Πολυνομοσχέδιο με έξι μεγάλες αλλαγές στο ασφαλιστικό σχεδιάζει η κυβέρνηση, το οποίο θα κατατεθεί στη Βουλή από το υπουργείο Εργασίας, εντός του καλοκαιριού και αναμένεται να έχει θετικό αντίκτυπο στις συντάξεις, αλλά και να λύνει μεγάλα προβλήματα και εκκρεμότητες του παρελθόντος.
Πρόκειται για ρυθμίσεις που εκκρεμούσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα, και έχουν στόχο την επίλυση θεμάτων όπως οι συντάξεις χηρείας, που θα αντιμετωπίζονται με ενιαίο τρόπο για ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, τις ενιαίες παροχές σε χρήμα των ταμείων, το εργόσημο, την επέκταση της αναγνώρισης πλασματικών ετών και στις επικουρικές συντάξεις, αλλά και την μερική κατάργηση της προσωπικής διαφοράς.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι βασικές ρυθμίσεις που έχουν ήδη αποφασιστεί και θα συμπεριληφθούν στο νομοσχέδιο θα προβλέπουν τα εξής:
- Μερική κατάργηση της προσωπικής διαφοράς που προέκυψε από το 2016 στις συντάξεις και απορροφά οποιαδήποτε αύξησή τους. Ήδη συζητείται το ενδεχόμενο απαλοιφής της προσωπικής διαφοράς των συντάξεων, κατά το πρότυπο των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων. Δηλαδή μείον 300 ευρώ. Αυτό σημαίνει πως όσοι έχουν προσωπική διαφορά 300 ευρώ, αυτή θα εκμηδενιστεί. Αν τώρα για παράδειγμα έχουν υψηλότερη προσωπική διαφορά για παράδειγμα 550 ευρώ , αυτή θα μειωθεί στα 250 ευρώ. Με αυτά τα δεδομένα για πάνω από 100.000 συνταξιούχους θα εκμηδενιστεί η προσωπική διαφορά και θα μπορούν να λάβουν το σύνολο της αύξησης που θα δοθεί το 2026. Παράλληλα με την εφαρμογή του μέτρου υπολογίζεται ότι άλλοι 450.000 συνταξιούχοι θα λάβουν μέρος της αύξησης αποδοχών την επόμενη χρονιά λόγω μείωσης της προσωπικής διαφοράς. Εφόσον η μέση ετήσια αύξηση κινηθεί κοντά στα 232 ευρώ, τότε το επιπλέον κόστος των αυξήσεων – μετά την εφαρμογή του μέτρου – ανεβαίνει κατά 200 εκατ. ευρώ. Το επιπλέον αυτό κόστος θεωρείται εφικτό να καλυφθεί από τα επιπλέον έσοδα που προέκυψαν από την αύξηση του αριθμού των εργαζόμενων συνταξιούχων. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία η προσωπική διαφορά συμψηφίζεται με τις εκάστοτε αυξήσεις έως ότου το ποσό της προσωπικής διαφοράς μηδενιστεί.
- Αλλαγές στο εργόσημο: Θα προβλέπεται η θέσπιση ανώτερου πλαφόν και πληρωμές on line μέσω πλατφόρμας και τραπεζών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν φαινόμενα φοροδιαφυγής και ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Θα δημιουργηθεί πλατφόρμα που θα είναι συνδεδεμένη με την ΑΑΔΕ, μέσω της οποίας οι απασχολούμενοι με εργόσημο θα δηλώνουν, αλλά και θα πληρώνουν τα ασφάλιστρα.
- Νέος τρόπος υπολογισμού αυξήσεων στις συντάξεις: Θα συνδέει τις αυξήσεις των συντάξεων με τις συντάξιμες αποδοχές των ασφαλισμένων ώστε να αποτελούν τη βάση υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης και να παύουν να αυξάνονται σύμφωνα με τον πληθωρισμό, αλλά να ακολουθούν το ποσοστό αύξησης του δείκτη μισθών όλων των εργαζομένων. Ο νέος τρόπος υπολογισμού αναμένεται να δώσει υψηλότερες συντάξεις, καθώς η αύξηση στους μισθούς κινείται, υπό κανονικές προϋποθέσεις, πάνω από τον πληθωρισμό. Αν το 2024 ο δείκτης μισθών κατέγραψε αύξηση 3,5%, αυτό το ποσοστό θα αυξήσει και τον μισθό που θα ληφθεί υπόψη για την ανταποδοτική σύνταξη όσων αποχωρήσουν το 2025. Με αυτόν τον μισθό θα πολλαπλασιαστεί το ποσοστό αναπλήρωσης για τα έτη ασφάλισης που έχει και θα προκύψει η ανταποδοτική σύνταξη.
- Ενιαία αντιμετώπιση των συντάξεων χηρείας: Ήδη οι περικοπές έχουν εφαρμοστεί στο Δημόσιο και τον ΟΓΑ από το 2020. Η περικοπή εκτιμάται ότι αφορά πάνω από 80.000 δικαιούχους συντάξεων χηρείας του ιδιωτικού τομέα μετά το 2016, στους οποίους δεν έχει εφαρμοστεί η διάταξη που προβλέπει ότι η σύνταξη χηρείας μειώνεται από το 70% της αρχικής στο 35% αν μετά την πρώτη τριετία από την καταβολή της η χήρα ή ο χήρος εργάζονται ή λαμβάνουν δική τους σύνταξη. Οι δικαιούχοι συντάξεων χηρείας μετά την τριετία σύμφωνα με τον νόμο θα χάνουν τη μισή παροχή σε περίπτωση ανάληψης εργασίας ή συνταξιοδότησης (από το 70% της σύνταξης του άμεσα ασφαλισμένου, στο 35%). Για την άμβλυνση των οικονομικών επιπτώσεων το υπουργείο Εργασίας εξετάζει δύο εναλλακτικές λύσεις.
- Ο δικαιούχος να επιλέγει την σύνταξη που θα περικοπεί κατά 50% μετά την πάροδο της τριετίας. Έτσι θα μπορεί να επιλέξει την μείωση της μικρότερης σύνταξης.
- Ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο η περικοπή να αφορά μόνο την εθνική σύνταξη (436,40 ευρώ) και όχι την αναλογική σύνταξη.
- Ενιαίοι Κανόνες Παροχών: Εφαρμογή ενιαίου κανονισμού παροχών σε χρήμα για όλα τα ταμεία που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ. Με την έκδοσή του, οι γενναιόδωρες παροχές που εξακολουθούν να καταβάλλονται παρά την ενοποίηση των ταμείων, ιδίως ταμεία με προνομιακό καθεστώς, όπως των ΔΕΚΟ και των τραπεζών θα περιοριστούν, με στόχο να φθάσουν πιο κοντά στις παροχές του ΙΚΑ. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα χιλιάδες συνταξιούχοι και ασφαλισμένοι των πρώην ταμείων να χάσουν μεγάλο μέρος των προνομίων που απολαμβάνουν. Ο νέος κανονισμός θα αλλάξει άρδην τον χάρτη των επιδομάτων, με έμφαση στις παροχές ασθένειας, μητρότητας, εργατικού ατυχήματος και αναπηρίας, όπως και στα έξοδα κηδείας.
- Δυνατότητα εξαγοράς πλασματικών ετών στις επικουρικές: Η ρύθμιση προβλέπει ότι αν κάποιος ασφαλισμένος δεν είχε τις ελάχιστες προϋποθέσεις για τη λήψη επικουρικής, πλέον θα έχει την ευκαιρία να εξαγοράσει πλασματικά έτη για τη συμπλήρωση του ελάχιστου ορίου των 15 ετών που απαιτείται – σύμφωνα με διατάξεις του νόμου 5078/2023 – για την απονομή επικουρικής σύνταξης. Εκτιμάται ότι αφορά 45.000 αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες. Το κόστος εξαγοράς θα έχει ως βάση υπολογισμού την εισφορά επικουρικής ασφάλισης 6% για κάθε μήνα αναγνώρισης και τις αποδοχές που έχουν οι ασφαλισμένοι κατά την υποβολή της αίτησης.
