Συνδυαστικά κέρδη από τη μείωση των εισφορών σε υπερωρίες, υπερεργασία, αργίες και νυχτερινά θα έχουν εργαζόμενοι και επιχειρήσεις από την καθολική εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας σε περισσότερους από 1.500.000 εργαζομένους, ενώ εκτός μένουν 600.000 εργαζόμενοι σε διάφορες επιχειρήσεις, το μέλλον των οποίων θα αποφασιστεί μέχρι το 2027.
Για παράδειγμα, υπάρχουν τα φροντιστήρια μέσης εκπαίδευσης και τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια που απασχολούν 300.000 εργαζόμενους, υπάρχουν οι εταιρίες αντασφαλειών με 50.000 εργαζόμενους, οι σχολές οδηγών κ.α., ενώ έχουν εντοπιστεί και προβλήματα σε διάφορους κλάδους που είναι αμφίβολο αν θα ενταχθούν.
Με βάση τις ενταγμένες πλέον επιχειρήσεις, η καταγραφή στις πρώτες αφορά σε θετικές επιπτώσεις, όπως είναι η θεαματική αύξηση των δηλωμένων ωρών υπερωριακής απασχόλησης στους περισσότερους κλάδους όπου εφαρμόσθηκε το μέτρο. Γεγονός που καταδεικνύει τη χρησιμότητά του στη μάχη κατά της αδήλωτης ή της υποδηλωμένης εργασίας.
Ταυτοχρόνως, όμως, ανέδειξε πλήθος προβλημάτων αλλά και προσπαθειών καταστρατήγησης με ευφάνταστες μεθόδους των εργοδοτών, προκειμένου να αποφύγουν την καταγραφή της πραγματικής εργασίας, γεγονός που αναδεικνύει τον σημαντικό ρόλο που καλείται να διαδραματίσει η Επιθεώρηση Εργασίας, ιδιαιτέρως μετά την επέκταση του μέτρου και στον – προβληματικό από πλευρά εργασιακών σχέσεων – χώρο του τουρισμού και της εστίασης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη», οι υπερωρίες στους κλάδους εφαρμογής της αυξήθηκαν αθροιστικά κατά 815.509 ώρες σε σχέση με τα έτη πριν από την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας. Αυτές οι ώρες, σύμφωνα με ειδικούς, αν είχαν συνδυαστεί με τα πριμ της μείωσης των εισφορών, θα έδινα επιπλέον αύξηση στους μισθούς των εργαζομένων, που πραγματοποιούν πρόσθετες εργασίες, νυχτερινά και αργίες, κατά 42% και ελάφρυνση των εργοδοτών ως 20%. Ενδεικτικά, οι καταγεγραμμένες υπερωρίες αυξήθηκαν:
- Στα σούπερ μάρκετ κατά 60% (216.731 ώρες το 2024, έναντι 135.466 το 2021).
- Στις τράπεζες κατά 38,3% (82.236 ώρες το 2024, έναντι 59.470 το 2021).
- Στις εταιρείες security κατά 27,8% (454.547 ώρες το 2024, έναντι 355.584 ώρες το 2022).
- Στη βιομηχανία κατά 34,3% (2.019.082 ώρες το 2024, έναντι 1.503.813 το 2023).
- Στο λιανεμπόριο 28,1% (474.999 ώρες το 2024, έναντι 370.883 το 2023).
Η εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας είναι ένα ιδιαιτέρως απαιτητικό εγχείρημα, αφενός γιατί ο τουρισμός -επισιτισμός λειτουργεί υπό «ιδιαίτερες συνθήκες» κυρίως στον τομέα των εργασιακών σχέσεων, αφετέρου επειδή αποτελεί την ατμομηχανή της εθνικής οικονομίας και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διαταραχθεί η τουριστική περίοδος. Άλλωστε για τους λόγους αυτούς η κυβέρνηση επέλεξε να καθυστερήσει την εφαρμογή του μέτρου στον συγκεκριμένο εργασιακό χώρο. Ωστόσο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τουριστικού κλάδου σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να λειτουργήσουν ως πρόσχημα για τη διατήρηση ενός καθεστώτος εργασιακής ανομίας που συναντά κανείς σε πολλές τουριστικές επιχειρήσεις.
Έτσι, από τις αρχές του μήνα 50.000 επιχειρήσεις και 700.000 εργαζόμενοι, εντάχθηκαν στην καθολική, υποχρεωτική εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι πλέον οι παραβάτες της εργατικής νομοθεσίας θα βρεθούν αντιμέτωποι με βαρύτατες ποινές, καθώς όσοι δεν τηρούν τις υποχρεώσεις του νέου συστήματος θα υπόκεινται διοικητικές κυρώσεις και πρόστιμα από 2.000 έως και 10.500 ευρώ, ανά περίπτωση.
Προβλήματα από την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας
Παρά τα θεαματικά αποτελέσματα στην καταγραφή των υπερωριών, η εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Παρά την υποχρεωτική χρήση της Κάρτας σε διάφορους κλάδους της οικονομίας, οι παραβάσεις που σχετίζονται με τα ωράρια απασχόλησης συνεχίστηκαν να καταγράφονται και το 2024 στους ελέγχους που πραγματοποίησε η Επιθεώρηση Εργασίας.
Η δεύτερη θέση στο σύνολο των παραβάσεων για τις εργασιακές σχέσεις – κατά το 2024 – αφορά παραβάσεις που σχετίζονται με την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας κατά το προηγούμενο έτος πραγματοποιήθηκε ρεκόρ με 79.207 ελέγχους, οι οποίοι απέφεραν πρόστιμα συνολικού ύψους 49,6 εκατ. ευρώ, ενώ το 2023 είχαν πραγματοποιηθεί 73.579 έλεγχοι, δηλαδή καταγράφηκε αύξηση κοντά στο 8% στους ετήσιους ελέγχους.
Από τις 12.875 παραβάσεις που εντοπίστηκαν και οι οποίες σχετίζονταν με τις εργασιακές σχέσεις, οι 7.565 (ποσοστό 58,75% ) αφορούσαν υπερβάσεις ωραρίων. Από αυτές, οι 2.087 (ποσοστό 16,2%) ήταν παραβάσεις που καταγράφηκαν σε σχέση με την Ψηφιακή Κάρτα, για τις οποίες επιβλήθηκαν πρόστιμα 5.917.390 ευρώ.
Μάλιστα, η Επιθεώρηση Εργασίας εντόπισε άλλες 3.848 παραβάσεις στους πίνακες προσωπικού (πρόστιμα 9.051.980 ευρώ) οι οποίες υποκρύπτουν μη καταγραφή χρόνου υπερωρίας που πραγματοποιήθηκε από τους εργαζομένους. Καταγράφηκαν ακόμη 1.317 παραβάσεις για αδήλωτη εργασία και 313 για υπέρβαση χρόνου εργασίας.
Ενδεικτικές των προβλημάτων που διαπιστώνονται κατά την εφαρμογή της Κάρτας, είναι οι περιπτώσεις καταγγελιών που αφορούν στα εξής:
- Εργαζόμενοι που δουλεύουν για λογαριασμό τρίτων εταιρειών (shop in a shop) σε καταστήματα καλλυντικών, εμπορικών κέντρων, spa, κέντρων αισθητικής, αρωματοπωλείων, κ.λπ., δεν χτυπάνε ψηφιακή κάρτα.
- Εταιρείες σούπερ μάρκετ , logistics, πολυκαταστημάτων, δεν παρέχουν τη δυνατότητα εφαρμογής της Ψηφιακής Κάρτας στο προσωπικό εργολάβων που απασχολούν.
- Εργαζόμενοι που πιάνουν δουλειά στις 5 π.μ. έχουν λάβει οδηγίες να χτυπάνε την κάρτα τους στις 6 π.μ.
Επίσης δυσλειτουργίες καταγράφονται σε εταιρείες security, συνεργεία καθαρισμού, σε ωρομίσθιους εργαζόμενους, σε υπαλλήλους ηλεκτρονικών παραγγελιών, σε οδηγούς κλπ.
