THEPOWERGAME
Δημήτρης Καιρίδης
Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Βουλευτής ΝΔ, Βόρειου Τομέα Αθηνών
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η σημερινή νεοθωμανική Τουρκία προωθεί την περιφερειακή της επέκταση, ακολουθώντας αναθεωρητική τακτική προς κάθε κατεύθυνση. Όμως, το προσδιοριστικό σημείο-κλειδί της νεοθωμανικής ταυτότητας είναι η πορεία αυτονόμησης από τη Δύση. Η στάση αυτή δεν αποτελεί επιλογή οριστικής απομάκρυνσης από τη Δύση, με κατεύθυνση την ένταξη στους μεγάλους πόλους της Ανατολής, Κίνα και Ρωσία. Είναι επιλογή στρατηγικής αυτονομίας με ταυτόχρονη σχέση διαρκούς συναλλαγής με όλες τις δυνάμεις, στoπλαίσιoτου σημερινού ρευστού πολυπολικού συστήματος.
H΄νεοθωμανική Τουρκία του Ερντογάν βαδίζει σε διαφοροποιημένη ιδεολογική κατεύθυνση από τον ιδρυτικό τουρκικό προσανατολισμό του Κεμάλ, επιδιώκοντας να τον ξεπεράσει σε επεκτατισμό. Έτσι την κεμαλική αλλά πλέον παλιά τάση εκδυτικισμού της Τουρκίας την έχει μετασχηματίσει σε προσπάθεια εξισλαμισμού και εκτουρκισμού θυλάκων της Δύσης, με βασικό πεδίο τον ευρωπαϊκό χώρο και αιχμή την Ελλάδα.
Στο ξεκίνημα του 21ουαιώνα, η μεταβατική γεωπολιτική ρευστότητα σε συνδυασμό με την αμηχανία των δυτικών δυνάμεων αποτέλεσε τον καταλύτη και το διαβατήριο για την τουρκική παρεμβατικότητα στην ευρύτερη περιοχή. Η νεοθωμανική ελίτ της Τουρκίας εκτίμησε ότι έφτασε η κατάλληλη στιγμή η χώρα τουςνα ξεφύγει από την «πολιτιστική αιχμαλωσία» της Δύσης και να πολιτευτεί αναθεωρητικά στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Προβάλλοντας τη γνωστή αντίληψη «του αδικημένου και πληγωμένου θύματος» από την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων και με αιχμή την απειλητική και παραβατική πρακτική του στρατιωτικού εξαναγκασμού, ανέπτυξε μια συστηματική επιθετικότητα στο χώρο των Βαλκανίων, του Καυκάσου, της Μέσης Ανατολής, της Ανατολικής Μεσογείου, του Αιγαίου.
Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία επεδίωξε το 2020 και την εκβιαστική λύση των ελληνοτουρκικών με στρατιωτικοποιημένο και συγκρουσιακό τρόπο και την επιδίωξη δημιουργίας τετελεσμένων. Προσπάθησε να αξιοποιήσει τη ρευστότητα της συγκυρίας στην περιοχή και την αμηχανία του δυτικού παράγοντα. Το τουρκικό σχέδιο όμως εμποδίστηκε εξαιτίας της ελληνικής επιχειρισιακής και διπλωματικής στάσης, που συνετέλεσε στη δυτική αφύπνιση και απέτυχε. Η Τουρκία αναδιπλώθηκε και στράφηκε στο τραπέζι των συζητήσεων από το πεδίο της σύγκρουσης.
Η εξέλιξη αυτή, βέβαια, δεν σημαίνει δραματική ούτε οριστική ανατροπή των δεδομένων. Πρόκειται για ανάπαυλα της έντασης, της οποίας η βιωσιμότητα μένει να αποδειχθεί. Σε καμία περίπτωση δεν γεφυρώθηκε το μεγάλο χάσμα απόψεων των δύο πλευρών, που ξεκινούν από την ατζέντα και καταλήγουν στο ίδιο το περιεχόμενο της διαφοράς και τον τρόπο επίλυσής της. Όμως, είναι φανερό ότι ο διάλογος για την Ελλάδα είναι βασικός άξονας στην στρατηγική της εξαιτίας της αποδοχής του Διεθνούς Δικαίου ως βάση της πολιτικής της. Αντίθετα, η Τουρκία πολιτεύεται με την απειλή του στρατιωτικού εξαναγκασμού, σε συνδυασμό με την ψευδεπίγραφα ελεύθερη και επιθετική ατζέντα για διαπραγμάτευση επί παντός επιστητού.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα ελληνοτουρκικά εντάσσονται και επηρεάζονται από το μεγάλο κάδρο των εκάστοτε σχέσεων των δύο χωρών με τον δυτικό παράγοντα. Την επόμενη εβδομάδα μπαίνουμε σε μια κρίσιμη περίοδο διαπραγμάτευσης, ειδικά για την Τουρκία με τις ΗΠΑ αλλά και με την ΕΕ.
Οι ευρισκόμενες στο ναδίρ αμερικανοτουρκικές σχέσεις ασκούν μεγάλη πίεση στην Τουρκία. Το αποτέλεσμα τους θα επηρεάσει και την επαφή Ερντογάν-Μητσοτάκη αλλά κυρίως το κλίμα και την κατεύθυνση της επόμενης μεγάλης διαπραγμάτευσης της Τουρκίας με την ΕΕ. Τα θέματα είναι πολλά και περίπλοκα. Η Ελλάδα, ευτυχώς, έχει δομημένες και σταθερές τις συμμαχικές της συντεταγμένες. Η Τουρκία κινείται σε αχαρτογράφητα νερά, παίζοντας ένα γεωπολιτικό παίγνιο υψηλού ρίσκου ενόσω οξύνεται πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και το εσωτερικό της μέτωπο.
Η Ελλάδα έχει ξεκάθαρες απόψεις και στρατηγική με άξονα το Διεθνές Δίκαιο. Δεν πρωτοστατεί στην ένταση αλλά δεν εφησυχάζει και είναι προετοιμασμένη για κάθε ενδεχόμενο. Μακάρι η ανάπαυλα της έντασης και ο συνεχιζόμενος διάλογος να γίνει γέφυρα διεξόδου αλλά όταν αναφερόμαστε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, γνωρίζουμε από την ιστορία ότι πρόκειται για σκληρό μαραθώνιο και όχι για εύκολο αγώνα ταχύτητας.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
