THEPOWERGAME
Κάποτε ήταν η συνθήκη ANZUS (μεταξύ ΗΠΑ–Αυστραλίας, στην οποία όμως συμπεριλαμβανόταν και η Νέα Ζηλανδία). Σήμερα, το σύμφωνο συνεργασίας AUKUS που υπογράφηκε μεταξύ ΗΠΑ, Αυστραλίας και αυτή τη φορά της Βρετανίας (που περιγράφεται από κάποιους ως «ANZUS 2.0») σηματοδοτεί μία νέα ανανεωμένη συνεργασία και τη στρατηγική (ακόμη μεγαλύτερη) μετατόπιση της γεωπολιτικής προσοχής των Ηνωμένων Πολιτειών στον Ινδικό και Ειρηνικό Ωκεανό. Δηλαδή στα «χωράφια» της Κίνας.
Το Πεκίνο έχει άλλωστε το τελευταίο διάστημα επιδείξει έντονη δραστηριότητα, με πολεμικά πλοία να περνούν κοντά στα ιαπωνικά και τα αμερικανικά ύδατα, ενώ διαθέτει ένα πυραυλικό οπλοστάσιο που όλο και μεγαλώνει.
Μέρος της συζήτησης γύρω από το σύμφωνο Aukus, που ανακοινώθηκε αργά το βράδυ της Τετάρτης σε τηλεδιάσκεψη μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν, του Βρετανού πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον και του Αυστραλού ομολόγου του, Σκοτ Μόρισον, είναι κατά πόσον πρόκειται και για μία πυρηνική συμφωνία.
Το σύμφωνο περιλαμβάνει την προμήθεια της Αυστραλίας από τις ΗΠΑ με πυρηνικά υποβρύχια. Τόσο ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, όσο και ο Μόρισον, έσπευσαν να διευκρινίσουν πως δεν επιδιώκουν να δημιουργήσουν ένα πυρηνικό όπλο. Στην πραγματικότητα, επισημαίνει η Πατρίσια Ο’ Μπράιαν, επίκουρη καθηγήτρια στο πρόγραμμα Ασιατικών Σπουδών του πανεπιστημίου Τζορτζτάουν των ΗΠΑ, «αυτές οι δυνατότητες θα αναπτυχθούν εξ ανάγκης παράλληλα με τους περιορισμένους στόχους πρόωσης που έχει θέσει το AUKUS».
Αυτή τη στιγμή, τέτοια πυρηνική τεχνογνωσία ουσιαστικά μοιράζονται οι ΗΠΑ μόνο με τη Βρετανία, με βάση συμφωνία του 1958. Όμως το άνοιγμα προς την Αυστραλία την αναβαθμίζει τεχνολογικά και την αναδεικνύει σε περιφερειακή υπερδύναμη με αυξημένη σημασία για την Ουάσινγκτον.
Στην πράξη, μέσα στους επόμενους 18 μήνες, αμερικανικές και βρετανικές ομάδες θα εργαστούν για να προωθήσουν το τεχνικό και νομικό κομμάτι αυτής της συνεργασίας, στην οποία προβλέπεται η μεταφορά προς την Αυστραλία σχάσιμου υλικού (κάτι που επίσης αποτελεί μία πρόκληση των logistics), για την κατασκευή εκεί των προβλεπόμενων υποβρυχίων.
Συμφωνίες 123
Το έδαφος γι’ αυτό έχει προλειανθεί από το 2010, όταν οι ΗΠΑ είχαν υπογράψει με την Αυστραλία μία από τις λεγόμενες «Συμφωνίες 123», με βάση την οποία η Κανμπέρα δεσμεύεται να μην εμπλουτίσει ή να επανεπεξεργαστεί πυρηνικό υλικό που θα αποκτήσει από τις ΗΠΑ.
Πρόκειται για μία συμφωνία που καθορίζει κατ’ αρχήν το νομικό πλαίσιο για μία ειρηνική συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, όπως προβλέπει η ενότητα 123 της Πράξης για την Ατομική Ενέργεια των ΗΠΑ και αφορά στους όρους μεταφοράς πυρηνικού υλικού και εξοπλισμού εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών. Τέτοια συμφωνία έχει υπογράψει μεταξύ άλλων η Ουάσινγκτον με την Euratom ως το 2026 (μέλος της οποίας είναι και η Ελλάδα) και με την Τουρκία, ως τον Ιούνιο του 2023.
Πάντως για να πραγματοποιηθεί η πώληση των υποβρυχίων στην πράξη αναμένεται να περάσουν κάποια χρόνια, επισημαίνει το Politico. Στο μεταξύ, περισσότερα αμερικανικά πυρηνικά υποβρύχια αναμένεται να δώσουν το «παρών» στα αυστραλιανά ύδατα.
Μία μυστικοπαθής συμφωνία
Πάντως, ενδεικτικό του τρόπου με τον οποίο κινείται η αμερικανική εξωτερική πολιτική -σε αντιδιαστολή με τις «κορώνες» του προηγούμενου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ- είναι το γεγονός πως δεν υπήρξε καμία προαναγγελία ούτε καν της τηλεδιάσκεψης στην οποία ανακοινώθηκε το σύμφωνο. Παρά μόνο την ύστατη ώρα.
Με τη συμφωνία να παρουσιάζεται δηλαδή ως «fait d’ accomplit» (τετελεσμένο). Αναλυτές επισημαίνουν πως αυτή η μυστικοπάθεια ενδεχομένως να στοιχίσει πολιτικά στον Μόρισον στο εσωτερικό της Αυστραλίας. Είναι ενδεικτικό πως το σχετικό ανακοινωθέν του Λευκού Οίκου, ανακοινώνει πως το AUKUS «δένει αποφασιστικά την Αυστραλία με τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία για γενιές», αλλά και πως είναι «το μεγαλύτερο στρατηγικό βήμα που έχει κάνει η Αυστραλία εδώ και γενιές»!
Αξιωματούχοι των ΗΠΑ δεν παρέλειψαν να επισημάνουν πως η απόφαση διαμοιρασμού τεχνογνωσίας δεν είναι ένα συνηθισμένο βήμα για την Ουάσινγκτον. «Αυτή η τεχνολογία είναι εξαιρετικά ευαίσθητη. Ειλικρινά (η συμφωνία) είναι μία εξαίρεση στην πολιτική μας από πολλές απόψεις» αναφέρει σε συνθήκες ανωνυμίας αξιωματούχος της αμερικανικής διοίκησης στο Politico.
Από πλευράς ΗΠΑ, το υπουργείο Άμυνας εργάζεται ήδη σε συνεργασία με το Κογκρέσσο για την έγκριση της συνεργασίας, επισημαίνει ο Τζέσε Σαλαζάρ, αναπληρωτής βοηθός γραμματέας για τη βιομηχανική πολιτική του Πενταγώνο, ενώ σε στενή συνεργασία βρίσκεται και το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας.
Οι υπόλοιποι στόχοι του AUKUS, μεταξύ άλλων σε συνεργασία που αφορά στην κυβερνοάμυνα, την τεχνητή νοημοσύνη και τις κβαντικές τεχνολογίες, μένουν να διευκρινιστούν.
24η Σεπτεμβρίου: Πρώτη συνάντηση δια ζώσης σε επίπεδο αρχηγών-κρατών για το «Τετράδυμο»
Το μέτωπο AUKUS δεν είναι όμως το μόνο αμερικανικό στην γεωστρατηγική γειτονιά της Κίνας. Στις 24 Σεπτεμβρίου συναντώνται, για πρώτη φορά δια ζώσης σε αυτό το πλαίσιο, οι ηγέτες ΗΠΑ, Ιαπωνίας, Αυστραλίας και Ινδίας, σε μια τετραμερή που έχει γίνει γνωστή ως το «Τετράδυμο» (The Quad).
Η συνεργασία που σφυρηλατήθηκε το 2017 για οικονομική, τεχνολογική και στρατιωτική συνεργασία, αναβαθμίζεται υπό το φως του ενδιαφέροντος της διοίκησης Μπάιντεν για την Κίνα.
Όλα αυτά δεν αναμένεται να είναι χωρίς αντίκτυπο για την Αυστραλία, η οποία από τον Απρίλιο του 2020 βρίσκεται σε άτυπο εμπορικό πόλεμο με την Κίνα που εκτιμάται πως της έχει στοιχίσει περί τα 4 δισ. δολάρια.
Ταυτόχρονα, η Νέα Ζηλανδία, εκτός από τη δυσαρέσκεια για το πέρασμα πυρηνικών υποβρυχίων από τα αποπυρηνικοποιημένα ύδατά της, αντιμετωπίζει σε διπλωματικό επίπεδο έναν στρατηγικό αποκλεισμό. Αν και, να σημειωθεί, πως η πολιτική της κατά των πυρηνικών ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 την είχε φέρει σε απόσταση από τις ΗΠΑ και η παλιά συμφωνία ANZUS ήταν μόνο στα χαρτιά και ουσιαστικά μέσω… Αυστραλίας.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
