησαν έτσι ώστε να βελτιωθεί επιφανειακά το επιχειρηματικό προφίλ της Κίνας στην έκθεση Doing Business του 2018 όταν, μάλιστα, γίνονταν συζητήσεις για την αύξηση της συνεισφοράς και κατ΄επέκταση των μεριδίων που είχαν ορισμένες χώρες στο μετοχικό κεφάλαιο της παγκόσμιας τράπεζας.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση της WilmerHale, την εκστρατεία της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της Παγκόσμιας Τράπεζας είχε αναλάβει ο πρόεδρος, Δρ. Τζιμ Γιόνγκ Κιμ, και η διευθύνουσα σύμβουλος, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα. Υπογραμμίζεται, χαρακτηριστικά, πως η ίδια είχε τονίσει τότε σε συνέντευξη πως η πολυμέρεια διακυβεύονταν και ο οργανισμός θα είχε μεγάλο πρόβλημα εάν δεν επιτυγχάνονταν οι στόχοι αυτής της εκστρατείας. Η νομική εταιρεία καταλήγει πως παρατυπίες συνέβησαν και στην έκθεση Doing Business 2020 ιδιαίτερα σ΄ ότι αφορά το Αζερμπαϊτζάν, περιγράφοντας μια τοξική κουλτούρα και ένα κλίμα φόβου για αντίποινα, σύμφωνα με μαρτυρίες στελεχών που επιμελούνται αυτές τις μελέτες.
Ανησυχία εν όψει Συνόδου Κορυφής
Σε άρθρο του ο Economist καλεί την Γκεοργκίεβα να υποβάλει την παραίτησή της, ενώ οι Financial Times θέτουν το εύλογο ερώτημα για το εάν το ΔΝΤ υπό την διοίκηση της έχει κάνει ανάλογους συμβιβασμούς. Σε κάθε περίπτωση, η κατανομή 650 δισ. δολαρίων σε ειδικά τραβηχτικά δικαιώματα (SDRs) σε όλα τα κράτη-μέλη δίχως να υπάρξουν όροι και προϋποθέσεις σημαίνει πως ωφελήθηκαν, μεταξύ άλλων, αυταρχικά καθεστώτα όπως αυτό του Αλεξάντερ Λουκασένκο στην Λευκορωσία.
Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, πάντως, θεωρεί πως τα «ευρήματα της έκθεσης είναι σημαντικά», ενώ την ανησυχία τους έχουν εκφράσει μέλη των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων. Η χρονική περίοδος είναι αναμφισβήτητα κρίσιμη. Στις 11 με 15 Οκτωβρίου είναι δρομολογημένη η ετήσια σύνοδος της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ.