THEPOWERGAME
Ηλίας Σιακαντάρης
Δημοσιογράφος
Η Λευκορωσία δεν είναι «ακόμα μια» γεωπολιτική παρτίδα για τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Αν ισχύουν όσα είχε πει ο ίδιος ο Λευκορώσος δικτάτορας, ο Ρώσος Πρόεδρος μπορεί να έχει άμεσο, προσωπικό, ζωτικό ενδιαφέρον για την κλιμάκωση της τρέχουσας αναμέτρησης της μικρής Λευκορωσίας με τη Δύση.
Στις 14 Φεβρουαρίου του 2020 ο Αλεξάντρ Λουκασένκο είχε επισκεφτεί την νοτιοανατολική Λευκορωσία. Εκεί μοιράστηκε με τους τοπικούς αξιωματούχους το περιεχόμενο των συζητήσεων που είχε με τον Πρόεδρο της Ρωσίας μια εβδομάδα νωρίτερα, στην πόλη Σότσι της Μαύρης Θάλασσας:
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του γραφείου του Λευκορώσου Προέδρου, η ρωσική ηγεσία πρότεινε «την ενσωμάτωση της Λευκορωσίας με αντάλλαγμα ενοποιημένες (φθηνές) τιμές ενέργειας».
Ήταν η εποχή του προσωπικού ανταγωνισμού του Λουκασένκο με τον Πούτιν… Ο επί 27 έτη ηγέτης της χώρας (που ήταν ήδη πρόεδρος όταν ο Πούτιν ήταν ακόμα… υπάλληλος), είπε στους τοπικούς αξιωματούχους ότι είναι πεπεισμένος ότι ούτε οι Ρώσοι ούτε οι Λευκορώσοι θα ήθελαν ποτέ να ακολουθήσουν αυτό το μονοπάτι.
Αρκετοί αναλυτές ωστόσο εκτιμούν ότι αυτό το μονοπάτι είναι πολύ σημαντικό για τον Βλάντιμιρ Πούτιν – η μάλλον ζωτικό: Αφορά την παράταση της παραμονής του στην εξουσία, που έχει λήξη το 2024, ένα τέταρτο του αιώνα μετά την ανάδειξη του Πούτιν ως Προέδρου.
Η Λευκορωσία απολαμβάνει παραδοσιακά ευεργετημάτων από τη Ρωσία με τη μορφή φθηνής ενέργειας και φθηνών δανεικών. Η στρόφιγγα όμως έσφιξε αρκετά από τις αρχές του 2020, όταν η Μόσχα μείωσε τις εξαγωγές πετρελαίου, καθώς το Μινσκ δε συμφώνησε στις αυξημένες τιμές. Η συνάντηση των δυο ηγετών στο Σότσι δεν αποφόρτισε την κατάσταση…
Ήταν η φάση που ο Λουκασένκο κοιτούσε ακόμα προς τη Δύση, άρχισε μάλιστα να εισάγει πετρέλαιο από τη Νορβηγία. Το Φεβρουάριο του ίδιου έτους δε, ο τότε αμερικανός υπουργός Μάικ Πομπέο επισκέφτηκε τη Λευκορωσία και πρόσφερε αμερικανικό πετρέλαιο σε ειδική τιμή, με αντάλλαγμα τον απογαλακτισμό της χώρας από τη Ρωσία.
Το Κρεμλίνο ενοχλήθηκε – και την ενόχληση του τη δημοσιοποίησε το ίδιο το γραφείο του Λουκασένκο, αποδίδοντας στον Πούτιν τη φράση «Γιατί να το κάνει κανείς αυτό όταν (η τιμή του αμερικανικού) παραμένει πιο ακριβό από το ρωσικό;».
Σήμερα το τοπίο είναι εντελώς διαφορετικό. Η νοθεία και η βίαιη καταστολή που ακολούθησε τις εκλογές της Λευκορωσίας έκοψε τις γέφυρες του Μινσκ με τη Δύση από το Σεπτέμβριο του 2020. Η αεροπειρατεία σε αεροπλάνο της Ryanair, έβαλε φωτιά σε ότι είχε απομείνει.
Ο Λουκασένκο έχει ανάγκη τον Πούτιν όχι μόνο για πετρέλαιο και δανεικά: Με σχεδόν 50 χρόνια συνολικά στην εξουσία, οι δυο παλιοί, σκληροί πρώην κομμουνιστές ηγέτες βρίσκονται στην ίδια πλευρά έναντι του κοινού εχθρού «της Δύσης».
Το μονοπάτι προς το 2024 μπορεί πλέον να ακολουθήσει διαφορετική χάραξη, με κοινή συναίνεση.
Ο Βλάντιμιρ Πούτιν βλέπει το συνταγματικό όριο της λήξης της θητείας του να πλησιάζει. Τα έχει δοκιμάσει όλα: Έχει ανταλλάξει θέσεις με τον πιστό του Ντμίτρι Μεντβέντεφ στα κορυφαία αξιώματα για να μηδενίσει παλαιά «κοντέρ θητείας».
Έχει εξετάσει λύσεις στα όρια της συνταγματικής νομιμότητας. Αλλά μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καθαρή λύση παράτασης θητείας που θα γίνει δεκτή χωρίς αντιδράσεις.
Μετά από δύο δεκαετίες στην εξουσία – και με ένα Ναβάλνι στις φυλακές να εμπνέει ένα σιωπηλό αλλά υπαρκτό κύμα αντιπολίτευσης – το αφήγημα που θα δώσει παράταση στη θητεία Πούτιν πρέπει να είναι πειστικό και μεγαλεπήβολο:
Μια νέα κρατική οντότητα της Ρωσίας που θα συμπεριλαμβάνει τη Λευκορωσία (μεταξύ άλλων;) θα παρείχε ακριβώς αυτό. Ένα αφήγημα εθνάρχη, και ένα νέο, τελευταίο μηδενισμό του κοντέρ που θα εξασφαλίζει στον Πούτιν ηγεσία χωρίς ημερομηνία λήξης.
Η κρίση της Λευκορωσίας τοποθετεί τα πιόνια εκεί που θα βόλευαν το Ρώσο Πρόεδρο. Οι αντιστάσεις του απομονωμένου Λουκασένκο είναι μειωμένες, η ανάγκη στήριξης μεγαλύτερη: Το ντιλ των παλιών «ψημένων» ηγετών μπορεί πλέον να γίνει πιο εύκολα.
Πόσο ρεαλιστικό είναι αυτό το σενάριο; Απομένουν τρία χρόνια μέχρι το 2024 για να αποδειχθεί. Οι εξελίξεις όμως τις επόμενες εβδομάδες θα δώσουν ισχυρό σήμα.
Η πρόσφατη κρατική αεροπειρατεία μπορεί να άνοιξε το κουτί της Πανδώρας για ένα στρατηγικό παιχνίδι επιβίωσης του Βλαντιμίρ Πούτιν. Η Ευρώπη έχει έναν ακόμα ασύμμετρο πόλεμο δι’ αντιπροσώπου στα σύνορά της – με έναν αντίπαλο που μπορεί να τον έχει απέναντί της για πολλά χρόνια.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
