THEPOWERGAME
Υπάρχει κάτι εξαιρετικά ασυνήθιστο στην αρχιτεκτονική του νέου Ολυμπιακού Κέντρου Υγρού Στίβου στα περίχωρα του Παρισιού. Δεν είναι μόνο η εντυπωσιακή μορφή του κτιρίου, με την τεράστια ηλιοροφή σε σχήμα Pringle. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι ο χώρος των 5.000 θέσεων κατασκευάστηκε κυρίως από ξύλο. Είναι το γεγονός ότι το κέντρο αυτό θα αποτελέσει το κύριο αρχιτεκτονικό σύμβολο των Θερινών Αγώνων μιας πόλης που προσπαθεί να κατακτήσει την πράσινη ανάπτυξη.
Το Κέντρο Υγρού Στίβου, που σχεδιάστηκε από τα αρχιτεκτονικά γραφεία Ateliers 2/3/4/ και VenhoevenCS, θα αποτελέσει, επίσης, ένα σύμβολο των Θερινών Αγώνων μιας πόλης που προσπαθεί να μη χτίσει, αλλά να ανακατασκευάσει τις ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις της.
Κάθε πόλη που φιλοξενεί τους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες προσπαθεί να τους χρησιμοποιήσει για να προωθήσει κάποιο μεγάλο μετασχηματιστικό έργο. Μπορεί να πρόκειται για μια τεράστια επέκταση του συστήματος μετρό (όπως στην Αθήνα το 2004), την ανάπλαση μιας μεγάλης έκτασης εγκαταλελειμμένης γης (που ανέλαβε το Λονδίνο το 2012) ή τον επανασχεδιασμό ενός υποβαθμισμένου παραλιακού μετώπου (όπως αυτό που πραγματοποίησε η Βαρκελώνη το 1992).
Αλλά το «Παρίσι 2024» θέλει να καταστήσει την αειφορία, και όχι τα μεγαλειώδη κτίσματα, κύρια κληρονομιά του. Σε σύγκριση με τα «φαραωνικά» έργα του παρελθόντος, η φιλοδοξία αυτή μπορεί να φαίνεται τρομακτικά πρωτότυπη.
Υπάρχουν ακόμη κάποια νέα έργα: το Ολυμπιακό Χωριό, βόρεια του Παρισιού, θα είναι μια οικολογική συνοικία, όπου όλα τα κτίρια κάτω των οκτώ ορόφων θα είναι κατασκευασμένα από ξύλο και γυαλί και όλη η ενέργεια θα προέρχεται από βιώσιμες πηγές μέσω αντλιών θερμότητας και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Μια αρένα χωρητικότητας 8.000 θέσεων στο Porte de la Chapelle, που αποτελείται από μια ανακυκλωμένη πρόσοψη αλουμινίου γύρω από μια ξύλινη δομή, προορίζεται να γίνει έδρα για την ομάδα μπάσκετ του Παρισιού, καθώς και δύο δημόσια γυμναστήρια.
Αλλά συνολικά, το 95% των χώρων των Ολυμπιακών Αγώνων θα είναι εγκαταστάσεις που είτε υπήρχαν ήδη είτε θα αποσυναρμολογηθούν για επαναχρησιμοποίηση μετά τους Αγώνες.
Αυτή η προσέγγιση «φτιάξε-και-διόρθωσε» θα μπορούσε, όπως ελπίζουν οι διοργανωτές, να αποτελέσει εφαλτήριο για έναν πράσινο μετασχηματισμό της γαλλικής κατασκευαστικής βιομηχανίας. Η Γαλλία ελπίζει να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στον κατασκευαστικό τομέα, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να μειώσει τις συνολικές εκπομπές του μπλοκ κατά 55% έως το 2030. Αυτό θα σημαίνει κυρίως τη ανακατασκευή των υφιστάμενων κατασκευών, αλλά η χρήση περισσότερου ξύλου στις νέες κατασκευές -συμπεριλαμβανομένων των προηγμένων ξύλινων στοιχείων γνωστών ως μαζική ξυλεία- αναμένεται να διαδραματίσει επίσης σημαντικό ρόλο.
Η αρχιτεκτονική του Κέντρου Υγρού Στίβου
Το νέο Κέντρο Υγρού Στίβου δεν χτίστηκε πρωτίστως κοντά στο Παρίσι, αλλά εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, σε ένα βουκολικό, μισογκρεμισμένο χωριό κοντά στα γερμανικά σύνορα. Η δομή προκατασκευάστηκε από την εταιρεία ξυλοκατασκευών Mathis, η οποία πριονίζει και επεξεργάζεται ξυλεία για κτίρια στην ίδια τοποθεσία στην Αλσατία από το 1809. Κάθε κομμάτι του τελικού κτιρίου σχεδιάστηκε, κόπηκε, κολλήθηκε και κάμφθηκε σε σχήμα στην αυλή της Mathis, προτού αποσταλεί στο Παρίσι για να συναρμολογηθεί επιτόπου.
Τα πιθανά πλεονεκτήματα της οικοδόμησης από ξύλο είναι πολλά. Για πολλούς αρχιτέκτονες, η ομορφιά του χωρίς επιπλέον φινίρισμα παρέχει τόσο πρακτικά όσο και αισθητικά οφέλη. «Θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε όσο το δυνατόν λιγότερα υλικά και το ξύλο σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε γυψοσανίδα ή άλλες στερεώσεις που χρησιμοποιούνται στις κατασκευές για να κρύψουμε δομικά στοιχεία», λέει η Laure Mériaud, συνεργάτης του Ateliers 2/3/4/.
Αυτό με τη σειρά του μπορεί να προσδώσει στα ξύλινα κτίρια μια επιπλέον αισθησιακή γοητεία, σύμφωνα με τη Cécilia Gross, εταίρο της VenhoevenCS. «Δεν χρειάζεται να τα βάψουμε», λέει η ίδια. «Έχει ζεστασιά, έχει χρώμα και έχει άρωμα. Μπορείς να το μυρίσεις όταν είσαι στην πισίνα».
Η συγκομιδή ξύλου θεωρείται γενικά ουδέτερη ως προς τον άνθρακα, εάν όλα τα δέντρα που κόβονται αντικαθίστανται με νέα δενδρύλλια που αφήνονται να μεγαλώσουν στην ίδια ηλικία. Παρά το γεγονός ότι αντέχει σε σημαντική πίεση και φθορά, το ξύλο είναι σχετικά ελαφρύ, μειώνοντας περαιτέρω τις εκπομπές ρύπων με τη μείωση του φορτίου των μηχανημάτων κατασκευής. Η μαζική ξυλεία δεν είναι καν ιδιαίτερα εύφλεκτη όταν χρησιμοποιείται προσεκτικά. Στην πραγματικότητα είναι πιο δύσκολο να αναφλεγεί και μεταφέρει τη θερμότητα λιγότερο γρήγορα από ένα χαλύβδινο πλαίσιο, όπως έδειξαν δοκιμές.
Επισκεπτόμενος τον Mathis στην Αλσατία, γίνονται εμφανή και άλλα σαφή πλεονεκτήματα της ξύλινης κατασκευής. Οι κατασκευές της εταιρείας μπορεί να είναι τεράστιες και πολύπλοκες στον σχεδιασμό, με υπολογιστές προγραμματισμένους να υπαγορεύουν το σχήμα και τον όγκο των στοιχείων που πρέπει να κοπούν και με ακριβή προγραμματισμό των εργασιών, ώστε τα σωστά κομμάτια να είναι έτοιμα για αποστολή, με τη σωστή σειρά για την κατασκευή.