Ακρωτήρι: Ζουμ στην "Πομπηία" της Σαντορίνης

ΑΚΡΩΤΗΡΙ, ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ — Ακρωτήρι, Σαντορίνη © ΙΝΤΙΜΕ

Ανέπαφο παραμένει το Μουσείο της Σαντορίνης μετά τις απανωτές σεισμικές δονήσεις των τελευταίων εικοσιτετραώρων, πανέτοιμο να ανοίξει την αγκαλιά του στους επισκέπτες -ύστερα από «λίφτινγκ»- τον Ιούνιο. Και να υποδεχθεί υπέροχες εκθέσεις.

Μεταξύ αυτών, όπως επισήμανε η Απογευματινή, τις «Κυκλαδίτισσες», του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. «Επηρεασμένοι όμως από την έκρηξη του ηφαιστείου της, το 1613 π.Χ., αναζητήσαμε την επιρροή της στον πολιτισμό. Για αρχή στραφήκαμε στον Πλάτωνα: στον «Τίμαιο» και στον «Κριτία» περιγράφει την Ατλαντίδα, μια ένδοξη πολιτεία που καταστράφηκε από φυσική καταστροφή» αναφέρει το δημοσίευμα.

Κάπως έτσι, θυμηθήκαμε ότι δεν είναι λίγοι εκείνοι που εδώ και δεκαετίες (υπερ)τονίζουν ότι η Σαντορίνη αποτελούσε κομμάτι της βυθισμένης πολιτείας… Η καταστροφική έκρηξη του ηφαιστείου της, όμως, ήταν εκείνη που επηρέασε τον μινωικό πολιτισμό και, κατ’ επέκταση, την εξέλιξη ολόκληρου του ελληνικού πολιτισμού. Οι ανασκαφές στο Ακρωτήρι και οι μελέτες για τον μινωικό κόσμο προσφέρουν πολύτιμα στοιχεία για τη σημασία της…

Μπαίνοντας στη χρονομηχανή, γυρνάμε σε εκείνη τη μοιραία μέρα: ήταν άνοιξη (και αυτό αποδεικνύεται από σπόρους και γυρεόκοκκους που βρέθηκαν στην ηφαιστειακή τέφρα), όταν συντελέστηκε η ισχυρότερη έκρηξη ηφαιστείου που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα τουλάχιστον τα τελευταία 10.000 χρόνια. Στην πρώτη φάση της καταστροφής, σημειώθηκε πολύ ισχυρός σεισμός και ο ακμάζων οικισμός στο Ακρωτήρι -με τους δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο- εγκαταλείφθηκε – διότι οι κάτοικοι διέθεταν πλούσια… εμπειρία από σεισμούς. Ο οικισμός καλύφθηκε από ελαφρόπετρα και τέφρα, που τον διατήρησαν σε εξαιρετική κατάσταση – αυτός άλλωστε είναι ο λόγος που αναφέρεται συχνά ως «η Πομπηία της Σαντορίνης».

Το 1967 ξεκίνησαν εκεί ανασκαφές από τον καθηγητή Σπυρίδωνα Μαρινάτο. Από τα ευρήματα είναι πλέον γνωστό ότι το Ακρωτήρι στις αρχές του 17ου αιώνα π.Χ. υπέστη καταστροφές από σειρά σεισμών. Στην πορεία, πολλά από τα προβληματικά κτίρια επισκευάστηκαν, ενώ νέα δημιουργήθηκαν και η πόλη επεκτάθηκε προς τα βόρεια. Αυτό φαίνεται από τις συνεχείς ανασυγκροτήσεις και τα διάφορα επίπεδα καταστροφών, που έχει υποστεί η πόλη πριν από τη «μοιραία τελική».

Οι τοιχογραφίες

Η δόμηση ήταν πυκνή και το Ακρωτήρι διέθετε πολυώροφα κτίρια με πλούσιες τοιχογραφίες, οργανωμένες αποθήκες, βιοτεχνικούς χώρους, άριστη πολεοδομική οργάνωση με δρόμους, πλατείες…

Ωστόσο, είναι οι τοιχογραφίες που εντυπωσιάζουν δίνοντας την εικόνα για το πώς ήταν η καθημερινότητα των ντόπιων πριν από την ιστορική έκρηξη: στο σύνολό τους, υποδηλώνουν εξελιγμένη, εκλεπτυσμένη αστική κοινωνία που επέλεγε πολυτελή, κομψά, ζωηρόχρωμα ενδύματα. Γίνεται εμφανές από τις πληροφορίες μέσω των τοιχογραφιών ότι οι κάτοικοι απολάμβαναν τη ζωή τους στο νησί. Από τις ανασκαφές, γνωρίζουμε ότι διέθεταν και… μεζονέτες, με τα μπάνια των καιρών εκείνων στον δεύτερο όροφο!

Το ότι στον οικισμό δεν βρέθηκαν ανθρώπινοι σκελετοί μαρτυρά ότι σειρά από προειδοποιητικούς σεισμούς εξανάγκασε τους κατοίκους να φύγουν έγκαιρα. Επίσης, ενδείξεις της πεποίθησης ότι κάποια μέρα θα επέστρεφαν στον τόπο τους ανιχνεύονται σε πήλινα αγγεία, υφάσματα και σκεύη που βρέθηκαν σωρευμένα σε κόγχες των δωματίων. Το ενδιάμεσο διάστημα μεταξύ του μεγάλου σεισμού και της ηφαιστειακής έκρηξης δεν πρέπει να ήταν παρά λίγες μέρες μόνο: μιλάμε για τη σφοδρότερη ηφαιστειακή έκρηξη στην Ιστορία – σαν να εκρήγνυνταν πολλές βόμβες της Χι-ροσίμα μαζί. Τα πρώτα εικοσιτετράωρα νέκρωσαν τα πάντα, κάθε είδος ζωής σε ακτίνα εκατό χιλιομέτρων. Στη συνέχεια, άρχισαν τα «τσουνάμια» που κατέστρεψαν τα μινωικά λιμάνια στην Κρήτη κι έπληξαν καθοριστικά των μινωικό πολιτισμό. Έκτοτε, τίποτα δεν ήταν πια ίδιο…

Διαβάστε επίσης

Συντάξεις Μαρτίου 2025: Οι ημερομηνίες κλειδιά

Έρχεται και τρίτο Hilton στην Αθήνα μέσω της ισραηλινής Aluma

Κομισιόν: Πώς θα στηρίξει τους κλάδους ενέργειας, πρώτων υλών και EV της ΕΕ